Luboradza

Luboradza

osada
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	szczecinecki
Gmina	Barwice
Liczba ludności (2006)	30
Strefa numeracyjna	94
Kod pocztowy	78-460[2]
Tablice rejestracyjne	ZSZ
SIMC	0301948
Położenie na mapie gminy Barwice Luboradza
Położenie na mapie Polski Luboradza
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Luboradza
Położenie na mapie powiatu szczecineckiego Luboradza
53°43′58″N 16°16′45″E/53,732778 16,279167[1]

Luboradza (do 1945 niem. Lübrassen) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, w gminie Barwice, nad rzeką Dębnicą przepływającą przez jezioro Koprzywno (pow. 21 ha) oraz rozlewiskiem tworzącym jezioro Polok (pow. 9 ha). W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie koszalińskim. Została założona w XIX w. Założenie dworskie pochodzi z początku XX w., gdy właścicielem był major von Ditfurth-Lübrassen. Powierzchnia użytkowa dworu wynosi 821 m². Wokół pałacu 2-hektarowy park krajobrazowy^[3].

Krajobraz i architektura okolic

Na ukształtowanie terenu w okolicy największy wpływ miało zlodowacenie skandynawskie (faza pomorska zlodowacenia bałtyckiego). Nacisk mas lodowca spowodował powstanie moreny czołowej objawiające się bogactwem wzgórz, pagórków (kumulacje dochodzące do 100m), głębokich jarów i wąwozów. Wody z topniejących lodowców utworzyły liczne jeziora polodowcowe. Na południowym brzegu jeziora Koprzywno odkryto grodzisko słowiańskie z pozostałością grobów popielnicowych z epoki brązu, w okolicy rosną dwa stare dęby, „Adam” (o obwodzie 5,2m) i „Ewa” (o obwodzie 6,5m). Trzeci „Kain” (o obwodzie 4,0m) jest wymieniany w przekazach historycznych i przewodnikach turystycznych, lecz od czasu gdy się przewrócił, można jedynie podziwiać jego pień na brzegu jeziora. W pobliżu jeziora rośnie też bardzo stary wiąz. Jego wiek szacowany jest na około 900 lat.

Na lokalną architekturę wpływ miała zmiana sposobu zabudowy na przełomie XIX i XX wieku. Budownictwo ryglowe zastąpiono czerwoną cegłą i ceramicznymi dachami, zaś budownictwo sakralne oraz dwory budowane były z lokalnie dostępnego łupanego kamienia polnego i cegły licowej. Na wsiach założenia folwarczne – dwory usytuowane między parkiem a częścią gospodarczą, np. powstały na przełomie wieków modernistyczny dwór z czterokolumnowym portykiem w Luboradzy. Wokół dworu, pałacu zachował się częściowo zabytkowy park (w rejestrze zabytków WKZ w Szczecinie wpisany pod numerem 1137).

Historia

Od początku XX wieku do końca lat trzydziestych wieś zamieszkiwana przez Polaków i Niemców. Zabudowania w tym okresie: murowane domy, kościół, zabudowania folwarczne z pałacem oraz położona nad rzeką gorzelnia. W latach 1939–1945 w Pałacu siedzibę miał ośrodek szkolenia Abwehry, a pod koniec wojny umiejscowiono tu ośrodek leczenia stresów pilotów Luftwaffe. Po wyjeździe Niemców w 1945 roku w Pałacu rozlokowała się jednostka Armii Czerwonej. W trakcie działań wojennych spalono m.in. miejscowy kościół.

W latach 50. XX wieku wieś przejęły Zakłady Przemysłu Jedwabniczego Pierwsza w Łodzi i przez kolejne 50 lat Luboradza była bazą wypoczynku letniego dla dzieci i młodzieży pracowników ww. zakładu.

W 2005 roku prywatny przedsiębiorca zakupił dwór od syndyka masy upadłościowej fabryki. W dawnej stołówce mieści się obecnie sala restauracyjno-koncertowa, 28 pokoi, a także dwie sale konferencyjne i SPA z basenem.

^{[potrzebny przypis]}.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70421
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 691 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Andrzej Świrko, Pałace, dwory i zamki w dorzeczu Parsęty, POT, 2005, str. 58, ISBN 83-7263-900-0