Marian Biskup

Marian Biskup
Data i miejsce urodzenia

19 grudnia 1922
Inowrocław

Data i miejsce śmierci

16 kwietnia 2012
Toruń

profesor nauk historycznych
Specjalność: historia Pomorza
Alma Mater

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Doktorat

1950

Habilitacja

1957

Profesura

1961

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Odznaka Nagrody Państwowej

Marian Biskup (ur. 19 grudnia 1922 w Inowrocławiu, zm. 16 kwietnia 2012 w Toruniu[1]) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych, specjalizujący się w historii Pomorza, historii strefy bałtyckiej, historii średniowieczna i nowożytnej oraz historii zakonu krzyżackiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Mieczysława i Zofii z domu Sobeckiej[2]. W 1939 zdał tzw. małą maturę w Gimnazjum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, szkołę średnią ukończył w 1946 roku w Liceum dla Dorosłych w Inowrocławiu. W 1949 roku ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1950 uzyskał stopień doktora, tematem rozprawy doktorskiej był Stosunek Kazimierza Jagiellończyka do Gdańska w dobie wojny trzynastoletniej (1440–1466), a promotorem Karol Górski. Habilitację uzyskał w 1957 roku w Instytucie Historii PAN na podstawie rozprawy Zjednoczenie Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV wieku. Tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych otrzymał w 1961, a profesora zwyczajnego w 1971 roku.

Od 1954 roku pracował w Instytucie Historii (w Pracowni Dziejów Prus Królewskich i Książęcych Zakładu Historii Pomorza), a od 1957 do 1972 w Katedrze Historii Powszechnej Starożytności i Średniowiecza UMK.

Od 1955 działał w Towarzystwie Naukowym w Toruniu, w latach 1983–2004 był jego prezesem. Od 1978 redaktor Polskiej Bibliografii Historycznej. Od 1967 członek Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk (w latach 1974–1981 oraz od 1984 członek Prezydium). W latach 1976–1980 członek Wojewódzkiego Komitetu w Toruniu oraz Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. W latach 1973–1978 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego. Dzięki niemu powołano Olimpiadę Historyczną. Od 1991 był członkiem korespondentem, a od 1994 członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk[3], a od 1990 Polskiej Akademii Umiejętności.

Był autorem ok. 500 prac, w tym ponad 15 książkowych (monografie i syntezy), ponad 100 artykułów naukowych i recenzji, 7 tomów źródeł (częściowo jako współwydawca) dotyczących m.in. historii Torunia, Pomorza, historii państwa i Zakonu Krzyżackiego w Prusach, Inflantach i Rzeszy, dziejów Prus Królewskich, dziejów Polski Jagiellońskiej w XV-XVI wieku oraz biografii Mikołaja Kopernika i jego dzieł ekonomicznych.

W 1946 roku odwiedził Elbląg, czego owocem było spisanie pierwszego zarysu historii miasta w języku polskim, dotyczącego średniowiecza i okresu nowożytnego. W 1957 roku, kiedy w Elblągu powstał Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego, rozpoczęto przygotowania do wydawania czasopisma „Rocznik Elbląski”. Profesor został redaktorem naukowym. W latach 1961–1985 zredagował dziesięć tomów Rocznika. Później był honorowym członkiem komitetu redakcyjnego.

Przez całe życie pozostawał mocno związany z Kujawami (pod jego redakcją wydawane były „Dzieje Inowrocławia”; był też od 1963 r. redaktorem naczelnym „Ziemi Kujawskiej”). W 1997 r. Rada Miejska Inowrocławia w dowód uznania dla jego dokonań nadała profesorowi tytuł Honorowego Obywatela Miasta Inowrocławia.

