Macrothele

Macrothele
Ausserer, 1871
Ilustracja
Macrothele calpeiana
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

ptaszniki

Rodzina

Macrothelidae

Rodzaj

Macrothele

Typ nomenklatoryczny

Mygale calpeiana (Walckenaer, 1805)

Synonimy
  • Orientothele Mirza, Sanap & Kunte, 2017
Multimedia w Wikimedia Commons
Samica Macrothele gigas
Samica Macrothele yaginumai

Macrothele – rodzaj pająków z infrarzędu ptaszników i rodziny Macrothelidae. Obejmuje 42 opisane gatunki. Występują w Europie, Azji i Afryce.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Ptaszniki średnich do dużych rozmiarów ciała o ubarwieniu ciemnobrązowym do czarnego. Karapaks mają gładki, nagi, zaopatrzony w głębokie, poprzeczne jamki[1]. Szczękoczułki mają na przednich krawędziach rowków pojedynczy szereg dużych zębów, a na tylnych ich krawędziach jedynie ząbki małe, ustawione w krótkim szeregu w części nasadowej[1][2]. Warga dolna i endyty szczęk wyposażone są w bardzo liczne kuspule. Sternum zaopatrzone jest w trzy pary sigilli, z których para tylna jest największa[1][2][3]. Odnóża mają stopy opatrzone kolcami i pozbawione skopuli oraz przypazurkowych kępek włosków[1]. Nogogłaszczki lub pierwsza para odnóży ma na biodrach lub krętarzach boczne szczecinki wiosłowate (liry)[1], których zawsze brak u siostrzanego rodzaju Vacrothele[3]. U samców pierwsza para odnóży cechuje się pogrubionymi goleniami. Opistosoma (odwłok) ma cztery kądziołki przędne; te pary tylno-środkowej są jednoczłonowe i oddalone od siebie o około cztery swoje średnice, a te pary tylno-bocznej są smukłe i zbudowane z trzech członów[1]. Nogogłaszczki samca różnią się od tych u Vacrothele dłuższymi i niegrubymi, mniej regularnie rozmieszczonymi kolcami grzbietowymi goleni oraz igłowatym, a nie trąbkowatym wierzchołkiem embolusa. Samice Macrothele różnią się od Vacrothele kształtem otworu kopulacyjnego, którego nasada jest u nich węższa[3].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pająki te zamieszkują krainy: palearktyczną, etiopską i orientalną. Najliczniej rodzaj reprezentowany jest w Chinach, skąd znanych jest 20 gatunków. Fauna Wietnamu liczy 6 gatunków. Cztery gatunki są endemitami Tajwanu, a po trzy Konga i japońskiego archipelagu Riukiu[4]. Dwa gatunki występują w Europie – M. calpeiana i M. cretica – ten pierwszy w jej części zachodniej, a ten drugi endemicznie na Krecie[4][5].

Pająki te bytują pod kamieniami, kłodami, w glebie, szczelinach skalnych czy w butwiejącym drewnie[2][3]. Nie kopią samodzielnie nor, lecz wykorzystują istniejące już jamy, przestwory i szczeliny w wybranym siedlisku[5]. W miejscach tych konstruują rurkowate lub lejkowate oprzędy[2]. Niektóre gatunki w sprzyjających warunkach tworzą populacje o znacznym zagęszczeniu[5].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten wprowadzony został w 1871 roku przez Antona Ausserera. Klasyfikowany był wówczas w rodzinie ptasznikowatych[6]. W 1892 roku Eugène Simon wyróżnił dla niego podrodzinę Macrotheleae[7]. Następnie rodzaj ów przeniesiono do Dipluridae. W 1980 roku Robert Raven przeniósł podrodzinę Macrothelinae do rodziny Hexathelidae[8]. W 2018 roku Marshal Hedin i współpracownicy na podstawie wyników analiz filogenetycznych wynieśli tę podrodzinę do rangi osobnej, monotypowej rodziny ptaszników[2]. W 2022 roku Tang Yani i współpracownicy wyróżnili w obrębie Macrothelidae nowy rodzaj, Vacrothele, w związku z czym rodzina przestała być monotypowa[3].

Do rodzaju tego należą 42 opisane gatunki[4]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f M.S. Zhu, D.X. Song. Review of the Chinese funnel-web spiders of the genus Macrothele, with descriptions of two new species (Araneae:Hexathelidae). „The Raffles Bulletin of Zoology”. 48 (1), s. 59–64, 2000. National University of Singapore. 
  2. ↑ a b c d e Marshal Hedin, Shahan Derkarabetian, Martín J. Ramírez, Cor Vink, Jason E. Bond. Phylogenomic reclassification of the world’s most venomous spiders (Mygalomorphae, Atracinae), with implications for venom evolution. „Scientific Reports”. 8 (1636), s. 1-7, 2018. DOI: 10.1038/s41598-018-19946-2. 
  3. ↑ a b c d e Ya-Ni Tang, Ya-Ying Wu, Yu Zhao, Zhi-Zhong Yang. Description of a new genus and two new species of the funnel-web mygalomorph (Araneae: Mygalomorphae: Macrothelidae) from China with notes on taxonomic amendments. „Zootaxa”. 5125 (5), s. 513-535, 2022. Magnolia Press. DOI: 10.11646/zootaxa.5125.5.3. 
  4. ↑ a b c Macrothele Ausserer, 1871. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2022-07-30].
  5. ↑ a b c R. Snazell, R. Allison. The genus Macrothele Ausserer (Araneae, Hexathelidae) in Europe. „Bulletin of the British Arachnological Society”. 8, s. 65-72, 1989. 
  6. ↑ Anton Ausserer. Beiträge zur Kenntniss der Arachniden-Familie der Territelariae Thorell (Mygalidae Autor). „Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien”. 21, s. 117-224, 1871. 
  7. ↑ E. Simon: Histoire naturelle des araignées. Deuxième édition, tome premier. Paris: Roret, 1892.
  8. ↑ Robert J. Raven. The evolution and biogeography of the mygalomorph spider family Hexathelidae (Araneae, Chelicerata). „Journal of Arachnology”. 8, s. 251-266, 1980.