Luboradz (województwo dolnośląskie)
| wieś | |
_Pa%C5%82ac,_k._XVI,_XX.JPG) Pałac w Luboradzu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
191[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
59-407[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DJA |
| SIMC |
0365954 |
Położenie na mapie gminy Mściwojów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
 51°03′32″N 16°17′26″E/51,058889 16,290556[1]
| |
_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_fil._p.w._Za%C5%9Blubin_NMP,_1581,_1900.JPG)
Luboradz (niem. Lobris[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Mściwojów, w górnym dorzeczu Wierzbiaka.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]W roku 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest jako Loboratz[5]. Notowana jest także w dokumentach z 1399 przy okazji ustanowienia parafii i wybudowaniu kościoła jako ecclesiae de Loubros[6].
Wieś w Liczbach
[edytuj | edytuj kod]Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Luboradz to 191. 49,7% mieszkańców stanowią kobiety, a 50,3% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 4,7% mieszkańców gminy[7].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość w źródłach pojawia się pierwszy raz w roku 1203 jako Luboratz[8]. Pierwotnym założeniem w Luboradzu był obronny dwór zbudowany w XVI wieku[8].
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[9]:
- pałac, częściowo zrujnowany, pierwotnie dwór z końca XVI w., przebudowany w XX w., zabytkowy; jest dwutraktową, czteroskrzydłową budowlą z niewielkim dziedzińcem, posiada dwie kondygnacje i kryty jest dachami spadowymi[8]. Nad wejściem od strony dziedzińca zachowała się stara tarcza herbowa. Wschodnia elewacja z portalem bramnym i balkonem ponad dawną fosą podobna jest do wystroju zewnętrznego wczesnorenesansowych pałaców miejskich Starej Kastylii. W zachodniej części widoczne są na elewacjach relikty ozdób sgraffitowych w stylu renesansowo-manierystycznym. Wewnątrz znajduje się sala balowa z portretami właścicieli pałacu pochodząca z końca XVII w. oraz malowane, renesansowe stropy belkowe w kilku pomieszczeniach. Od południa z budowlą sąsiadują pozostałości po parku oraz dawne budynki dworskie (stajnie, domy)[8]. Budynek w latach w 1681 – 1686 został gruntownie przebudowany na potężny pałac o barokowej formie[8]. Był restaurowany w XIX w. oraz remontowany w 1961 r.[8] Obecnie są prowadzone prace renowacyjne wykonywane na zlecenie właściciela.
- kościół filialny pw. Zaślubin Najświętszej Marii Panny, z 1581 r., przebudowany w 1900 r. wznosi się na północny zachód od pałacu, prawdopodobnie pełniący dawniej funkcja kaplicy pałacowej. Budowla jest mała ma około 20 m długości, w całości zbudowana w stylu prostego gotyku. W pd. części przy wejściu znajdują się epitafia: renesansowe – prawdopodobnie właścicieli pałacu, epitafium rycerskie, średniowieczne (prawdopodobnie poł. XIV wieku). Znajduje się na nim herb z hełmem heraldycznym i epigraf (opis) teksturą gotycką. Ponad portalem wejściowym znajduje się renesansowy relief wysokiej jakości, przedstawiający Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa
- cmentarz parafialny, z XIX w.
inne zabytki:
- stary krzyż kamienny, być może późnośredniowieczny, stojący obok świątyni. Krzyż określany jest często jako tzw. krzyż pokutny co nie ma oparcia w żadnych dowodach ani badaniach, a jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, o których nic nie wiadomo, są krzyżami pokutnymi[10], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takiego krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja, bez uprzedzenia, że jest to co najwyżej luźny domysł bez żadnych bezpośrednich dowodów.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70418
- ↑ Wieś Luboradz (dolnośląskie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-25] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 691 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
- ↑ Otto Koischwitz, Jauer – ein Wegweiser durch die Heimat und ihre Geschichte, Jauer 1930, s. 113.
- ↑ Wieś Luboradz (dolnośląskie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-13] (pol.).
- ↑ a b c d e f Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 230. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 33. [dostęp 2012-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 marca 2017)].
- ↑ Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej – historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11–12 (wrzesień-grudzień 2010), s. 32–37, 2010.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
