Melanophylla

Melanophylla
Ilustracja
Melanophylla crenata
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Klad

rośliny naczyniowe

Klad

Euphyllophyta

Klad

rośliny nasienne

Klasa

okrytonasienne

Klad

astrowe

Rząd

selerowce

Rodzina

Torricelliaceae

Rodzaj

Melanophylla

Nazwa systematyczna
Melanophylla Baker
J. Linn. Soc., Bot. 21: 352 (1886)[2]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Melanophylla modestei

Melanophylla Baker – rodzaj roślin należący do rodziny Torricelliaceae, obejmujący 7 gatunków występujących endemicznie na Madagaskarze[3]. Rosną we wschodniej części wyspy od okolic Parku Narodowego Marojejy na północy po Park Narodowy Andohahela na południu, a poza tym w rezerwacie Manongarivo na północnym zachodzie[4]. Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów μέλανος (czarny) i φύλλο (liść)[5] i odnosi się do zmiany koloru liści na czarny po uschnięciu.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Wiecznie zielone drzewa o wysokości 3–6–(20) m, rzadziej krzewy[6], o pędach rzadko rozgałęziających się[4]. Nagie lub pokryte włoskami gruczołowymi[7]. U niektórych gatunków nowe przyrosty gałązek czernieją, a w kolejnych latach drewnieją i bieleją[6].
Liście
Skrętoległe, często skupione na końcach pędów[4]. Blaszki liściowe cienkie i błoniaste do twardych i skórzastych, w zależności od gatunku[7], o wielkości 3,5–56 × 1,5–22 cm[6]. Po uschnięciu czernieją[7]. Kształt odwrotnie lancetowaty, podługowaty do szeroko odwrotnie jajowatych lub szeroko eliptycznych[6]. Brzegi blaszki ząbkowane na całej długości lub tylko w części dystalnej, rzadziej całe. Użyłkowanie liścia pierzaste. Aparat szparkowy anomocytyczny[7].
Kwiaty
Zebrane w otwarte wiechy[6], z rozgałęzieniami zakończonymi gronami, lub zredukowane (u M. crenata[6]) do dwóch gron[7]. Oś główna kwiatostanu od 3 do 60 cm[6]. U M. modestei kwiatostan wsparty podsadką[6]. Kwiaty średniej wielkości, wsparte dwoma przysadkami. Kielich w kształcie spodka z 5 drobnymi ząbkami. Płatki korony nachodzące na siebie, białe, żółte lub różowe, odginające się. Pięć pręcików. Zalążnia trójkomorowa, ale tylko w jednej komorze znajduje się płodny zalążek.
Owoce
Ukośnie elipsoidalne pestkowce brzusznie z dwoma dużymi, jałowymi komorami i trzecią, grzbietową komorą zawierającą nasiono. Zielony, gdy niedojrzały, od fioletowego do czarnego po dojrzeniu. Endokarp zdrewniały[7].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunki z tego rodzaju występują w zimozielonych lasach z reguły mniej lub bardziej wilgotnych. Najczęściej spotykane są na rzędnych od 500 do 1500 m n.p.m., ale w rejonie Masaloa schodzą niemal do poziomu morza[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Jeden z rodzajów w rodzinie Torricelliaceae[8]. W połowie XX wieku zaliczany bywał do dereniowatych Cornaceae, a najczęściej do monotypowej rodziny Melanophyllaceae. Tak było jeszcze w systemie APG II z 2003[9]. Jego właściwą pozycję systematyczną ujawniły badania molekularne opublikowane w 1997, potwierdzające jego bliskie związki z kilkoma rodzajami także wyodrębnianymi w osobne rodziny (Aralidium, Toricellia i Griselinia)[4]. Przynależność rodzaju do Torricelliaceae przyjmowana jest od systemu APG III z 2008[10].

Gatunki[3]

Zagrożenie i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie gatunki Melanophylla zostały ujęte w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych IUCN ze statusem od najmniejszej troski (M. alnifolia, M. crenata) do krytycznie zagrożony (M. angustior, M. perrieri)[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-18] (ang.).
  2. ↑ Index Nominum Genericorum. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2020-07-18]. (ang.).
  3. ↑ a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-07-18]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e George E. Schatz: Generic Tree Flora of Madagascar. Royal Botanic Gardens, Kew & Missouri Botanical Garden, 2001, s. 255-256. ISBN 1-900347-82-2.
  5. ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-521-86645-3.
  6. ↑ a b c d e f g h Schatz Georg E., Lowry II Porter P. i Wolf Anne-Elizabeth. Endemic families of Madagascar. I. A synoptic revision of Melanophylla Baker (Melanophyllaceae). „Adansonia sér. 3”. 20 (2), 1998. 
  7. ↑ a b c d e f G.M. Plunkett et al.: Torricelliaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 15: Flowering Plants. Eudicots. Apiales, Gentianales (except Rubiaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 2018, s. 553. ISBN 978-3-319-93604-8. (ang.).
  8. ↑ Genus: Melanophylla. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-07-18].
  9. ↑ Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG II. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 141 (4), s. 399–436, 2003. DOI: 10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x. 
  10. ↑ Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161: 105-121.
  11. ↑ The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2020-2.. [dostęp 2020-07-18]. (ang.).