Ludwik Dorn

Ludwik Dorn

Ludwik Dorn (2014)
Pełne imię i nazwisko	Ludwik Stanisław Dorn
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1954 Warszawa
Data i miejsce śmierci	7 kwietnia 2022 Warszawa
Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 27 kwietnia 2007 do 4 listopada 2007
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Marek Jurek
Następca	Bronisław Komorowski
Minister spraw wewnętrznych i administracji
Okres	od 31 października 2005 do 7 lutego 2007
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Ryszard Kalisz
Następca	Janusz Kaczmarek
Wiceprezes Rady Ministrów
Okres	od 21 listopada 2005 do 27 kwietnia 2007
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Przewodniczący Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości
Okres	od 19 grudnia 2002 do 3 listopada 2005
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Jarosław Kaczyński
Następca	Przemysław Gosiewski
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Ludwik Stanisław Dorn (ur. 5 czerwca 1954 w Warszawie jako Ludwik Dornbaum^[1], zm. 7 kwietnia 2022^[2] tamże^[3]) – polski polityk i publicysta.

Działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL. W latach 1997–2015 poseł na Sejm III, IV, V, VI i VII kadencji, współzałożyciel partii Prawo i Sprawiedliwość i jej wiceprezes w latach 2001–2007, w latach 2005–2007 wicepremier oraz minister spraw wewnętrznych i administracji w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego, w 2007 marszałek Sejmu V kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys

Rodzina

Urodził się jako Ludwik Dornbaum. Jego ojcem był Henryk Dornbaum (rodzina zmieniła nazwisko na Dorn w latach 60.)^[1], który pochodził ze zasymilowanej rodziny żydowskiej z Tarnopola^[4]. Jego dziadek ze strony ojca prowadził w Tarnopolu zakład optyczny. Henryk Dornbaum uczył się na optyka i zegarmistrza w Jenie. Przed II wojną światową należał do Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy oraz KPP. Za działalność polityczną odbywał w okresie międzywojennym karę pozbawienia wolności. Kiedy wojska niemieckie w 1941 zbliżyły się do Tarnopola, Henryk Dorn uciekł do Kazachstanu^[5]. Pozostali w Generalnym Gubernatorstwie członkowie rodziny Henryka Dorna zostali wymordowani podczas Holocaustu^[6]. Z ZSRR wrócił wraz z armią Berlinga. Po wojnie działał w PPR i PZPR, wykładał marksizm-leninizm na Politechnice Warszawskiej^[4]. Po rezygnacji z etatu, od 1956 pracował jako optyk w Warszawie, otworzył zakład optyczny w pawilonach przy ul. Marszałkowskiej. Był osobą niewierzącą, a Ludwik Dorn został wychowany w tradycji agnostycyzmu^[6].

Jego matka Alina^[7] była warszawską lekarką neurologiem. Jej ojciec był w młodości zatrudniony jako pomocnik kowala. Zdobył wykształcenie medyczne i został lekarzem^[5].

Henryk i Alina Dornowie zostali pochowani na cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej.

Dzieciństwo i młodość

W szkole podstawowej Ludwik Dorn zmagał się z dysleksją, matematyki natomiast uczył się dobrze^[8]. Pod koniec lat 60. rozpoczął naukę w VI Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie, które ukończył w 1973^[9]. W tym czasie działał w 1 Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. Romualda Traugutta („Czarnej Jedynce”), w której instruktorami byli m.in. Andrzej Celiński, Antoni Macierewicz i Piotr Naimski. W nocy 31 października 1971, wraz z kolegami, namalował białą farbą na murze cmentarza powązkowskiego w Warszawie hasło Chwała robotnikom pomordowanym w grudniu 1970 roku. Informacja o tym akcie oporu wobec „władzy ludowej” została podana przez nadające zza żelaznej kurtyny Radio Wolna Europa^[8].

Po zdaniu matury Ludwik Dorn dostał się na socjologię na Wydziale Nauk Społecznych UW. Fascynował się ruchem hippisowskim. Jego studencką miłością była Kinga Dunin^[4]. Uczestniczył w spotkaniach z Jackiem Kuroniem. W 1975 brał udział w organizowaniu akcji zbierania podpisów pod Listem 59 (przeciwko zmianom w Konstytucji PRL – uznaniu PZPR za przewodnią siłę polityczną, wpisanie przyjaźni i współpracy ze Związkiem Radzieckim).

