Lejkówka gorzkawa

Lejkówka gorzkawa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Incertae sedis

Rodzaj

lejkówka

Gatunek

lejkówka gorzkawa

Nazwa systematyczna
Clitocybe amarescens Harmaja
Karstenia 10: 98 (1969)
Multimedia w Wikimedia Commons

Lejkówka gorzkawa (Clitocybe amarescens Harmaja) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1969 r. Harri Harmaja w Finlandii[1]. Synonimy

  • Clitocybe amarescens var. nitrophila (Bon) E. Ludw 2012
  • Clitocybe nitrophila Bon 1979
  • Lepista amarescens (Harmaja) Harmaja 1976[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 1–4 cm, początkowo łukowaty, potem kolejno płaskołukowaty z wklęsłym środkiem i lejkowaty, czasami z małym garbem na środku, cienki. Brzeg długo podwinięty. Jest higrofaniczny: podczas suchej pogody biaława, podczas wilgotnej cielistożółta, jasnobrązowoszara, mięsnobrązowa, na środku ciemniejsza. Skórka w dotyku nieco tłustawa[4].

Blaszki

Szeroko przyrośnięte, czasem nieco zbiegające, o barwie od białej do kremowej[4].

Trzon

Wysokość 3–6 cm, grubość 3–7 mm, walcowaty, dołem rozszerzający się do maczugowatego, pusty. Powierzchnia tej samej barwy co kapelusz, podstawa pilśniowata od białej grzybni[4].

Miąższ

Cienki. Zapach słodko-kwaśny, nieco podobny do amoniaku, smak gorzkawy[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 5-8 × 3,5-5 µm (Q = 1,6-1,9), eliptyczne, cyjanofilowe, gładkie. Podstawki 30 × 7 µm, maczugowatelub cylindryczne, czterozarodnikowe, ze sprzążkami bazalnymi. Cheilocystyd brak. Strzępki tworzące skórkę równoległe, o średnicy 4 µm, z pigmentem wewnątrzkomórkowym i przegrodami[5].

Gatunki podobne

Lejkówka rowkowana (Clitocibe vibecina) rosnąca na igliwiu pod drzewami iglastymi. Odróżnia się także mącznym zapachem i smakiem[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Lejkówka gorzkawa występuje tylko w Europie[6]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył jedno tylko stanowisko z uwagą, że częstość występowania i stopień zagrożenia tego gatunku nie są znane[3]. Aktualne stanowiska przytacza także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje wśród traw i opadłych liści na łąkach i w lasach, na ziemi i kompoście[3], także w ogrodach, parkach. Preferuje glebę bogatą w azot[4], czasami rośnie nawet na odchodach zwierząt roślinożernych[5].

Grzyb niejadalny[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-20] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-20] (ang.).
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ a b Clitocybe amarescens [online], Sociedad Micológica Barakaldo [dostęp 2022-12-20] (hiszp.).
  6. ↑ Występowanie Clitocybe amarescens na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-20] (ang.).
  7. ↑ Aktualne stanowiska lejkówki gorzkawej w Polsce [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2017-07-20] (pol.).