Macierzanka nadobna

Macierzanka nadobna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

macierzanka

Gatunek

macierzanka nadobna

Nazwa systematyczna
Thymus pulcherrimus Schur.
Verh. Mitth. Siebenbürg. Vereins Naturwiss. Hermannstadt 10: 140 (1859)[3]
Synonimy
  • Thymus carpathicus Čelak.
  • Thymus chamaedrys subsp. pulcherrimus (Schur) Simonk.
  • Thymus chamaedrys var. sudeticus (Opiz ex Borbás) Nyman
  • Thymus circumcinctus Klokov
  • Thymus humifusus var. origanifolius Rchb.
  • Thymus serpyllum subsp. pulcherrimus (Schur) Lyka
  • Thymus serpyllum var. pulcherrimus (Schur) Nyman
  • Thymus sudeticus Opiz ex Borbás[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Macierzanka nadobna (Thymus pulcherrimus Schur.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. Występuje Karpatach – w Rumunii, Ukrainie, na Słowacji oraz w Czechach i Polsce[3]. W niektórych ujęciach bywa wyodrębniany od macierzanki karpackiej (Thymus carpathicus)[4], a w innych taksony są utożsamiane[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Półkrzew tworzący luźne darnie. Gatunek bardzo podobny do macierzanki karpackiej.
Łodyga
Dwa rodzaje pędów: płonne i kwiatostanowe. Pędy płonne są długie, płożące się i rosną przez wiele lat. Pędy kwiatostanowe wyrastają rzędami z pędów płonnych, mają długość do 10 cm i wznoszą się. Są wyraźnie prostokątne. Pod samym kwiatostanem owłosione są dookoła, niżej owłosione są po dwóch przeciwległych bokach.
Liście
Ciemnozielone, okrągławe, trójkątnie jajowate, lśniące i nagle ściągnięte w ogonek. Na pędach kwiatonośnych zwiększają się wyraźnie ku górze. Na brzegach mają długie rzęski, a czasami także na powierzchni są delikatnie orzęsione..
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan – główkę. Kielich kwiatów posiada długie włoski, jest dwuwargowy, przy czym górna warga jest dłuższa od dolnej i ma trójkątnie lancetowate ząbki. Korona o purpurowym kolorze i długości 6–9 mm.
Owoc
Rozłupnia. Rozpada się na 4 twarde, suche rozłupki.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina. Kwitnie od czerwca do lipca. Siedlisko: murawy, skały, nadrzeczne kamieniska, upłazy, hale. Głównie na podłożu wapiennym (roślina wapieniolubna). W Tatrach rośnie aż do piętra halnego, głównie jednak po górną granicę lasu – (500–)1000–2000 m n.p.m.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Ochrona

[edytuj | edytuj kod]

W Czechach jest to takson ujęty na czerwonej Liście ze względu na rzadkość występowania. W Polsce także znajduje się pod ścisłą ochroną gatunkową.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
  3. ↑ a b c d Thymus pulcherrimus Schur, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-05].
  4. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 192-193, ISBN 978-83-62975-45-7.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]