Po wydarzeniach czerwcowych w lipcu 1976 zaangażował się w pomoc dla prześladowanych robotników i zaczął działać w Komitecie Obrony Robotników. We wrześniu 1976 został dwukrotnie pobity przez milicjantów, bito go pałką w pięty, nie pozostawiając widocznych śladów^[6][8]. Od 1977 był współpracownikiem redakcji podziemnego miesięcznika „Głos”, w którym publikowali działacze KOR (redaktorem naczelnym był Antoni Macierewicz). Był współpracownikiem Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”^[10].

W 1978 ukończył socjologię, uzyskując tytuł zawodowy magistra na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Działalność opozycyjna

W sierpniu 1980 przebywał w areszcie w Warszawie. Został zwolniony na skutek porozumień sierpniowych^[8][6]. We wrześniu 1980 wstąpił do NSZZ „Solidarność”, został też członkiem KSR Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość. Zakładał i pracował jako socjolog w Ośrodku Badań Społecznych NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze. W stanie wojennym był ścigany listem gończym, ukrywał się przez półtora roku w Gdańsku i w Warszawie^[6] (m.in. u rodziców Jadwigi Staniszkis^[4]).

W zastępstwie internowanego Antoniego Macierewicza kierował redakcją podziemnego „Głosu” i „Wiadomości”, organizował Centrum Dokumentacji i Analiz^[8]. Jesienią 1983 Jan Olszewski pomógł mu w nawiązaniu rozmów z władzami. Ludwik Dorn podpisał zobowiązanie, że nie będzie łamał prawa PRL. Telewizja pokazała ten dokument w programie pod tytułem Koniec podziemia, co wywołało kontrowersje wśród innych opozycjonistów^[6]. W „Głosie” w 1983 opublikował manifest Odbudowa państwa, w którym nawoływał do zjednoczenia „Solidarności”, Kościoła katolickiego i wojskowych przeciw władzom komunistycznym^[4].

W latach 80. utrzymywał się z tłumaczenia (pod pseudonimem Dorota Lutecka) angielskich powieści szpiegowskich (m.in. Johna le Carré i Lena Deightona)^[8]. Był przeciwnikiem porozumień Okrągłego Stołu. Do 1989 współpracował z Antonim Macierewiczem. Wspólnie z nim uczestniczył w zakładaniu Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Zrezygnował jednak po czterech tygodniach, motywując to sprzeciwem wobec współpracy ze środowiskiem Henryka Goryszewskiego^[8].

Działalność polityczna w III RP

Działalność do 2001

Od 1990 zaczął bliżej współpracować z Jarosławem Kaczyńskim, który zakładał Porozumienie Centrum i wspierał kandydaturę Lecha Wałęsy w wyborach prezydenckich. Po zwycięstwie Lecha Wałęsy został zatrudniony w Kancelarii Prezydenta RP (której szefem został Jarosław Kaczyński) na stanowisku kierownika zespołu analiz^[6]. Odszedł z tej pracy wraz z innymi urzędnikami wywodzącymi się ze środowiska PC po konflikcie braci Jarosława i Lecha Kaczyńskich z prezydentem.

Od 1992 był wiceprezesem PC. Gdy Lech Kaczyński kandydował na urząd prezydenta w wyborach w 1995, pełnił funkcję jego rzecznika prasowego. W wyborach parlamentarnych w 1997 jako członek PC został wybrany z listy ogólnopolskiej Akcji Wyborczej Solidarność do Sejmu III kadencji. Wystąpił z Klubu Parlamentarnego AWS w proteście przeciwko powierzeniu stanowiska ministra sprawiedliwości w rządzie Jerzego Buzka Hannie Suchockiej, której zarzucał tolerowanie inwigilacji środowiska PC w okresie, gdy była premierem (1992–1993). Nie wziął udziału w zjednoczeniu Porozumienia Centrum z Partią Chrześcijańskich Demokratów w 1998 i wraz z grupą innych działaczy kontynuował działalność pod dawną nazwą.

