Ludzisko

Ludzisko

wieś
Kościół pw. św. Mikołaja
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	inowrocławski
Gmina	Janikowo
Liczba ludności (2022)	591[2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	88-160[3]
Tablice rejestracyjne	CIN
SIMC	0086450
Położenie na mapie gminy Janikowo Ludzisko
Położenie na mapie Polski Ludzisko
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Ludzisko
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego Ludzisko
52°43′35″N 18°09′56″E/52,726389 18,165556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Wnętrze kościoła

Dwór Ludzickich

Ludzisko – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Janikowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Historia

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1192 r. jako o własności szlacheckiej. Od 1325 roku wymieniana jako parafia. Nazwa wsi wywodzi się od imienia Ludgier, Ludomir, Ludwik lub płynącej tutaj rzeczki Ludzicy, dzisiajszego Dunajka. Wieś pojawia się w źródłach pod nazwami: Ludisch (1236), Liziczko (1357), Ludziska (1360), Ludzysko (1409), Ludziczsko (1441), Ludzyczsko (1489), Lyudzicko (1532), Ludziczko (1582), Ludzicko (1583), Ludzisk (1729).

W XV wieku w Ludzisku urodził się humanista, Jan z Ludziska. Istniała tu wówczas szkoła, z której czterech uczniów trafiło do Akademii Krakowskiej, m.in. właśnie Jan.

Pierwszym znanym właścicielem wsi był Szymon (starszy) z Ludziska, niewiadomego rodu. Wystąpił on w latach 1199/1200 - 1202 lub w 1202 r. wobec księcia wielkopolskiego Mieszka III Starego, a potem Konrada Mazowieckiego przeciw klasztorowi norbertanek w Strzelnie o zwrot pięciu wsi położonych nad Nerem, nadanych temu konwentowi przez jego synowicę Śmiławę. Był on synem komesa Dzięgnia związanego ze wschodnią Wielkopolską. Potomkowie Dzięgnia mogli pojawić się w Ludzisku w momencie zajęcia Kujaw przez księcia Mieszka III Starego w 1195 r. W 1196 r. Szymon Starszy z Ludziska brał udział w zgromadzeniu opolnym w Radziejowie.^[4] W 1515 r. właścicielem folwarku w Ludzisku był Jan Orzechowski – syn Hektora.

W 2 poł. XVI w. majątek w Ludzisku uległ podziałowi. Wiadomo, że w 1579 r. współwłaścicielami dóbr byli Kunowscy, Słaboszewscy i Chwaliszewscy, później Dębscy. W XVIII w. Ludzisko ponownie było własnością Ludzickich (herbu Grzymała^[5]), co potwierdzają zapisy w księgach grodzkich z lat 1732–1735. W XVIII w. były widoczne oznaki rozwoju wsi, a pod koniec wieku został wybudowany obecny późnobarokowy dwór.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[6] na listę zabytków wpisany jest murowany kościół parafialny pw. św. Mikołaja, 1865, 1905, 1930-34, cmentarz kościelny oraz ogrodzenie, nr rej.: A/840/1-3 z 6.05.1998.

Ponadto we wsi znajduje się dwór z XVIII w. Zachował się wraz z całym zapleczem architektonicznym – z oficynami (dla służby dworskiej), czworakami (dla chłopów pracujących na folwarku) i parkiem, który został założony równocześnie z powstaniem dworu. Należy do najlepiej zachowanych na Kujawach osiemnastowiecznych rezydencji. Obecnie w dworze mieści się dom pomocy społecznej.

Media

Ludzisko swoim zasięgiem obejmują media ze stolicy gminy.

• Portal miejski i gminny ejanikowo.pl - FAKTY I OPINIE^[7]
• Lokalna telewizja kablowa JanSat

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70737
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-03] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 694 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. KatarzynaK. Hewner KatarzynaK., Ludzisko. Historia parafii, 2005, ISBN 83-922789-0-9 . Brak numerów stron w książce
5. Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 15. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1912, s. 111.
6. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 47 [dostęp 2016-05-07] .
7. ejanikowo.pl. ejanikowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-05)]..

Linki zewnętrzne

• Ludziska, ''Ludzisko'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 478 .