Luka anionowa

Luka anionowa (LA) – różnica stężenia Na⁺ i sumy stężeń Cl^- i HCO₃^- (głównych kationów i anionów osocza) lub różnica pomiędzy sumą stężeń nieoznaczonych kationów (ΣNK) i nieoznaczonych anionów (ΣNA)^[1]. Przez symbol ΣNK rozumiemy sumę stężeń kationów innych niż Na⁺ (K⁺, Mg²⁺), a poprzez ΣNA sumę stężeń anionów innych niż HCO₃^- i Cl^- (białek, fosforanów, siarczanów, kreatyniny, kwasów organicznych). W warunkach homeostazy organizmu sumy stężeń kationów i anionów są sobie równe. Oznaczenie stężeń wszystkich kationów i anionów jest kłopotliwe, dlatego przyjęto oznaczanie 3 najważniejszych – sodu, wodorowęglanów i chlorków.

W warunkach prawidłowych LA wynosi 8 – 14 mEq/l^[1]. Wzrasta w stanach, kiedy w organizmie rośnie liczba anionów białkowych, anionów kwasów organicznych i nieorganicznych lub na skutek hipomagnezemii^[1]. Służy różnicowaniu kwasic metabolicznych^[1]. Dzieli się je na kwasice z niepodwyższoną luką anionową i hiperchloremią i przebiegające z podwyższoną luką anionową i hipochloremią^[1].

Skład elektrolitowy osocza

Przykładowa zawartość elektrolitów w osoczu:

Kationy		Aniony
Sodu	139 mEq/L	Wodorowęglanowe	22 mEq/L
Potasu	4 mEq/L	Chlorkowe	104 mEq/L
Wapnia	5 mEq/L	Fosforanowe	1 mEq/L
Magnezu	2 mEq/L	Siarczanowe	1 mEq/L
		Kwasów organicznych	6 mEq/L
		Białek	16 mEq/L
Total	150 mEq/L	Total	150 mEq/L

Obliczanie

Luka anionowa jest wartością wyliczoną. Oznacza to, że nie da się jej zmierzyć żadnym specyficznym testem laboratoryjnym, lecz jest wyliczona na podstawie wyników kilku niezależnych testów, mierzących stężenia anionów i kationów.

LA = [Na⁺] - ([Cl^-]+[HCO₃^-])

Słownie: Luka anionowa = Sód - (Chlor + Wodorowęglany)

LA = ΣNK - ΣNA

Gdzie: ΣNK - kationy nieoznaczone, ΣNA - aniony nieoznaczone

Stąd można obliczyć, że suma stężeń kationów jest równa sumie stężeń anionów::

[Na⁺] + ΣNK = ([Cl^-]+[HCO₃^-]) + ΣNA

Zastosowanie

Zmniejszenie wyliczonej w luki anionowej występuje w następujących sytuacjach:

zwiększenie stężenia kationów innych niż sód (np. potas, wapń, magnez, paraproteiny)
zmniejszenie stężenia anionów innych niż chlorkowe i wodorowęglanowe (np. aniony fosforanowe, białczanowe, siarczanowe, mleczanowe, pirogronianowe)

Zwiększona LA powstaje w sytuacjach odwrotnych to znaczy zmniejszenia liczby odpowiednich kationów lub zwiększenia anionów.

Oznaczanie luki anionowej ma znaczenie przede wszystkim w diagnostyce kwasic nieoddechowych, które dzieli się na:

kwasice nieoddechowe z prawidłową LA (kwasice hiperchloremiczne, wywołane głównie utratą zasad)
kwasice nieoddechowe ze zwiększoną LA (kwasice normochloremiczne, wywołane obecnością kwasów nielotnych, zmniejszoną resorpcją wodorowęglanów lub zmniejszonym wydalaniem H⁺)

Pojęcia "nieoznaczane aniony" i "nieoznaczane kationy" straciły obecnie nieco na aktualności, gdyż duża część z nieoznaczanych kiedyś jonów jest obecnie oznaczana standardowo.

Zobacz też

Bibliografia

Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Kompendium Medycyny Praktycznej. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2009, s. 1074. ISBN 978-83-7430-223-4.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Anna MA.M. Badowska-Kozakiewicz Anna MA.M., Patofizjologia człowieka, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, [cop. 2013], ISBN 978-83-200-4530-7, OCLC 864229927 [dostęp 2020-04-14] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[:0-1] Anna MA.M. Badowska-Kozakiewicz Anna MA.M., Patofizjologia człowieka, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, [cop. 2013], ISBN 978-83-200-4530-7, OCLC 864229927 [dostęp 2020-04-14] .

[1]