Działalność w latach 2001–2007

Marszałek Ludwik Dorn prowadzący obrady Sejmu (2007)

W 2001 wspólnie z Jarosławem i Lechem Kaczyńskimi oraz grupą współpracowników z PC brał udział w założeniu Prawa i Sprawiedliwości. Został powołany na stanowisko wiceprezesa tej partii. W wyborach parlamentarnych w 2001 uzyskał mandat posła na Sejm IV kadencji w okręgu podwarszawskim. Od grudnia 2002 był przewodniczącym Klubu Parlamentarnego PiS. W wyborach parlamentarnych w 2005 uzyskał reelekcję w tym okręgu. Trzykrotnie w rankingach „Polityki” był zaliczany do grona najlepszych posłów^[11].

31 października 2005 został ministrem spraw wewnętrznych i administracji w mniejszościowym rządzie Kazimierza Marcinkiewicza. Wkrótce po nominacji na to stanowisko został także powołany na urząd wiceprezesa Rady Ministrów. 6 lutego 2007 złożył dymisję z funkcji wicepremiera i ministra. Premier Jarosław Kaczyński przyjął dymisję z funkcji ministra, pozostawiając jednocześnie Ludwika Dorna na drugim z tych stanowisk. Podanym publicznie powodem dymisji była rozbieżność zdań z premierem w „ważnej sprawie związanej z funkcjonowaniem resortu”. 8 lutego 2007 Ludwik Dorn został odwołany z funkcji ministra spraw wewnętrznych i administracji. Zastąpił go Janusz Kaczmarek, dotychczasowy prokurator krajowy.

27 kwietnia 2007 jako kandydat ubiegający się o urząd marszałka Sejmu, został odwołany przez prezydenta ze składu Rady Ministrów. W tym samym dniu Sejm powołał go na stanowisko marszałka Sejmu, w głosowaniu pokonał kandydata Platformy Obywatelskiej, Bronisława Komorowskiego stosunkiem głosów 235 do 189^[12]. Urzędowanie zakończył z dniem 4 listopada 2007.

Działalność od 2007

W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz czwarty z rzędu uzyskał mandat poselski, otrzymując 81 696 głosów. 5 listopada tego samego roku złożył rezygnację z funkcji wiceprezesa PiS, sprzeciwiając się polityce Jarosława Kaczyńskiego w partii. W tym samym miesiącu prezes PiS zawiesił go w prawach członka partii, co spowodowało wszczęcie przeciwko niemu postępowania dyscyplinarnego.

W październiku 2008 decyzją zarządu partii został usunięty z Prawa i Sprawiedliwości. 34 członków zarządu było za jego usunięciem, 2 osoby się wstrzymały, a 1 osoba (Tomasz Dudziński) była przeciw. Usunięto go także z klubu parlamentarnego PiS. Decyzje te uzasadniano m.in. wywiadami prasowymi Ludwika Dorna, w których miał „dezawuować kierownictwo partii i osobę samego prezesa”^[13].

W październiku 2009 został przewodniczącym nowo utworzonego koła parlamentarnego Polska Plus, a w styczniu 2010 członkiem prezydium zarządu nowo powstałej partii o tej samej nazwie. W marcu zadeklarował swój start w wyborach prezydenckich, jednak w związku z tragedią smoleńską i przedterminowymi wyborami prezydenckimi, 20 kwietnia 2010 partia ogłosiła wycofanie jego kandydatury^[14]. Gdy 8 maja Polska Plus oficjalnie poparła kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego, Ludwik Dorn zrezygnował z tym dniem z członkostwa w prezydium zarządu partii oraz przewodniczenia jej kołu parlamentarnemu^[15]. Tydzień później oficjalnie wyraził poparcie dla kandydatury Marka Jurka i zrezygnował z członkostwa w partii^[16]. W wyborach samorządowych poparł Krajową Wspólnotę Samorządową^[17]. W grudniu 2010 podjął współpracę z PiS^[18].

