Mensagem (Pessoa)

Okładka pierwszego wydania tomiku "Mensagem" z 1934
Cristóvão de Morai, portret króla Sebastiana
Fernando Pessoa
François Gérard, Luís de Camões

Mensagem (port. Przesłanie) – tomik poetycki portugalskiego poety Fernanda Pessoi[1][2][3][4], opublikowany w 1934, jest to jedyna portugalskojęzyczna książka wydana za życia autora.

Charakterystyka ogólna

[edytuj | edytuj kod]

Tomik zawiera czterdzieści cztery krótkie wiersze. Tytuł Mensagem tłumaczy się jako Przesłanie. Prawdopodobnie w zamyśle autora słowo to stanowiło streszczenie łacińskiej frazy mens agitat molem (w tłum. duch porusza materię[5]) pochodzącej z Eneidy Wergiliusza (mens agitat molem)[6]. Cykl rozpada się na trzy części: Brasão (Herb), Mar Portuguez (Morze portugalskie) i O Encoberto (Ukryty)[7].

Treść

[edytuj | edytuj kod]

Zbiór Pessoi stanowi panoramę dziejów Portugalii. Poeta poświęcił poszczególne wiersze znanym postaciom z historii swojej ojczyzny. Centralnym motywem cyklu jest sebastianizm[8], czyli typowa dla Portugalczyków wiara w cudowne odrodzenie ich kraju. Na mesjanistyczne aspekty koncepcji dzieła zwraca uwagę Ewa Łukaszyk[9]. Mimo niewielkich rozmiarów i cyklicznej budowy, Mensagem uchodzi za nowoczesny epos narodowy Portugalii[10] i jest porównywany do Luzjad Luísa de Camõesa[11]. Przesłanie jest nazywane najważniejszym portugalskim tomikiem poetyckim XX wieku[7].

Forma

[edytuj | edytuj kod]

Składające się na tomik utwory są napisane przy użyciu głównie prostych, krótkich, rymowanych strof. Poeta wykorzystuje różne formy wersyfikacyjne i gatunkowe, jak opowieść, autobiografia, dialog i modlitwa[7]. Ze zróżnicowanych elementów buduje polifoniczną epicką wizję.

Jaz aqui, na pequena praia extrema,
O Capitão do Fim. Dobrado o Assombro,
O mar e o mesmo: jã ninguem o tema!
Atlas, mostra alio o mundo no seu hombro.
Fernando Pessoa, Epitaphio de Bartolomeu Dias

Przekład

[edytuj | edytuj kod]

Cykl Pessoi przełożyli na język polski Agostinho da Silva i Henryk Siewierski. Tomik został wydany po raz pierwszy w 2006 nakładem Instytutu Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego i Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego[12]. W 2014 ukazało się wydanie drugie, poprawione.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Janina Klave: Historia literatury portugalskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1985, s. 283-290. ISBN 83-04-00931-5.
  2. ↑ R.W. Howes: Fernando pessoa, Poet, Publisher and Translator. bl.uk. [dostęp 2017-02-13]. (ang.).
  3. ↑ Fernando Pessoa, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-13] (ang.).
  4. ↑ Fernando Pessoa, Poet (1888–1935). PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-02-13]. (ang.).
  5. ↑ mens agitat molem, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-02-13].
  6. ↑ Significados do título "Mensagem". sites.google.com. [dostęp 2017-02-13]. (port.).
  7. ↑ a b c K. David Jackson: Adverse Genres in Fernando Pessoa. books.google.pl, 2010. s. 148. [dostęp 2017-02-13]. (ang.).
  8. ↑ Fernando Pessoa: Mensagem/Przesłanie. bibliotekaiberyjska.pl. [dostęp 2017-02-13]. (pol.).
  9. ↑ Ewa Łukaszyk: Imperium i nostalgia. "Styl późny" w kulturze portugalskiej. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015, s. 40-41. ISBN 978-83-7181-960-5.
  10. ↑ Silvia Annavini: Intertextuality and Intratextuality in the Pessoan Epic: Mensagem. eprints-phd.biblio.unitn.it, 2011. [dostęp 2017-02-13]. (ang.).
  11. ↑ Portuguese literature - The 17th century and the Baroque, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-13] (ang.).
  12. ↑ Uniwersytet Jagielloński. Katalog Zbiorów Bibliotek UJ. chamo.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2017-02-13]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Fernando Pessoa: Mensagem. Archive.org, 1934. [dostęp 2017-02-13]. (ang.).