Matarnia

Matarnia

Dzielnica Gdańska
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miasto	Gdańsk
W granicach Gdańska	1 stycznia 1973
Zarządzający	Piotr Karpiński (przewodniczący Zarządu Dzielnicy)
Powierzchnia	14,48 km²
Populacja (2019) • liczba ludności	5 939[1]
• gęstość	410 os./km²
Plan
Położenie na mapie Gdańska Matarnia
Położenie na mapie Polski Matarnia
Położenie na mapie województwa pomorskiego Matarnia
54°22′19″N 18°30′39″E/54,371944 18,510833
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Matarnia i Port lotniczy im. Lecha Wałęsy

Matarnia (dawniej Maternia lub Materna, kaszb. Matarniô, niem. Mattern^[2]) – dzielnica administracyjna Gdańska, położona w zachodniej części miasta.

Wieś Opactwa Cystersów w Oliwie w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku^[3].

Położenie

Matarnia leży w części miasta położonej na Pojezierzu Kaszubskim. Od północy graniczy z Osową i Oliwą, od wschodu z Brętowem, od południa z Jasieniem i Kokoszkami a od zachodu z gminą miejsko-wiejską Żukowo.

Należy do okręgu historycznego Wyżyny.

Obszarem dzielnicy prowadzi turystyczny Szlak Wzgórz Szymbarskich.

Zasięg terytorialny

Matarnia, dawne osiedle 40-lecia PRL-u^[4]

Zabytkowy kościół św. Walentego

Zabytkowy dwór w Matarni

Do dzielnicy Matarnia należą następujące jednostki terytorialne:

• Firoga – dawna wieś rolnicza
• Klukowo – dawna wieś rolnicza, ogródki działkowe
• Rębiechowo – część wsi rolniczej
• Trzy Norty – dawne wybudowanie Klukowa
• Zajączkowo – dawne wybudowanie Klukowa
• Złota Karczma – osiedle mieszkaniowe, centrum handlowe Park Handlowy Matarnia

Historia

Pierwotnie wieś nosiła nazwę Chojno Wielkie i należała do cystersów. Po jej zniszczeniu i odbudowie w XV w. otrzymała nazwę Sant Matherna^[5]. Nazwa wywodzi się od imienia biskupa Materna z Kolonii. Teren ten (tzw. Stara Matarnia) znajduje się na południowo-wschodnim krańcu obecnej dzielnicy.

W 1890 r. został założony cmentarz, po zamknięciu i częściowej likwidacji starego cmentarza przykościelnego^[6].

W latach 1920–1939 przez Matarnię przebiegała granica polsko-gdańska.

Matarnia została przyłączona w granice administracyjne miasta w 1973.

Zabytki^[7]

• Kościół św. Walentego (XV wiek, XIX wiek)
• Zespół dworski: dwór, park z aleją dojazdową, obora, chlewnia (2 poł. XVIII wieku, k. XIX wieku)

Pomniki przyrody

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Gdańsku.

Przy ul. Astronautów znajduje się grupowy pomnik przyrody w postaci 4 lip drobnolistnych o obwodach od 292 do 385 cm. Drzewa noszą nazwę „Klukowskie lipy” i zostały objęte ochroną w 2007 roku^[8].

Transport i komunikacja

W obrębie dzielnicy znajduje się Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy.

Przez dzielnicę przebiega obwodnica Trójmiasta wraz z węzłem Lotnisko, będąca częścią drogi ekspresowej S6. Na tym węźle obwodnicę przecina prostopadle Trasa Słowackiego.

W 2015 zostały oddane do użytku trzy przystanki Pomorskiej Kolei Metropolitalnej: Gdańsk Matarnia, Gdańsk Port Lotniczy oraz Gdańsk Rębiechowo. Ten ostatni położony jest blisko granicy miasta ze wsiami Banino i Rębiechowo.

W 2022 wybudowano nowy przystanek Gdańsk Firoga^[9].

Rada Dzielnicy

III kadencja 2024–2029^{[10][11][12][13]}

• Przewodniczący Zarządu Dzielnicy
  • Piotr Karpiński
• Przewodnicząca Rady Dzielnicy
  • Agata Winkiewicz

II kadencja 2019–2024^[14]

• Przewodniczący Zarządu Dzielnicy
  • Łukasz Richert
• Przewodnicząca Rady Dzielnicy
  • Elżbieta Dębowska

I kadencja 2015–2019^[15]

Wybory do Rady Dzielnicy odbyły się w czerwcu 2016^[16]

• Przewodniczący Zarządu Dzielnicy
  • Daniel Kossakowski
• Przewodniczący Rady Dzielnicy
  • Łukasz Richert

Przypisy

1. BIP - Urząd Miejski w Gdańsku [online], bip.gdansk.pl [dostęp 2020-04-19] .
2. Dr F. Lorentz „Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem” (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
3. Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.
4. Osiedle 40-lecia PRL w Gdańsku - skansen czy relikt minionej epoki. warszawa.naszemiasto.pl, 2 maja 2009. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-09)].
5. Zobacz średniowieczny kościół w Matarni. trojmiasto.pl, 25 sierpnia 2013. [dostęp 2014-04-30].
6. Cmentarz Parafialny na Matarni. zdiz.gda.pl.
7. Rejestr zabytków nieruchomych 2011 woj. pomorskie. kobidz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-07)].
8. Wykaz i mapa lokalizacji pomników przyrody na terenie miasta Gdańska. [dostęp 2019-09-01].
9. Tak będzie wyglądać zelektryfikowana PKM i nowy przystanek [online], trojmiasto.pl, 18 maja 2020 [dostęp 2021-01-22]  (pol.).
10. Skład Rady Dzielnicy Matarnia [online], gdansk.pl [dostęp 2024-11-13] .
11. Wyniki wyborów do rad dzielnic [online], gdansk.pl [dostęp 2024-10-15] .
12. Obwieszczenie [online], download.cloudgdansk.pl [dostęp 2024-09-17]  (pol.).
13. Obwieszczenia o zarejestrowanych kandydatach na radnych [online], gdansk.pl [dostęp 2024-09-27] .
14. Rada Dzielnicy Matarnia [online], gdansk.pl [dostęp 2024-10-31]  (pol.).
15. Rada Dzielnicy Matarnia Kadencja 2015-2019 [online], gdansk.pl [dostęp 2024-11-24]  (pol.).
16. Przymorze Wielkie i Matarnia. Dlaczego zagłosowali [online], gdansk.pl [dostęp 2024-11-15] .

Linki zewnętrzne

• Materna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 171 .
• Ludzie i duchy starego dworu w Matarni [1]