W wyborach parlamentarnych w 2011 ponownie wystartował z listy Prawa i Sprawiedliwości. Utrzymał mandat poselski, uzyskując 18 683 głosy^[19]. W Sejmie VII kadencji początkowo również pozostawał posłem niezrzeszonym, a 15 grudnia 2011 przystąpił do klubu parlamentarnego Solidarna Polska. Był szefem powołanej w marcu 2012 rady konsultacyjno-programowej partii o tej nazwie, jednak nie został członkiem tego ugrupowania. 23 maja 2014 zrezygnował z funkcji szefa rady konsultacyjno-programowej Solidarnej Polski, a dzień później z członkostwa w klubie poselskim tej partii (który przestał istnieć)^[20]. W odbywających się następnego dnia wyborach do Parlamentu Europejskiego otwierał listę tej formacji w okręgu mazowieckim, jednak Solidarna Polska nie osiągnęła progu wyborczego. W wyborach parlamentarnych w 2015 bez powodzenia ubiegał się o poselską reelekcję z listy Platformy Obywatelskiej^[21].

Twórczość literacka

Zajmował się również tłumaczeniem wierszy (m.in. Johna Keatsa i Williama Butlera Yeatsa), a także pisał bajki oraz wiersze. Jedna z nich O śpiochu tłuściochu i o psie Sabie została wyróżniona na ogólnopolskim konkursie „Wielcy poeci piszcie dla dzieci”^[22]. W 2008 wydał tom powstałych w latach 2003–2005 wierszy pt. Zdruzgotki^[23].

Życie prywatne

Grób Ludwika Dorna

Jako człowiek dorosły przyjął katolicki chrzest^[6]. Miał cztery córki. Trzecią jego żoną była Izabela Śmieszek-Dorn, warszawska wizażystka i charakteryzatorka, specjalistka od bodypaintingu^[24].

Miał sukę Sabę (rasy sznaucer)^[25]. Stało się o niej głośno w 2007 z uwagi na przyprowadzenie jej do Sejmu, wyprowadzenie jej na spacer przez funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu i rzekome pogryzienie mebli w rezydencji ministra spraw wewnętrznych i administracji^[26].

Zmarł 7 kwietnia 2022 na skutek choroby nowotworowej^[27]. 13 kwietnia 2022 został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie^[28].

Odznaczenia

W 2022 prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego^[29][28].

Wyniki w wyborach ogólnopolskich

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1991		Porozumienie Obywatelskie Centrum	Sejm I kadencji	nr 6	511 (0,23%)[30]
1993		Porozumienie Centrum	Sejm II kadencji	nr 27	5455 (1,19%)[30]
1997		Akcja Wyborcza Solidarność	Sejm III kadencji	nr 2	1012 (0,36%)[31][a]
2001		Prawo i Sprawiedliwość	Sejm IV kadencji	nr 20	17 482 (5,96%)[32]
2005			Sejm V kadencji		39 929 (12,58%)[33]
2007			Sejm VI kadencji		81 696 (17,74%)[34]
2011			Sejm VII kadencji		18 683 (4,15%)[19]
2014		Solidarna Polska Zbigniewa Ziobro	Parlament Europejski VIII kadencji	nr 5	5362 (1,37%)[35]
2015		Platforma Obywatelska	Sejm VIII kadencji	nr 17	4214 (1,53%)[36]

Publikacje

• Zdruzgotki (wiersze), Wydawnictwo Arcana, Kraków 2008.
• Rozrachunki i wyzwania (wywiad rzeka przeprowadzony przez Amelię Łukasiak i Agnieszkę Rybak), Prószyński Media, Warszawa 2009.
• Anatomia słabości (wywiad rzeka przeprowadzony przez Roberta Krasowskiego), Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa 2013.

