Maślak limbowy

Maślak limbowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

maślakowate

Rodzaj

maślak

Gatunek

maślak limbowy

Nazwa systematyczna
Suillus plorans (Rolland) Kuntze
Revis. gen. pl. (Leipzig) 3(2): 535 (1898)
Multimedia w Wikimedia Commons

Maślak limbowy (Suillus plorans) (Rolland) Kuntze – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1861 r. Léon Louis Rolland nadając mu nazwę Boletus placidus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1945 r. Otto Kuntze, przenosząc go do rodzaju Suillus[1].

Synonimy[2]:

  • Boletus eleutheros (Rolland) J. Blum 1969
  • Boletus plorans Rolland 1889
  • Boletus plorans var. eleutheros Rolland 1889
  • Boletus plorans Rolland 1889 var. plorans
  • Suillus plorans subsp. cyanescens Singer 1965
  • Suillus plorans (Rolland) Kuntze 1898 subsp. plorans

Nazwę polską nadała Alina Skirgiełło w 1960 r.[3]. Naukowa nazwa gatunkowa plorans oznacza płaczący – jest to nawiązanie do wydzielanych kropelek cieczy.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnicy 3–15 cm, początkowo półkulisty, później wypukły z garbkiem. Powierzchnia ochrowopomarańczowobrunatnawa, czasami bardziej żółta, przerośnięta brunatnymi włóknami. W czasie wilgotnej pogody jest lepki, szybko jednak wysycha i wówczas stają się widoczne wrośnięte włókienka[4].

Trzon

Wysokość 4–10 cm, grubość 1–2,5 cm, zazwyczaj grubszy u podstawy i zwężający się ku wierzchołkowi, pełny, rzadziej porowaty lub pusty. Powierzchnia brudnoochrowa lub brudnopomarańczowa z licznymi gruczołkami wydzielającymi mleczko. Początkowo ma ono mleczną barwę, ale zasychając ciemnieje i staje się czarne[4].

Hymenofor

Rurkowaty. Rurki początkowo pomarańczowobrunatne, później oliwkowoochrowe, u starszych okazów znów jaśniejsze – brudnożółte. Pory małe i mniej więcej okrągłe, o tej samej barwie co rurki, lub nieco ciemniejsze. U młodych owocników wydzielają białe mleczko, po zaschnięciu brunatniejące[4].

Miąższ

O pomarańczowej barwie, powyżej rurek i u wierzchołka trzonu bardziej żółtawy. W kapeluszu miękki, w trzonie twardy. Zapach lekko owocowomigdałowy, smak kwaskowaty[4].

Wysyp zarodników

Brunatnooliwkowy[4]. Zarodniki o wymiarach 9–11,5 × 4–5 μm[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje tylko w Europie – w Alpach Centralnych i Karpatach[4], oraz w Niemczech[6]. W Polsce występuje tylko w Tatrzańskim Parku Narodowym[3].

Rośnie na ziemi pod limbami i świerkiem pospolitym[3].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikoryzowy[3]. Jest jadalny, jednak ze względu na rzadkość zasługuje na ochronę[4]. W Polsce nie może być zbierany, gdyż występuje tylko na chronionym prawnie obszarze parku narodowego.

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Najłatwiej pomylić z maślakiem wejmutkowym (Suillus placidus), który również rośnie pod limbą, ale także pod wejmutką. Ma on jednak bardziej jasną barwę[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-23]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
  3. ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło: Flora Polski. Rośliny zarodnikowe Polski i ziem ościennych. Grzyby (Mycota). Basidiomycetes – podstawczaki. Rząd Boletales – borowikowce. Warszawa: PWN, 1960.
  5. ↑ S. plorans « boletales.com [online], boletales.com [dostęp 2018-11-15] (ang.).
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-23].