Letov Š-31

Letov Š-31^[1]
	; Letov Š-31
	Dane podstawowe
Państwo	Czechosłowacja
Producent	Letov
Konstruktor	Alois Šmolík
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji metalowej
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	1929
Lata produkcji	1929–1936
	Dane techniczne
Napęd	silnik gwiazdowy
	Wymiary
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2-4 karabiny maszynowe
	Użytkownicy
	Czechosłowacja, Hiszpania, Hiszpania, Słowacja
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Letov Š-31 – czechosłowacki samolot myśliwski z okresu międzywojennego.

Historia

W 1929 roku Alois Šmolík w wojskowej wytwórni lotniczej Letov, opierając się na konstrukcji samolotu myśliwskiego Š-20J opracował nowy samolot myśliwski oznaczony jako Š-31, który stał się podstawą serii samolotów, które różniły się między sobą tylko zastosowanymi silnikami oraz uzbrojeniem.

Prototyp samolotu Š-31 został oblatany w 1929 roku, a był wyposażony w silnik Walter Jupiter o mocy 450 KM i dwa karabiny maszynowe Vickers kal. 7,7 mm. Po serii prób dokonanych także przez pilotów wojskowych zamówiono 32 samoloty tego typu, przy czym wyposażono je w czechosłowackie karabiny maszynowe ZB vz. 26 kal. 7,92 mm, synchronizowane, umieszczone w kadłubie. Wyprodukowano je w latach 1931–1932.

W tym samym roku zbudowano kolejny prototyp wersji oznaczonej jako Š-131, który różnił się od poprzednika zastosowaniem silnika BMW Hornet o mocy 525 KM. Zbudowano 3 takie samoloty, przy czym dwa sprzedano do Hiszpanii.

W 1933 roku opracowano kolejna wersję tego samolotu oznaczoną jako Š-231, którą oblatano 17 marca 1933 roku. Zastosowano w niej silnik Bristol Mercury o mocy 560 KM oraz wyposażono w 4 karabiny maszynowe ZB vz. 28 (w pierwszym prototypie umieszczono je po 2 w każdym górnym płacie, ale ponieważ powodowały to problemy w locie, w drugim prototypie 2 karabiny umieszczono w płacie, dwa synchronizowane w kadłubie, posiadały one ponadto zaczepy do podwieszania 6 małych bomb o łącznej wadze do 60 kg). Na podstawie tego drugiego prototypu wyprodukowano 25 samolotów tego typu, a ich produkcję zakończono dopiero w 1936 roku. Początkowo wprowadzono je do czechosłowackiego lotnictwa, ale już w 1937 roku zaczęto je wycofywać z jednostek bojowych i za pośrednictwem Estonii sprzedano je wojskom republikańskim Hiszpanii, przy czym samoloty te miały po dwa karabiny maszynowe.

W 1935 roku zbudowano kolejną wersję tego samolotu oznaczoną jako Š-331, wyposażoną w silnik Walter K-14-II o mocy 900 KM, a w 1936 roku kolejną oznaczoną jako Š-431, wyposażoną w silnik Armstrong Siddeley Tiger o mocy 680 KM. Pierwszy z nich miał zbyt wiele niedociągnięć, w związku z tym nie wszedł do produkcji, natomiast Š-431 uległ rozbiciu w czasie pierwszego lotu.

Użycie w lotnictwie

Samoloty Letov Š-31 weszły na uzbrojenie czechosłowackiego lotnictwa, gdzie były używane do połowy lat trzydziestych. Początkowo były używane jako samoloty myśliwskie, a po wycofaniu ich z eskadr myśliwskich zostały rozbrojone i używano ich jako samolotów treningowych.

Samoloty Letov Š-231 wyprodukowane w niewielkiej serii trafiły do eskadr myśliwskich czechosłowackiego lotnictwa w 1933 roku, ale już 1936 roku zaczęto je wycofywać, a w 1937 roku sprzedano je lotnictwu hiszpańskich republikanów.

Pozostałe wersje samolotu Š-131, Š-331 i Š-431 były używane tylko do badań fabrycznych i testów, uczestniczyły również w mitingach i konkursach lotniczych.

Samoloty w wersji Š-131 (2 samoloty) sprzedane zostały do Hiszpanii, następnie w 1936 roku do Hiszpanii zaczęto dostarczać samoloty Š-231 lotnictwu republikańskiemu, gdzie wzięły one udział w walkach w czasie wojny domowej. W 1937 roku co najmniej 8 samolotów tego typu zdobyły w Barcelonie wojska frankistowskie i używały ich później do lat czterdziestych. Pozostałe samoloty zostały zniszczone, a jeden przeleciał do Francji, gdzie został internowany.

W 1939 roku po upadku Czechosłowacji i powstaniu Republiki Słowackiej część samolotów znajdujących się na terenie utworzonego państwa zostały przejęte przez lotnictwo słowackie i były one użytkowane jako samoloty treningowe do momentu ich zużycia. Samoloty przejęte przez Niemców zostały zezłomowane.

Opis techniczny

Samolot myśliwski Letov Š-31 był dwupłatem o konstrukcji metalowej. Kadłub mieścił odkrytą kabinę pilota, a przed nią umieszczono silnik. Napęd stanowił silnik gwiazdowy w zależności od wersji, chłodzony cieczą lub powietrzem. Podwozie klasyczne, stałe.

Uzbrojenie stanowiły 2 lub 4 karabiny maszynowe różnych rodzajów w zależności od wersji. W wersji Š-231 samoloty miały ponadto możliwość przenoszenie bomb o łącznej masie 60 kg.

Dane taktyczno- techniczne poszczególnych wersji
Wersja	Š-31	Š-131	Š-231	Š-331	Š-431
Rok budowy prototypu	1929	1929	1933	1935	1936
Ilość zbudowanych samolotów	33	3	27	1	1
Rozpiętość (m)	9,8	9,8	10,06	10,06	10,06
Długość (m)	7,15	7,15	7,8	7,9	7,9
Powierzchnia nośna (m²)	21,8	21,8	21,5	21,5	21,5
Masa własna (kg)	830	970	1280	1450	1310
Masa startowa (kg)	1254	1392	1770	1950	1805
Typ silnika	Walter Jupiter VI lub VII	BMW Hornet	Bristol Mercury	Walter K-14	Armstrong Siddeley Tiger
Moc	450 KM (330 kW)	525 KM (386 kW)	560 KM (441 kW)	900 KM (661 kW)	680 KM (500 kW)
Prędkość maksymalna (km/h)	254	292	348	405	370
Prędkość przelotowa (km/h)	225	270	310	385	345
Prędkość wznoszenia (m/s)	8,3	12,1	9,8	12,4	12,9
Pułap (m)	8000	10 000	9300	11 200	9500
Zasięg (km)	320	450	450	410	450

Przypisy

↑ Dane taktyczno-techniczne w tabelce.
↑ Silniki różnych marek w zależności od wersji i o różnej mocy – patrz tabelka.

Bibliografia

Václav Němeček: Československá letadla (1918-1945). Praga: Naše vojsko, 1983, s. 45-47, 246-247. (cz.).
William Green, Gordon Swanborough: The complete book of fighters. London: Salamander Book, 2001, s. 334-335. ISBN 978-0-86288-220-4. (ang.).

[1] Dane taktyczno-techniczne w tabelce.

[2] Silniki różnych marek w zależności od wersji i o różnej mocy – patrz tabelka.

[1]

[2]