Uwagi

1. Mandat uzyskany z listy ogólnopolskiej.

Przypisy

1. Ludwik Dorn: Msza święta jest największym cudem. fronda.pl, 1 października 2009. [dostęp 2009-10-03].
2. Ludwik Dorn nie żyje. Były wicepremier i marszałek Sejmu miał 67 lat. polsatnews.pl, 7 kwietnia 2022. [dostęp 2022-04-07].
3. Ludwik Dorn. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2023-04-15].
4. Andrzej Stankiewicz: Twarze trzeciego bliźniaka. rp.pl, 13 grudnia 2005. [dostęp 2009-10-03].
5. Osobny świat Ludwika Dorna. rp.pl, 17 lutego 2007. [dostęp 2022-04-07].
6. Jacek Hugo-Bader: Ludwik Dorn. Sylwetka pochyła. wyborcza.pl, 30 października 2005. [dostęp 2022-07-06].
7. Informacje w BIP IPN. [dostęp 2010-07-12].
8. Cezary Łazarewicz: Trzeci Kaczyński. wp.pl, 15 września 2005. [dostęp 2009-10-03].
9. Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1973. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2020-12-21].
10. Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra (wybór, wstęp i opracowanie), Kryptonim „Gracze”. Służba Bezpieczeństwa wobec Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” 1976–1981, IPN, Warszawa 2010, s. 57.
11. Mikołaj Lizut: Dorn – jednak wykształciuch. wyborcza.pl, 8 lutego 2007. [dostęp 2009-10-03].
12. Informacje na stronie Sejmu. [dostęp 2009-10-03].
13. Dorn wyrzucony z PiS. gazeta.pl, 21 października 2008. [dostęp 2009-10-03].
14. Wybory 2010: Dorn zrezygnował ze startu w wyborach prezydenckich. gazeta.pl, 20 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-20].
15. Decyzja. dorn.blog.onet.pl, 8 maja 2010. [dostęp 2010-05-08].
16. Dorn rezygnuje z członkostwa w Polsce Plus. rp.pl, 15 maja 2010. [dostęp 2010-05-15].
17. Ludwik Dorn: Dzielenie miliardów, międlenie słów. wpolityce.pl, 9 listopada 2010. [dostęp 2015-09-21].
18. Ludwik Dorn nawiązuje współpracę z PiS. pis.org.pl, 7 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-07].
19. Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2016-03-17].
20. Koniec klubu parlamentarnego ziobrystów. Dorn i Górski odchodzą z Solidarnej Polski. gazeta.pl, 25 maja 2014. [dostęp 2014-05-26].
21. Dorn: wolę formację, która jest przy ziemi, a nie w stratosferze. tvn24.pl, 2 września 2015. [dostęp 2015-09-21].
22. Ludwik Dorn w serwisie „Ludzie Wprost”. [dostęp 2009-10-03].
23. Zdruzgotki. nakanapie.pl. [dostęp 2022-04-09].
24. Agnieszka Wirtwein: Wywiad z żoną wicepremiera Dorna. Iza Śmieszek-Dorn: Ludwik nie dał się pomalować. dziennik.pl, 19 grudnia 2006. [dostęp 2010-07-12].
25. Zdechła Saba Ludwika Dorna. wiadomości24.pl, 10 maja 2009. [dostęp 2009-10-03].
26. Piotr Krysiak: Saba Dorna zżarła meble MSWiA. wp.pl, 23 września 2007. [dostęp 2009-10-03].
27. Lidia Lemaniak: Nie żyje Ludwik Dorn. Znamy przyczynę śmierci. polskatimes.pl, 7 kwietnia 2022. [dostęp 2022-04-09].
28. Maria Glinka: Rozpoczął się pogrzeb Ludwika Dorna. Ważne ogłoszenie od prezydenta, podjął decyzję. goniec.pl, 13 kwietnia 2022. [dostęp 2022-04-13].
29. M.P. z 2022 r. poz. 654.
30. Poland – candidate data. University of Essex. [dostęp 2016-03-17]. (ang.).
31. M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620.
32. Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2016-03-17].
33. Serwis PKW – Wybory 2005. [dostęp 2016-03-17].
34. Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2016-03-17].
35. Serwis PKW – Wybory 2014. [dostęp 2016-03-17].
36. Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2016-03-17].

Bibliografia

• Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2012-04-10].
• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-04-10].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000110024450
• VIAF: 107457535
• LCCN: no2010030381
• GND: 14003840X
• SUDOC: 169792323
• Open Library: OL8542620A
• PLWABN: 9810594238005606
• NUKAT: n97012943

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 5040276