Leszyce

Leszyce

wieś
Staw w Leszycach
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	bydgoski
Gmina	Nowa Wieś Wielka
Wysokość	83 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	80[2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-060[3]
Tablice rejestracyjne	CBY
SIMC	0092752
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka Leszyce
Położenie na mapie Polski Leszyce
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Leszyce
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Leszyce
52°58′47″N 18°09′40″E/52,979722 18,161111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Leszyce

Leszyce – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Nowa Wieś Wielka.

Podział administracyjny

Zabudowa

Droga w głębi miejscowości

Przydrożna kapliczka

Wypas bydła

Opuszczony cmentarz poewangelicki

Polana leśna w Leszycach

W latach 1950–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (2011) wieś liczyła 80 mieszkańców^[2]. Jest czternastą co do wielkości miejscowością gminy Nowa Wieś Wielka.

Położenie

Leszyce to wieś sołecka usytuowana w południowej części Puszczy Bydgoskiej, około 5,5 km na wschód od Nowej Wsi Wielkiej i 3 km na zachód od Chrośnej. Pod względem fizyczno-geograficznym leży w obrębie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej w mezoregionie Kotlina Toruńska^[4].

Charakterystyka

Leszyce położone są w południowej części Puszczy Bydgoskiej, w oddaleniu od ruchliwych szlaków komunikacyjnych. Miejscowość zajmuje enklawę leśną, gdzie znajdują się wilgotniejsze siedliska, łąki i torfowiska. W tym rejonie Puszczy znajduje się pas gleb piaszczysto-gliniastych, ciągnących się z zachodu na wschód. Jest to ostaniec wysoczyzny morenowej w Kotlinie Toruńskiej, wyniesiony ok. 5–10 m powyżej typowej terasy pradolinnej (75 m n.p.m.). Tereny te wylesiono i zasiedlono już kilkaset lat temu. Zajmują je wsie: Dobromierz, Dębinka, Leszyce i Chrośna. Na północ i zachód od wsi wśród lasu spotyka się obniżenia wypełnione wodą (stawy) lub też torfowiska porośnięte roślinnością hydrofilną. Na południe od wsi znajduje się pas zalesionych wydm śródlądowych.

W sołectwie Leszyce występują grunty rolne o najwyższej wartości bonitacyjnej w gminie Nowa Wieś Wielka. Są to ok. 4 ha – klasy IIIa i około 22 ha – klasy IIIb. Łącznie w sołectwie Leszyce jest 207 ha gruntów ornych, 70 ha łąk i pastwisk oraz 4711 ha lasów^[5].

W 2010 r. w miejscowości zarejestrowane były 4 podmioty gospodarcze – wszystkie to osoby fizyczne^[6].

Na terenie wsi zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki^[7]

Nazwą Leszyce określa się również leśnictwo, które wchodzi w skład Nadleśnictwa Solec Kujawski. Jego powierzchnia wynosi 1124 ha z czego 1009 ha to powierzchnia leśna, a 114 ha stanowi powierzchnię nieleśną^[5]. Na soczewkach lepszych gleb, występują tu lokalnie zbiorowiska boru mieszanego świeżego oraz ubogich postaci grądów^[5].

Historia

Pierwsze źródła pisane o osadzie Lesice^[a] pochodzą z inwentarza starostwa bydgoskiego datowanego na lata 80. XVII wieku^[8] Podobnie, jak w innych enklawach założonych w Puszczy Bydgoskiej (Łażyn, Nowa Wieś, Chrośna) mieszkali tu smolarze trudniący się wyrobem smoły drzewnej. W 1712 r. odnotowano jedynie dwóch komorników, którzy obsiewali pole i posiadali po parze wołów i jednej krowie^[8]. W 1713 oraz 1717 roku mieszkał tu jeden smolarz wraz z komornikiem.

