Lisówka wielkozarodnikowa

Lisówka wielkozarodnikowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

lisówkowate

Rodzaj

lisówka

Gatunek

lisówka wielkozarodnikowa

Nazwa systematyczna
Hygrophoropsis macrospora (D.A. Reid) Kuyper
Persoonia 16(2): 231 (1996)
Multimedia w Wikimedia Commons

Lisówka wielkozarodnikowa (Hygrophoropsis macrospora (D.A. Reid) Kuyper) – gatunek grzybów z rodziny lisówkowatych (Hygrophoropsidaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophoropsis, Hygrophoropsidaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1972 roku Derek Agutter Reid, jako odmianę lisówki pomarańczowej (Hygrophoropsis aurantiaca var. macrospora). W 1996 r. Thomas Wilhelmus Kuyper podniósł ją do rangi odrębnego gatunku[1]. Synonim: Merulius aurantiacus var. lacteus Harzer 1842[2].

W niektórych atlasach grzybów ma nazwę lisówka wielkozarodnikowa będącą tłumaczeniem nazwy naukowej[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica od 2 do 4 cm, u młodych okazów lekko wypukły, potem płaski, u starszych wklęsły. Powierzchnia drobno owłosiona, kremowobiaława do bladoochrowej, ochrowożółtawa. Brzeg falisty, stale podwinięty[4].

Blaszki

Cienkie, gęste, zbiegające wzdłuż trzonu, rozwidlone, białawe, bladoochrowe do żółtawych[4].

Trzon

Wysokość 2–5 cm, grubość 0,3–1,4 cm, walcowaty, tej samej barwy co kapelusz, przy podstawie biało owłosiony[4].

Miąższ

Cienki, miękki, białawy, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 32,5–37,5 (-40) × 7,5–8 μm, cylindryczno-maczugowate, 4-zarodnikowe, ze sprzążkami w podstawie. Zarodniki (8,5–) 11,45 ± 1,26 (–13) × (4,2–) 4,83 ± 0,28 (–5,5) μm, Q = 2,37, cylindryczne lub elipsoidalne, zmienne, gładkie, szkliste, z gutulami, w odczynniku Melzera czerwono-brązowe. Cystyd brak. Skórka zbudowana z gładkich, szklistych, nieregularnych, septowanych, grubych strzępek o średnicy 5–10 (–12) μm, często ze sprzążkami[4].

Gatunki podobne

Długie, dochodzące do 13 μm zarodniki Hygrophoropsis macrospora są główną cechą charakterystyczną tego gatunku. Przez długi czas był on uważany za synonim Hygrophoropsis pallida (obecnie Hygrophorus pallidus). Obecnie są to różne gatunki należące do różnych rodzin. Hygrophorus pallidus ma jajowato-elipsoidalne i krótsze zarodniki o wymiarach 6–10 × 4–5 μm[4].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Znane jest występowanie lisówki wielkozarodnikowej w niektórych krajach Europy i w Rosji[5]. W Polsce do 2003 r. gatunek ten był nieznany[6], ale w późniejszych latach podano jego stanowiska. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków rzadkich, wartych objęcia ochroną[7].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje na kwaśnych glebach, w wilgotnych, trawiastych zbiorowiskach, zwykle wśród szuwarów sitowych, także wśród torfowców w świerkowych lasach. Owocniki tworzy zwykle od września do listopada[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-08].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-08].
  3. ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  4. ↑ a b c d e f g Melania M. Gyosheva & Dimitar Stoykov, Hygrophoropsis macrospora (Basidiomycota, Boletales): a new record for the Balkan mycota, „Phytologia Balcanica”, 23 (2), Sofia 2017, s. 153–156 [dostęp 2021-12-06].
  5. ↑ Mapa występowania Hygrophoropsis macrospora na świecie [online], gbif.org [dostęp 2023-03-08] (ang.).
  6. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  7. ↑ Aktualne stanowiska lisówki wielkozarodnikowej w Polsce [online] [dostęp 2023-03-08] (pol.).