Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki | |
Nagrody | |
Matthias Nawrat (ur. 1979 w Opolu jako Maciej Nawrat) – niemiecki pisarz polskiego pochodzenia.
W 1989 roku cała rodzina przeprowadziła się do Bambergu. W latach 2000–2007 studiował biologię w Heidelbergu i Fryburgu Bryzgowijskim. Pracował jako niezależny dziennikarz naukowy. W 2009 podjął studia (creative writing) w Szwajcarskim Instytucie Literatury w Biel/Bienne. Jego debiutancka powieść Wir zwei allein ukazała się w 2012 w wydawnictwie Nagel & Kimche.
Odpowiadając na zaproszenie jurorki Hildegard Elisabeth Keller , w 2012 roku Nawrat wziął udział w 36. Dniach Literatury Niemieckojęzycznej, w trakcie których odczytał fragment powieści Unternehmer[1], za którą otrzymał nagrodę Kelag-Preis o wartości 10.000 euro.
Matthias Nawrat był członkiem PEN-Zentrum Deutschland w latach 2016-2022.
Powieść „Wszystkie śmierci dziadka Jurka”[2][3], wydana nakładem wrocławskiego wydawnictwa Bukowy Las w roku 2016 została nominowana do Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus” 2017[4][5]. W 2020 roku został laureatem Europejskiej Nagrody Literackiej[6].
W 2023 roku otrzymał Nagrodę Literacką Fontane miasta Neuruppin i Brandenburgii za tom poezji Gebete für meine Vorfahren (Modlitwy za moich przodków).
Wszystkie śmierci dziadka Jurka, tł. Anna Wziątek, Bukowy Las, Wrocław 2016[7].
Wywiad z Matthiasem Nawratem: Matthias NAWRAT, Monika WOLTING: Wytrzymać niejednoznaczność — co to jest: literatura europejska? W: Transfer. Reception Studies 4.[8]
„Wszystkie śmierci dziadka Jurka” to saga rodzinna przedstawiona na tle historii Polski. Źródłem inspiracji dla Nawrata stały się prawdziwe opowieści jego dziadka Jurka, którymi dzielił się z wnuczkiem oraz pozostałymi członkami rodziny. Wspomniane tło historyczne obejmuje kilkadziesiąt lat – od czasów okupacji po ostatnie lata PRL-u. Początkiem retrospekcji okazuje się być rzeczywista śmierć dziadka. Narrator staje się uczestnikiem pogrzebu, jednocześnie wracając myślami do swojej przeszłości[10]. Życie dziadka Jurka zapewniło mu wiele ról do odegrania, a tym samym wiele śmierci do przeżycia – był Więźniem Obozu w Auschwitz, później członkiem PZPR, dyrektorem opolskiego domu handlowego, z którego został wyrzucony w związku z fałszywymi podejrzeniami o łapówkarstwo. Dziadek Jurek do końca życia pozostaje wierny idei komunizmu i z niechęcią patrzy na zięcia, którego życiowym celem staje się nielegalny wyjazd do Kanady[11].
Powieść „Wszystkie śmierci dziadka Jurka” określana jest mianem tragikomicznej powieści szelmowskiej, która w niebywały sposób odpowiada współczesnej wrażliwości czytelniczej. Niebezpieczeństwu i złu czasów, w jakich przyszło żyć bohaterowi, zostaje przeciwstawiona życiowa mądrość z odpowiednią dozą humoru, bez którego trudno byłoby funkcjonować w ówczesnych formach systemowych Europy. Zaradność dziadka Jurka sprawia, że zmartwychwstaje on z każdej kolejnej śmierci, co z kolei podkreśla groteskowy charakter powieści. Odwołując się do historii, można powiedzieć, że książka wręcz łagodzi okrucieństwa wojny i komunistycznego reżimu[10][11].