Makaron po-fłotski
Makaron po-fłotski lub makaron po marynarsku[a] (ros. Макаро́ны по-фло́тски) – makaron z mielonym mięsem.
Tradycyjna potrawa kuchni rosyjskiej z okresu radzieckiego, serwowana jako gorące drugie danie. Potrawa trafiła do kuchni cywilnej z kuchni żołnierskiej (marynarskiej), gdzie była przyrządzana na okrętach wojennych i w kuchniach polowych podczas wielkiej wojny ojczyźnianej[1][2][3]. Makaron po-fłotski to ugotowany gruby makaron, wymieszany z usmażonym mielonym mięsem (w mniej więcej równych proporcjach) i usmażoną cebulą pokrojoną w kostkę, doprawiony do smaku solą i pieprzem[4].
Historia potrawy
[edytuj | edytuj kod]Historyczne pochodzenie potrawy i jej nazwy nie zostało dokładnie wyjaśnione[5]. Podczas drugiej wojny światowej makaron po-fłotski był serwowany marynarzom na okrętach Floty Bałtyckiej Marynarki Wojennej i Floty Czarnomorskiej Związku Radzieckiego po udanych bitwach lub zakończonych sukcesem zadaniach bojowych[6][7].
W spisie potraw książki kucharskiej z 1952, opracowanej przez pracowników Ministerstwa Rolnictwa i Żywności oraz Anastasa Mikojana, pt. Książka o smacznym i zdrowym jedzeniu, makaron po-fłotski nie został jeszcze wymieniony. W książce tej natomiast był przepis na makaronnik (ros. макаронник) i łapszewnik (ros. лапшевник) z mięsem – potrawy zbliżone do makaronu po-fłotski, ale bardziej pracochłonne[b][8]. Przepis na makaron po-fłotski znalazł się dopiero w książce Kulinaria (ros. Кулинария), wydanej w 1955 roku, w rozdziale o potrawach z makaronem[9].
Prostota, szybkość wykonania, niewygórowana cena, dobra wartość odżywcza i możliwość przechowywania składników wchodzących w skład potrawy, sprawiły, że stała się popularna w późniejszym okresie istnienia ZSRR, od drugiej połowy lat 60. XX wieku. Świeże mięso (surowe lub gotowane) można zastąpić w przepisie mięsem z puszki, tzw. tuszonką[10]. Potrawa występuje w wielu wariantach. Pozwala wykorzystać mięso wołowe lub wieprzowe, które zostało użyte do sporządzenia wywaru na zupę czy rosołu. Makaron po-fłotski gościł w menu stołówek przedszkolnych, szkolnych, studenckich, pracowniczych, w kantynach wojskowych i marynarskich, oraz był gotowany w domu. Na obozach i w warunkach polowych świeże mięso zastępowano mięsem z konserwy[11].
Pod nieco zmodyfikowaną nazwą, będącą formą transkrypcji jej nazwy z języka rosyjskiego, potrawa przeniknęła do innych języków lub kuchni, np. języka holenderskiego jako makaroni po-flotski, angielskiego – macaroni po-flotski lub makarony po-flotski, czy niemieckiego – makaroni po flotski[12][13][14]. W Holandii wzmianki o makaronie po-fłotski pojawiły się w mediach przed Zimowymi Igrzyskami Olimpijskimi w Soczi, albowiem znalazł się na liście 11 potraw, których sprzedaż została zakazana podczas igrzysk ze względu na możliwość zatrucia pokarmowego[12].
W Kuchni polskiej, w wydaniu z 1989, został zamieszczony przepis na makaron z mięsem z konserwy (wieprzowiny w sosie własnym)[15].
Makaron po-fłotski w dalszym ciągu znajduje się w menu rosyjskiej kuchni okrętowej[16].
Składniki i przygotowanie
[edytuj | edytuj kod]- (gruby) makaron,
- (wołowe lub wieprzowe) mięso mielone,
- cebula pokrojona w kostkę,
- sól i pieprz, i ewentualnie cukier, do smaku,
- masło do smażenia cebuli i mięsa mielonego.
