Martin Rønne
.jpg) Martin Ronne szyjący na pokładzie Fram, obok Roald Amundsen, 1910 | |
| Data i miejsce urodzenia |
14 września 1861 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
15 maja 1932 |
| Zawód, zajęcie |
marynarz, polarnik |
| Narodowość | |
| Małżeństwo |
Maren Gurine Gulliksen |
| Dzieci | |
Martin Richard Rønne (ur. 14 września 1861 w Vang, zm. 15 maja 1932 w Horten) – norweski marynarz, krawiec żagli, wojskowy i polarnik. Uczestnik czterech ekspedycji polarnych Roalda Amundsena (1871–1928) – wyprawy na biegun południowy 1910–12, ekspedycji statku „Maud” Północną Drogą Morską (1918–1920) oraz do Svalbardu w 1925 i ponownie w 1926 roku, uczestnik ekspedycji Richarda Byrda (1888–1957) na Antarktydę.
Ojciec polarnika Finna Ronne'a (1899–1980), który po emigracji do Stanów Zjednoczonych prowadził wyprawy naukowe na Antarktydę.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Rønne urodził się 14 września 1861 w Vang[1]. Od 14 roku życia pracował na statkach[1]. Wstąpił do marynarki norweskiej i został przeniesiony do rezerwy[1]. Ożenił się z Maren Gurine Gulliksen, a w 1899 roku urodził się ich syn Finn[1][2]. Oprócz Finna para miała jeszcze sześcioro dzieci[1][2].
Rønne pracował jako krawiec żagli w stoczni marynarki Karljohansvern w Horten[1]. Spotkał tam Roalda Amundsena (1871–1928), który zlecił mu uszycie żagli i latawca dla swoich eksperymentów z żaglami zdolnymi do uniesienia człowieka[1]. Na zlecenie Amundsena Rønne testował uszyte przez siebie żagle[1]. W 1909 roku Amundsen zaangażował Rønnego jako krawca swojej ekspedycji polarnej – Rønne odpowiadał za żagle, psie uprzęże, spodnie ochronne nieprzepuszczające wiatru, kurtki i rękawice, pokrowce na sanie i namioty[1]. Uszył m.in. lekki, jedwabny namiot trzyosobowy, który Amundsen zostawił na biegunie i który został znaleziony miesiąc później przez Roberta F. Scotta (1868–1912)[1][3]. W podróż Rønne na Antarktydę zabrał swoją maszynę do szycia i pracował na pokładzie statku Fram[1]. Rønne nie brał udziału w marszu na biegun, pozostając na statku[1].
Po powrocie z wyprawy Rønne poświęcił się szyciu żagli[1]. Uczestniczył w kolejnej wyprawie Amundsena – ekspedycji na statku „Maud” Północną Drogą Morską (1918–1920), jednak po spędzeniu dwóch zim na statku, udał się w 1920 roku do domu[1]. W 1925 roku Rønne wsparł Amundsena w wyprawie do Ny-Ålesund na Spitsbergenie, biorąc udział na miejscu w przygotowaniach przelotu Amundsena nad biegunem północnym łodzią latającą[1]. W 1926 roku Rønne ponownie pomógł Amundsenowi, przygotowując pionierski przelot nad biegunem północnym na włoskim sterowcu, oznaczonym symbolem N-1, a przez Amundsena nazwanym "Norge"[1].
W Ny-Ålesund spotkał Richarda Byrda (1888–1957) i był uczestnikiem jego pierwszej wyprawy na biegun południowy w latach 1928–1930[1]. Rønne zmarł 15 maja 1932 roku w Horten podczas przygotowań do drugiej wyprawy Byrda, w której uczestniczył jego syn – Finn Rønne[1][4].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Imieniem Rønnego nazwana jest jedna z ulic w Horten[1]. Na cześć rodziny Rønne (Ronne) nazwano cieśninę Ronne Entrance[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Martin Rønne (1861-1932). The Fram Museum. [dostęp 2019-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (ang.).
- ↑ a b Susan Barr: Finn Rønne. W: I Norsk biografisk leksikon. 2009-02-13.
- ↑ Amundsen-Scott South Pole Station: Amundsen's Tent. [dostęp 2019-08-05]. (ang.).
- ↑ Ronne Family Antarctic Explorers: Martin Richard Rønne. [dostęp 2016-05-07]. (ang.).
- ↑ COMPOSITE GAZETTEER OF ANTARCTICA: Ronne Entrance. [dostęp 2019-08-05]. (ang.).