Lizaczka

Lizaczka
Soronia[1]
Erichson, 1843
Okres istnienia: oligocen–dziś
33.9/0
33.9/0
Ilustracja
Soronia grisea
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

łyszczynkowate

Podrodzina

Nitidulinae

Plemię

Nitidulini

Rodzaj

lizaczka

Typ nomenklatoryczny

Nitidula punctatissima Illiger in Schneider, 1794

Synonimy
  • Norosia Portevin, 1931
  • Platipidia Broun, 1893
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Soronia asperella

Lizaczka[2][3] (Soronia) – rodzaj chrząszczy z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Nitidulinae. Ma zasięg kosmopolityczny. Obejmuje ponad 40 opisanych gatunków. W zapisie kopalnym znany jest od oligocenu[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze o ciele w zarysie owalnym do prawie jajowatego[4][5]. Stopień wysklepienia wierzchu ciała jest lekki do umiarkowanego. Grzbietowa strona ciała ma bezładne punktowanie[4]. Na pokrywach występują niezbyt wyraźne i poprzerywane żeberka podłużne[4][5], porośnięte grubymi i hakowato wygiętymi ku tyłowi włoskami czarnymi i białymi[5]. Czułki mają człon pierwszy guzowato nabrzmiały[4][5], a trzy człony ostatnie uformowane w niezmodyfikowaną buławkę. Rowki do chowania czułków są wyraźnie widoczne, silnie wgłębione[4]. Przedpiersie ma wyrostek międzybiodrowy na wierzchołku spłaszczony, wyraźnie poszerzony i prosto ścięty[4][5]. Odnóża przedniej pary mają zewnętrzno-wierzchołkowe kąty goleni zaokrąglone i bardzo drobno powykrawane. Wzdłuż zewnętrznych krawędzi goleni pozostałych par biegnie obrzeżenie z cienkimi szczecinkami. Stopy mają wąskie człony o bardzo słabo wykształconych płatach, niezmodyfikowane pazurki oraz dobrze między nimi widoczne empodia[4].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Owady saproksyliczne. Larwy rozwijają się w fermentującym soku wyciekającym ze zranionych drzew liściastych[6]. Postacie dorosłe spotyka się w szerszym spektrum siedlisk – oprócz wycieków soku także w grzybach nadrzewnych, pod wilgotną i murszejącą korą, w chodnikach larw trociniarkowatych, a czasem na fermentujących owocach oraz w pryzmach gnijących szczątków roślinnych, zwłaszcza buraków cukrowych i brukwi[7][4][5][6].

Zasięg rodzaju jest kosmopolityczny. Najliczniej reprezentowany jest w krainie australijskiej[4][5], gdzie znany jest nie tylko z Australii, ale też Nowej Zelandii i Nowej Kaledonii[4]. W krainie palearktycznej występuje 9 gatunków lizaczek, z czego dwa, S. grisea i S. punctatissima, stwierdzono w Polsce[5].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadzony został w 1843 roku przez Wilhelma Ferdinanda Erichsona[8]. W 1943 roku Carl T. Parsons dokonał formalnego wyznaczenia Nitidula punctatissima gatunkiem typowym rodzaju[9]. W obrębie plemienia Nitidulini rodzaj ten tworzy zdefiniowany w 1988 roku przez Aleksandra Kirejczuka kompleks rodzajów, w którego skład wchodzą również Amphotis, Annachramus, Hisparonia, Lobiopa, Omosiphila, Macleayania, Ornosia, Pleoronia, Sebastianella, Stenoronia oraz Temnoracta[4].

Do rodzaju tego należy ponad 40 opisanych gatunków[4], w tym[10]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Soronia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Dział I zoologiczny, oddział zwierząt bezkręgowych. IV. Chrząszcze czyli tęgoskrzydłe (Coleoptera). Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886.
  3. ↑ Jan Kinel, Roman Kuntze: Chrząszcze i motyle krajowe. Przewodnik do określania rodzin i rodzajów. Warszawa: Komitet Wydawniczy Podręczników Akademickich, 1931, s. 215.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m A.G. Kirejtshuk. Four new genera of the Soronia complex (Coleoptera: Nitidulidae) from Australia, New Zealand, Fiji and tropical America with notes on composition of the complex and description of new species from Southern Hemisphere. „Russian Entomological Journal”. 12 (3), s. 239-256, 2003. 
  5. ↑ a b c d e f g h Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976, s. 59.
  6. ↑ a b Chris Carlton, Richard A.B. Leschen. Descriptions of Soronia complex (Nitidulidae: Nitidulinae) larvae of New Zealand with comments of life history and taxonomy. „New Zealand Entomologist”. 30 (1), s. 41-51, 2007. DOI: 10.1080/00779962.2007.9722150. 
  7. ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986. 
  8. ↑ W.F. Erichson. Versuch einer systematischen Eintheilung der Nitidularien. „Zeitschrift fur die Entomologie”. 4, s. 225–361, 1843. 
  9. ↑ Carl T. Parsons. A revision of Nearctic Nitidulidae (Coleoptera). „Bull. Mus. Comp. Zool.”. 92 (3), s. 119-278, 1943. 
  10. ↑ Soronia. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2021-08-18].