Makaron należy ugotować w osolonej wodzie, a w międzyczasie usmażyć na patelni mielone mięso i pokrojoną w kostkę cebulę. Ugotowany do miękkości makaron odcedza się i miesza z usmażonym mielonym mięsem z cebulą, po czym doprawia do smaku solą i pieprzem, ewentualnie także odrobiną cukru. Potrawę należy podawać na gorąco[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Można także spotkać nazwę „makaron bałtycki” (ros. макароны балтийские).
- ↑ Makaronnik lub łapszewnik to makaron lub łapsza z mielonym mięsem, ułożone warstwami i zapiekane w piekarniku. Do ugotowanego makaronu lub łapszy dodaje się surowe jaja i miesza, następnie dzieli na dwie części, z których pierwszą część układa się na dnie brytfanki, na nią kładzie się warstwę osobno usmażonego mielonego mięsa, po czym na wierzch nakłada się drugą część makaronu względnie łapszy; całość jest zapiekana w piekarniku.
- ↑ Proporcje składników w oryginalnym przepisie zamieszczonym w książce Samobytnaja kuchnia wynosiły: 360 gramów makaronu, 300 g surowego drobno zmielonego mięsa, 50 g wody do farszu, 90 g masła śmietankowego, 90 g posiekanej cebuli, sól, pieprz i 5 g cukru do smaku. Makaron należało ugotować w 2 litrach wody osolonej 40 g soli.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Мария Тихменева: Консервы и очистка воды. Гастрономические открытия, которые пришли из армии. aif.ru/food/, 2014. [dostęp 2016-02-25]. (ros.).
- ↑ Георгий Осипов: Кухня русского флота. russkiymir.ru, 2012. [dostęp 2016-02-25]. (ros.).
- ↑ Н. В. Карякина, Е. А. Полякова: Организация питания военнослужащих в период мировых войн в XX столетии. Департамент образования города Москвы Государственное автономное профессиональное образовательное учреждение Московский образовательный комплекс имени Виктора Талалихина, 2015. s. 11. [dostęp 2016-02-25]. (ros.).
- ↑ Daria Donina i Jury Stefanov: Makaroni po-flotski. rbth.com. [dostęp 2016-01-25]. (ros.).
- ↑ Андрей Макаревич: Мужская кулинария. Разговоры о еде и не только. Moskwa, 2013. s. 199. [dostęp 2016-01-25]. (ros.).
- ↑ ЧТО ЕЛИ ВО ВРЕМЯ ВОЙНЫ. ФРОНТОВАЯ КУЛИНАРИЯ. oppps.ru, 2016. [dostęp 2016-03-04]. (ros.).
- ↑ Жанна Серохвостова – организатор кухни: „Музейную ночь” в выставочном зале Бийска посвятили юбилею Победы. biwork.ru, 2015. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ros.).
- ↑ Praca zbiorowa: Кни́га о вку́сной и здоро́вой пи́ще. 1952. s. 243. [dostęp 2016-01-25]. (ros.).
- ↑ a b П. В. Абатуров, Л. С. Акулов, А. А. Ананьев и др.: Кулинария. Москва: Издательство Министерства торговли СССР (РОСТОРГИЗДАТ), 1955, s. 960.
- ↑ Макароны по-флотски с тушенкой – кулинарный рецепт с фото. mamagotovit.ru. [dostęp 2016-01-25]. (ros.).
- ↑ НАЗАД В СССР: МАКАРОНЫ ПО-ФЛОТСКИ. edimdoma.ru. [dostęp 2016-01-25]. (ros.).
- ↑ a b Hotseflotski, in een handomdraai makaroni po-flotski. nos.nl. [dostęp 2016-01-25]. (niderl.).
- ↑ Julia Volhina: Macaroni with Ground Boiled Beef. enjoyyourcooking.com. [dostęp 2016-01-25]. (ang.).
- ↑ Rudi Heer: Makaroni po flotski. Rudik's Rezepte. [dostęp 2016-01-25]. (niem.).
- ↑ Praca zbiorowa: Kuchnia polska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1989, s. 223. ISBN 83-208-1556-8.
- ↑ Один день из жизни эсминца „Настойчивый”. milportal.ru. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-28)]. (ros.).
- ↑ Т. М. Частный, И. И. Беспалов, А. С. Лебедев: Самобытная кухня. Алма-Ата: 1965, s. 159.
- ↑ Макароны по-флотски - классический советский рецепт. recept.domovest.ru. [dostęp 2016-01-25]. (ros.).