Lotononis

Lotononis
Ilustracja
Lotononis bachmanniana
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

Lotononis

Nazwa systematyczna
Lotononis (DC.) Eckl. & Zeyh.
Enum. Pl. Afric. Austral.: 176 (1836)[3]
Typ nomenklatoryczny

L. vexillata (E. H. F. Meyer) Ecklon et Zeyher[4]

Lotononis pumila
Lotononis leptoloba
Lotononis eriocarpa

Lotononisrodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje ok. 100 gatunków[3]. Rośliny te występują głównie w południowej Afryce, gdzie rośnie 91 gatunków[5] (na południe od Angoli i Zimbabwe), poza tym we wschodniej Afryce (od Etiopii po Tanzanię i Malawi) oraz we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego (w Grecji, Turcji i Bułgarii)[3] (w Europie obecne są dwa gatunki)[5]. W strefie okołorównikowej rośliny te występują w obszarach górskich[6].

Rośliny te występują głównie w miejscach piaszczystych i skalistych, rzadziej na glebach cięższych i wapiennych. Zasiedlają fynbos i inne zaroślowe formacje twardolistne i kserofilne, pustynie, formacje trawiaste i tropikalne lasy suche[6].

Różne gatunki wykorzystywane są jako rośliny pastewne, aczkolwiek najbardziej ceniona i rozpowszechniona wśród nich – Lotononis bainesii wyodrębniona została do osobnego rodzaju jako Listia bainesii[7]. Część gatunków jest trująca, niektóre wyorzystywane są jako lecznicze, ozdobne, do ochrony przez erozją i do poprawy jakości gleby[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Lotononis sericophylla
Pokrój
Rośliny zielne (roczne i byliny) oraz półkrzewy, krzewinki i krzewy[6].
Liście
Trójlistkowe, zwykle ogonkowe, z okazałymi przylistkami[8].
Kwiaty
Zwykle długoszypułkowe, skupione w baldaszki lub grona wyrastające z węzłów naprzeciw liści. Kielich jest kubeczkowaty, z 5 nierównymi ząbkami (górny jest długi, pozostałe cztery częściowo zrastają się parami). Kwiaty motylkowe, z żagielkiem jajowatym lub owalnym, z krótkim paznokciem, skrzydełka często krótsze od żagielka, łódeczka zwykle zaokrąglona na szczycie. Pręcików jest 10, 4 dłuższe i 6 krótszych. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z siedzącą zalążnią zawierającą liczne zalążki[8].
Owoce
Zwykle wielonasienne strąki, często mniej lub bardziej rozdęte[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów plemienia Crotalarieae i podrodziny bobowatych właściwych Faboideae z rodziny bobowatych Fabaceae[9]. Jest blisko spokrewniony z rodzajem klekotnica Crotalaria[6].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2024-12-12] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-12] (ang.).
  3. a b c d e Lotononis (DC.) Eckl. & Zeyh., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-12].
  4. Lotononis (A. P. de Candolle) Ecklon et Zeyher. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-12-12].
  5. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 541, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. a b c d e G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 278. ISBN 978-1-900347-80-8.
  7. Listia bainesii (Baker) B.-E.van Wyk & Boatwr., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-12].
  8. a b c Zhi Wei, Roger M. Polhill, Michael G. Gilbert, Lotononis (Candolle) Ecklon & Zeyher, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-12].
  9. Genus: Lotononis (DC.) Eckl. & Zeyh.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2024-12-12].