W 1723 r. wieś otrzymał w kontrakcie owczarz Jerzy Beelke, który obowiązany był opłacać czynsz, pogłówne i hibernę na rzecz wójta bydgoskiego^[9]. Kontakt przedłużono w 1759 r. na kolejne 50 lat^[10]. W 1765 roku wieś posiadała 4 włóki i 15 morgów ziemi uprawnej i była opodatkowana kwotą 361 florenów^[8].

Z mapy topograficznej Friedricha von Schröttera (1798-1802) wynika, że wieś znajdowała się na polanie leśnej w otoczeniu pól, łąk i torfowisk. W XIX wieku nazwę miejscowości zniemczono na Leschütz. Wieś rozrosła się wskutek napływu kolonistów niemieckich. Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że we wsi w powiecie bydgoskim mieszkało 48 osób (43 ewangelików, 5 katolików) w 6 domach^[11]. Według opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 r. wieś Leszyce należała do rządowej domeny bydgoskiej^[12]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że we wsi Leschütz mieszkały 73 osoby (72 ewangelików, 1 katolik) w 6 domach. Po zachodniej stronie Leszyc znajdowała się osada zwana Kirschgrund wraz z leśniczówką. Mieszkały w niej łącznie 52 osoby (wszyscy to ewangelicy) w 6 domach. Najbliższa szkoła znajdowała się w Dąbrowie Wielkiej. Właścicielem wsi był niejaki Böhlke^[13].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że Leszyce (niem. Leschütz) były gminą wiejską w powiecie bydgoskim. Mieszkało tu 78 osób (65 ewangelików, 13 katolików) w 6 domach. Rozróżniano dwie wsie: Leszyce Wielkie i Małe. Najbliższa poczta znajdowała się w Nowej Wsi Wielkiej, a telegraf i stacja kolejowa w Bydgoszczy^[14]. W miejscowości funkcjonowała cegielnia.

W styczniu 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Spis ludności z dnia 30 września 1921 r. wykazał, że wieś Leszyce wchodząca w skład powiatu bydgoskiego liczyła 149 mieszkańców (18 Polaków, 131 Niemców), którzy zamieszkiwali 23 domy^[15]. Według tego samego spisu Leszyce Nadleśnictwo liczyło 72 mieszkańców (34 Polaków, 38 Niemców), którzy zamieszkiwali 15 domów^[15].

Do 1934 r. Leszyce były gminą wiejską o powierzchni 213 ha^[b]. Istniało tu 16 gospodarstw należących do mniejszości niemieckiej, które obejmowały łącznie 85% powierzchni wsi^[15]. Od 1934 r. Leszyce były gromadą wchodzącą w skład gminy Solec Kujawski. Gromada obejmowała wieś Leszyce oraz Leszyce Nadleśnictwo. We wsi istniała szkoła elementarna, która powstała prawdopodobnie jeszcze w okresie pruskim. Językiem wykładowym w szkole był niemiecki^[15].

Podczas okupacji niemieckiej wieś wchodziła w skład nowo utworzonej gminy Nowa Wieś Wielka^[15], do czasu gdy gminę tę rozwiązano i wcielono do gminy Solec Kujawski^[c]. Pod koniec wojny Niemcy zbudowali na terenie obecnej gminy Nowa Wieś Wielka system umocnień, ciągnący się od Dąbrówki przez łąki wzdłuż lasów aż do Nowej Wioski i Leszyc. Zakwaterowano do nich ok. 2000 młodych żołnierzy z Hitlerjugend^[15]. W styczniu 1945 r. nacierające wojska radzieckie uderzeniem oskrzydlającym ominęły Bydgoszcz, pozostawiając na tyłach oddziały niemieckie (m.in. na terenie Dobromierza, Łażyna i Prądocina), których likwidacją zajęli się żołnierze 47. Armii Radzieckiej i polscy czołgiści^[15].