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Stosunek Gdańska do Kazimierza Jagiellończyka w okresie wojny trzynastoletniej 1454–1466 (1952)
  • Handel wiślany w latach 1454–1466 (1953)
  • Gdańska flota kaperska w okresie wojny trzynastoletniej 1454–1466 (1953)
  • Zjednoczenie Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV wieku (1959)
  • Deklaracje podatkowe miast warmińskich z roku 1572 (1962)
  • Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454–1466 (1967)
  • Dzieje Chełmna i jego regionu: zarys monograficzny (1968, redakcja pracy zbiorowej)
  • Koronowo: zarys dziejów miasta (1968, redakcja pracy zbiorowej)
  • Cztery polskie relacje ze Szwecji z końca XVI wieku (1970)
  • Działalność Mikołaja Kopernika jako obywatela państwa polskiego (1971)
  • Działalność publiczna Mikołaja Kopernika (1971)
  • Mikołaj Kopernik, uczony i obywatel (1972, wspólnie z Jerzym Dobrzyckim)
  • Dzieje Szubina (1974, redakcja pracy zbiorowej)
  • Nowe badania nad biografią Mikołaja Kopernika: (założenia metodyczne i rezultaty) (1974)
  • Geneza i znaczenie hołdu pruskiego 1525 roku (1975)
  • Dzieje Inowrocławia. T. 1 (do 1919 r.) (1978, redakcja pracy zbiorowej)
  • Grunwald w świadomości Polaków (1981, współautor, ISBN 83-01-03838-1)
  • Krzyżackie druki w Rzeszy w okresie konfliktu z Polską w początkach XVI wieku (1981)
  • Dzieje Inowrocławia. T. 2 (Od 1919 r. do końca lat siedemdziesiątych) (1982, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-01-03637-0)
  • Nieznane zjazdy Prus Krzyżackich z początków XVI wieku (1982)
  • Polska a Zakon Krzyżacki w Prusach w początkach XVI wieku (1983, ISBN 83-7002-156-5)
  • Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach (1986, wspólnie z Gerardem Labudą, ISBN 83-215-7220-0)
  • Kazimierz Jagiellończyk: zbiór studiów o Polsce drugiej połowy XV wieku (1987, wspólnie z Karolem Górskim, ISBN 83-01-07291-1)
  • Dzieje Chełmna: zarys monograficzny (1987, redakcja pracy zbiorowej)
  • Wojna trzynastoletnia i powrót Polski nad Bałtyk w XV wieku (1990, ISBN 83-03-03076-0)
  • Grunwaldzka bitwa: geneza, przebieg, znaczenie, tradycje (1991, ISBN 83-223-2533-9)
  • „Wojna pruska”, czyli Wojna Polski z Zakonem Krzyżackim z lat 1519–1521 (1991, ISBN 83-7002-361-4)
  • Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim: (1308–1521) (1993, ISBN 83-85349-08-1)
  • Historia Bydgoszczy. T. 1, Do roku 1920 (1991, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-01-06667-9)
  • Historia Bydgoszczy. T. 2 cz. 1, 1920–1939 (1999, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-901329-0-7)
  • Historia Bydgoszczy. T. 2 cz. 2, 1939–1945 (2004, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-921454-0-2)
  • Historia Torunia. T. 1, W czasach średniowiecza (do roku 1454) (1999, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-87639-25-7)
  • Historia Torunia. T. 2 cz. 1, U schyłku średniowiecza i w początkach odrodzenia (1454–1548) (1992, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-85196-18-8)
  • Historia Torunia. T. 2 cz. 3, Między barokiem i oświeceniem (1660–1793) (1996, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-85196-39-0)
  • Historia Torunia. T. 3 cz. 1, W czasach zaboru pruskiego (1793–1920) (2003, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-87639-58-3)
  • Historia Torunia. T. 3 cz. 2, W czasach Polski Odrodzonej i okupacji niemieckiej (1920–1945) (2006, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-87639-79-6)
  • Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach: władza i społeczeństwo (2008, wspólnie z Romanem Czają, ISBN 978-83-01-15526-1)

Członkostwo w akademiach i stowarzyszeniach naukowych

[edytuj | edytuj kod]
  • członek korespondencyjny Akademii Historycznej Nauk w Paryżu
  • członek Międzynarodowej Komisji Zgromadzeń Stanowych
  • członek korespondencyjny Królewskiej Komisji do edycji źródeł do dziejów Skandynawii
  • członek Fińskiego Towarzystwa Historycznego
  • członek Towarzystwa Naukowego Jabłonowskich
  • wiceprezes Międzynarodowej Historycznej Komisji do Dziejów Zakonu Krzyżackiego

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnienia i nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Zmarł wybitny historyk. 2012-04-16. [dostęp 2012-04-16].
  2. ↑ a b c Janusz Tandecki. In memoriam. Marian Biskup (19 XII 1922–16 IV 2012). „Studia Źródłoznawcze. Commentationes”. T. 51, s. 241–243, 2013. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. [dostęp 2024-11-05]. 
  3. ↑ BIERNACKI, Andrzej [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN, 2020 [dostęp 2023-02-01] (pol.).
  4. ↑ Laureaci medalu św. Wojciecha [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 2024-11-05] (pol.).
  5. ↑ Lista podmiotów odznaczonych odznaką honorową za zasługi dla województwa kujawsko-pomorskiego 2007. archiwum.kujawsko-pomorskie.pl. [dostęp 2016-08-15].
  6. ↑ Lista honorowych doktoratów UG. univ.gda.pl. [dostęp 2011-02-25].
  7. ↑ Honorowi obywatele miasta www.inowroclaw.pl.
  8. ↑ Wykaz Honorowych Obywateli Miasta Torunia.
  9. ↑ Honorowi Obywatele Miasta Elbląg www.umelblag.pl.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 95.
  • Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1995, s. 93–94, ISBN 83-231-0670-0.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Laureaci Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w obszarze nauk humanistycznych i społecznych
XX wiek
XXI wiek