| Data i miejsce urodzenia |
23 listopada 1935 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 marca 2002 |
| Zawód, zajęcie |
polityk, historyk, nauczyciel akademicki |
| Stanowisko |
przewodniczący Izby Deputowanych (1990–1992) |
Marțian Dan (ur. 23 listopada 1935 w Șoimuș[1], zm. 8 marca 2002 w Lizbonie[2]) – rumuński polityk, historyk i nauczyciel akademicki, działacz komunistyczny, minister do spraw młodzieży w okresie komunistycznym, w latach 1990–1992 przewodniczący Izby Deputowanych.
Uczył się w szkole średniej w Oradei. W latach 1954–1955 studiował na Akademii Studiów Ekonomicznych w Bukareszcie, następnie do 1960 kształcił się w zakresie historii na Uniwersytecie Moskiewskim. W latach 1960–1989 był nauczycielem akademickim na Uniwersytecie Bukareszteńskim[2].
Na początku lat 50. dołączył do młodzieżówki komunistycznej Uniunea Tineretului Comunist, a pod koniec tej dekady wstąpił do Rumuńskiej Partii Komunistycznej[3]. Stopniowo awansował w strukturze UTC, w połowie lat 60. został pierwszym sekretarzem tej organizacji w centrum uniwersyteckim Bukaresztu, a następnie członkiem biura politycznego w KC UTC. W latach 1969–1974 był zastępcą członka komitetu centralnego partii komunistycznej, a od 1971 do 1972 pełnił funkcję ministra do spraw młodzieży[3]. W późniejszych latach odsunięty od władzy przez środowisko Nicolae Ceaușescu, zajmował się działalnością akademicką[2][3].
Powrócił do aktywności politycznej w grudniu 1989 w trakcie rewolucji przeciwko dyktaturze. Został członkiem kierownictwa Frontu Ocalenia Narodowego, powołanego m.in. przez wojskowych i opozycyjnych działaczy komunistycznych organu, który przejął faktyczną władzę[2][3]. W 1990 uzyskał mandat posła do Izby Deputowanych. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w wyborach w 1992 i 1996, zasiadając w tej izbie do 2000[1]. Pełnił funkcję jej przewodniczącego (1990–1992) oraz wiceprzewodniczącego (1992–1996). Był przewodniczącym frakcji poselskich kolejnych ugrupowań postkomunistycznych: Demokratycznego Frontu Ocalenia Narodowego i Partii Socjaldemokracji w Rumunii[3].
W 2001 mianowany ambasadorem Rumunii w Portugalii. Zmarł w następnym roku w Lizbonie w trakcie pełnienia tej funkcji[2][3]. Pośmiertnie odznaczony Orderem Gwiazdy Rumunii V klasy[2].