W latach 1945–1954 Leszyce były gromadą wiejską wchodząc w skład gminy Solec Kujawski. Gromada obejmowała: wieś Leszyce, leśnictwo Leszyce, nadleśnictwo Leszyce, leśnictwo Nowawieś, leśnictwo Dobromierz, osadę Dębinka oraz leśnictwo Dąbrowy Wielkie. W 1948 roku gromada posiadała powierzchnię 9795 ha (w tym 9159 ha lasów) i zaludnienie 266 osób^[15]. W 1959 roku we wsi otwarto jednoklasową szkołę powszechną^[15]. W latach 60. była to szkoła niepełna, realizująca program 4 klas. W 1973 roku szkołę zlikwidowano, a dzieci włączono do obwodu szkolnego w Nowej Wsi Wielkiej. Na przełomie lat 50. i 60. XX w. w miejscowości założono również punkt biblioteczny^[15].

W latach 1947–1953 w dyskusjach na temat nowego podziału administracyjnego prowadzonych między starostwem bydgoskim a samorządami, przedstawiciele wsi opowiadali się za przywróceniem gminy Nowa Wieś Wielka i włączeniem do niej wsi Leszyce. Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 r. miejscowość znalazła się jako jedno z 16 sołectw w gromadzie Nowawieś Wielka^[15]. Obejmowało ono wieś Leszyce oraz leśnictwa: Dębinka, Leszyce i Nowa Wieś. Obszar lasu o powierzchni 646 ha z dawnej gromady Leszyce włączono natomiast do powiatu inowrocławskiego^[15].

20 marca 1978 r. mocą uchwały Gminnej Rady Narodowej w Nowej Wsi Wielkiej zlikwidowano sołectwo Leszyce i włączono je do sołectwa Dąbrowa Wielka^[15]. Sołectwo utworzono ponownie z dniem 20 lipca 1981^[15]

Uwagi

1. w inwentarzach wójtostwa i starostwa bydgoskiego wieś nazywano również Smolnia
2. Od 1928 r. w skład Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy wchodziły 3 gminy miejskie, 6 wójtostw, 123 gminy wiejskie i 42 obszary dworskie, a od 1 kwietnia do 22 września 1934 r. – 3 gminy miejskie, 120 wiejskich i 38 obszarów dworskich
3. W skład gminy Nowa Wieś Wielka (1940–1945) weszły wyłączone z gminy Solec Kujawski wsie: Chrośna, Dąbrowy Wielkie, Dobromierz, Leszyce, Łażyn i Nowa Wieś Wielka

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67555
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 656 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Praca zbiorowa pod red. Józefa Banaszaka, Wydawnictwo Tanan. Bydgoszcz 1996
5. Opracowanie ekofizjograficzne dla terenu gminy Nowa Wieś Wielka
6. Portret miejscowości statystycznych w gminie Nowa Wieś Wielka (powiat bydgoski, województwo kujawsko-pomorskie) w 2010 r. Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, oddział w Bydgoszczy
7. Zapomnine cmentarze gminy Nowa Wieś Wielka. [dostęp 2012-04-05].
8. Guldon Zenon: Opisy starostwa bydgoskiego z lat 1661-1765. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Źródła do dziejów Bydgoszczy nr 2. Bydgoszcz 1966
9. Guldon Romana, Guldon Zenon: Inwentarz wójtostwa bydgoskiego z 1744 roku. [w:] Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Humanistycznych. Seria C. Nr 10. Prace Komisji Historii VII. Bydgoszcz 1970
10. Kabaciński Ryszard: Inwentarze starostwa i wójtostwa bydgoskiego z lat 1753-1766 roku. [w:] Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Źródła do dziejów Bydgoszczy. Nr 9. Warszawa-Poznań 1977
11. Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833
12. Jan Nepomucen Bobrowicz: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Lipsk: Księgarnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 427.
13. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860
14. http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/180 dostęp 6-10-2014
15. ŁukaszŁ. Myszka ŁukaszŁ., Gmina Nowa Wieś Wielka. Z dziejów samorządu terytorialnego – do 2002 roku, Bydgoszcz: Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2006, ISBN 83-89734-14-1, OCLC 749214986 . Brak numerów stron w książce