Lasimorpha senegalensis

*Lasimorpha senegalensis*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Lasioideae
Rodzaj	Lasimorpha
Gatunek	Lasimorpha senegalensis
	Nazwa systematyczna
	Lasimorpha senegalensis Schott; Bonplandia (Hannover) 5: 127 (1857)
Synonimy
	Cyrtosperma senegalense (Schott) Engl. (bazonim); Lasimorpha afzelii Schott; Cyrtosperma afzelii (Schott) Engl.;
	Cyrtosperma senegalense (Schott) Engl. (bazonim); Lasimorpha afzelii Schott; Cyrtosperma afzelii (Schott) Engl.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lasimorpha senegalensis Schott – gatunek roślin zielnych z monotypowego rodzaju Lasimorpha Schott, z rodziny obrazkowatych, pochodzący z tropikalnej Afryki, od Senegalu do Czadu i Angoli^[3]. Nazwa naukowa rodzaju odnosi się do rodzaju Lasia, do nazwy którego dodano pochodzący z greckiego przyrostek -μορφά (morpha – postać, forma) i odnosi się do rzekomego podobieństwa obu rodzajów roślin; nazwa gatunkowa odnosi się do jednego z krajów, w których występuje ten gatunek.

Morfologia

Pokrój: Masywne rośliny zielne, o wysokości do 3,5 m, tworzące kępy^[5].

Łodyga: Skrócone, płożące kłącze o średnicy do 12 cm, tworzące smukłe stolony o długości osiągającej 3 m^[5].

Liście: Rośliny tworzą kilka liści właściwych na kanciastych w przekroju ogonkach, tworzących krótkie pochwy, pokrytych kolcami położonymi pionowo na jego krawędziach, niekiedy zakończonych ledwo widocznym kolankiem. Blaszki liściowe oszczepowate do strzałkowatych, skórzaste, osiągające długość 1,2 m^[5].

Kwiaty: Rośliny jednopienne, tworzące pojedynczy kwiatostan typu kolbiastego pseudancjum. Szypułki podobne do ogonków liściowych, tej samej długości. Pochwa kwiatostanu wzniesiona, jajowata, o długości do 40 cm, zwinięta w dolnym odcinku, z zewnątrz brązowawo-zielona, wewnątrz żółtawa z purpurowymi, podłużnymi plamami, zieleniejąca po przekwitnięciu. Kolba siedząca, krótsza od pochwy. Kwiaty obupłciowe z 4 listkami okwiatu, taką samą liczbą pręcików o tubowato zrośniętych nitkach i niższą od nich, pojedynczą, jednokomorową zalążnią, zawierającą od 4 do 6 zalążków. Łożyska bazalne lub ścienne (parietalne)^[5].

Owoce: Czerwone jagody zawierające kilka nasion o średnicy 5 mm^[5].

Gatunki podobne: Przedstawiciele rodzaju Podolasia, o kłączach o wyraźnych międzywęźlach i gładkich nasionach o średnicy 7 mm, oraz rodzaju Cyrtosperma, o ogonkach liściowych cylindrycznych w przekroju, wolnych nitkach pręcików, nie tworzących stolonów^[5].

Biologia i ekologia

Rozwój: Wieloletnie geofity ryzomowe, hygrofity.

Siedlisko: Rowy, bagna, małe zbiorniki z płytką, stojącą wodą, niekiedy częste^[5].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 26^[6].

Zastosowanie

Rośliny lecznicze: Młode liście Lasimorpha senegalensis podawane są w Kongo rodzącym kobietom jako środek przyspieszający poród. W Wybrzeżu Kości Słoniowej sok tej rośliny podawany jest doustnie w razie czkawki. Kłącze stosowane jest w Gabonie jako środek przeciwzapalny; a w Kongo jako lek na kaszel; odwar z niego działa przeciwbólowo i uspokajająco. W Nigerii owoce Lasimorpha senegalensis są składnikiem remedium na rzeżączkę i dyzenterię^[6].

Rośliny jadalne: Młode liście roślin z tego gatunku jadane są w Gabonie i Sierra Leone jako warzywo^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-30] (ang.).
↑ ^a ^b Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. [dostęp 2010-08-30]. (ang.).
↑ Lasimorpha senegalensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Alistair Hay. Delimitation and Circumscription of the Genera of Araceae Tribe Lasieae. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 79 (1), s. 197-198, 1992. (ang.).
↑ ^a ^b ^c W.J. van der Burg: Lasimorpha senegalensis. W: G.J.H. Grubben (red.): Plant Resources of Tropical Africa. T. 2: Vegetables. Wageningen: Prota Foundation, 2004, s. 359-360. ISBN 90-5782-147-8. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-30] (ang.).

[kew-3] Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. [dostęp 2010-08-30]. (ang.).

[iucn-4] Lasimorpha senegalensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[hay-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Alistair Hay. Delimitation and Circumscription of the Genera of Araceae Tribe Lasieae. „Annals of the Missouri Botanical Garden”. 79 (1), s. 197-198, 1992. (ang.).

[veg-6] W.J. van der Burg: Lasimorpha senegalensis. W: G.J.H. Grubben (red.): Plant Resources of Tropical Africa. T. 2: Vegetables. Wageningen: Prota Foundation, 2004, s. 359-360. ISBN 90-5782-147-8. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]