M60-UCD1
M60-UCD1 – ultrazwarta galaktyka karłowata odkryta w 2013 roku, w momencie jej odkrycia była to najmniejsza znana galaktyka zawierająca supermasywną czarną dziurę i zarazem pierwsza ultrazwarta galaktyka karłowata z takim obiektem. Masa galaktyki szacowana jest na około 140 milionów mas Słońca, a masa jej wewnętrznej czarnej dziury na około 15% masy galaktyki, czyli około 21 milionów mas Słońca. M60-UCD1 ma największą gęstość materii ze wszystkich znanych galaktyk i w momencie jej odkrycia była to najjaśniejsza ze wszystkich znanych ultrazwartych galaktyk karłowatych.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza część nazwy, M60, oznacza, że galaktyka położona jest w pobliżu galaktyki M60. Druga część nazwy, UCD1, składa się ze skrótowca „UCD” oznaczającego w języku angielskim ultracompact dwarf (ultrazwarta galaktyka karłowata) i numeru „1” oznaczającego, że jest to pierwszy tego typu obiekt odkryty przy galaktyce M60.
Odkrycie
[edytuj | edytuj kod]Badania były opłacone przez fundusze zapewnione przez amerykańską National Science Foundation, jej niemiecki odpowiednik oraz agencje naukowe z Kanady, Chile, Australii, Brazylii i Argentyny działające w ramach umowy z Obserwatorium Gemini[1]. Kierownikiem międzynarodowej grupy trzynastu astronomów był Anil Seth z University of Utah[1]. Odkrycia dokonano przy użyciu 8-metrowego teleskopu Gemini North i dzięki dodatkowym obserwacjom z kosmicznego teleskopu Hubble'a[1].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Galaktyka położona jest około 54 miliony lat świetlnych od Ziemi[1].
Masa galaktyki szacowana jest na 140 milionów mas Słońca i należy ona do typu ultrazwartych galaktyk karłowatych[1]. Masa położonej wewnątrz galaktyki supermasywnej czarnej dziury szacowana jest na 21 milionów mas Słońca i stanowi aż 15% masy galaktyki[1]. Dla porównania, masa czarnej dziury M60-UCD1 jest pięć razy większa od masy czarnej dziury położonej wewnątrz Drogi Mlecznej, której masa jest około tysiąca razy większa niż masa M60-UCD1[1].
Średnica galaktyki wynosi około 24 parseków[2]. Jej jasność wynosi 4,1 × 107 L☉ i w momencie jej odkrycia była to najjaśniejsza znana ultrazwarta galaktyka karłowata[2].
Masa czarnej dziury została oszacowana na podstawie prędkości poruszania się gwiazd położonych blisko centrum galaktyki, poruszają się one z prędkością około 370 tysięcy kilometrów – znacznie szybciej niż gdyby galaktyka nie zawierała czarnej dziury[1]. Na obecność centralnej czarnej dziury wskazuje także fakt, że galaktyka jest bardziej masywna niż można się tego teoretycznie spodziewać po ilości światła, jaką emituje[1]. Alternatywna hipoteza mówi, że galaktyka nie ma czarnej dziury, ale zawiera dużo bardzo masywnych, ciemnych gwiazd[1].
Obecność tak masywnej czarnej dziury przy tak małej ilości gwiazd sprawia, że galaktyka ma największą gęstość materii wśród wszystkich znanych galaktyk[3]. Połowa masy galaktyki zawiera się w kuli o promieniu zaledwie 80 lat świetlnych[3]. Gęstość gwiazd w tej galaktyce jest około piętnastu tysięcy razy większa niż gęstość gwiazd w części Galaktyki, gdzie położona jest Ziemia[3], co oznacza że gwiazda położone są około 25 razy bliżej siebie niż w naszej Galaktyce[4].
Obiekt o tak małej masie nie jest w stanie wytworzyć tak dużej czarnej dziury[1]. Uważa się, że w przeszłości była to znacznie większa galaktyka zawierająca około dziesięciu miliardów gwiazd, ale po bliskim przejściu w pobliżu M60 większość z jej gwiazd i zewnętrzna powłoka ciemnej materii zostały od niej oderwane i należą teraz do M60[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l Smallest Known Galaxy with a Supermassive Black Hole. unews.utah.edu. [dostęp 2014-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-01)]. (ang.).
- ↑ a b Anil C. Seth et ce: A Supermassive Black Hole in an Ultracompact Dwarf Galaxy. arxiv.org. [dostęp 2014-09-17]. (ang.).
- ↑ a b c Astronomers discover densest galaxy ever. sciencedaily.com. [dostęp 2014-09-17]. (ang.).
- ↑ M60-UCD1: An Ultra-Compact Dwarf Galaxy. nasa.gov. [dostęp 2014-09-17]. (ang.).