Metellina

Czaik
Metellina
Chamberlin et Ivie, 1941
Ilustracja
Czaik jesienny
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Rodzina

kwadratnikowate

Podrodzina

czaikowate

Rodzaj

Metellina

Typ nomenklatoryczny

Pachygnatha curtisi McCook, 1894

Synonimy
  • Menosira Chikuni, 1955
Multimedia w Wikimedia Commons
Samiec Metellina merianae
Samica Metellina mengei
Samiec Metellina mengei

Metellina – rodzaj pająków z rodziny kwadratnikowatych i podrodziny czaikowatych.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Pająki te mają prosomę zwykle o podstawowej barwie jasnożółtobrązowej[1]. Od rodzajów Zhinu i Dolichognatha wyróżniają się nieprostokątną częścią głowową karapaksu[2]. Jamki na karapaksie są wyraźnie zaznaczone. Region oczny nie jest ciemniejszy od reszty karapaksu. Oczy przednio-środkowe leżą bardziej z przodu niż przednio-boczne[1]. Oczy tylno-boczne osadzone są na pojedynczych wzgórkach[2] i widoku od przodu leżą nieco niżej niż tylno-środkowe[1]. Błona odblaskowa w oczach drugorzędnych ma kształt kajaka[2]. Wysokość nadustka jest trochę większa niż szerokość oka przednio-środkowej pary. Szczękoczułki mają na przednich krawędziach po 3 duże zęby, a na tylnych po 2 duże zęby i 2 małe ząbki. Szersza niż dłuższa warga dolna ma wyraźne obrzeżenie. Najszersze z przodu szczęki są dwukrotnie dłuższe od wargi dolnej. Kolejność par odnóży od najdłuższej do najkrótszej przedstawia się następująco: I, II, IV, III[1]. U samca dwie początkowe pary odnóży są znacznie dłuższe niż u samicy[3]. Trichobotria występują na goleniach i nadstopiach[1]. Opistosoma (odwłok) jest dłuższa niż szeroka i zwykle pozbawiona guzków[2].

Samiec ma nogogłaszczki z pojedynczą szczecinką makroskopową (makrochetą) na rzepce. Jego cymbium ma duży wyrostek zewnętrzno-nasadowy (processus cymbialis ectobasalis), ale pozbawione jest wyrostka zewnętrzno-środkowego (processus cymbialis ectomedialis), co różni je od tego u rodzaju Meta. Paracymbium jest dłuższe niż połowa długości cymbium[2] i ma długą i wąską odnogę[1]. Embolus ma specyficzną dla podrodziny apofizę MEA (metaine embolic apophysis) o stosunkowo prostej budowie, słabiej zesklerotyzowaną niż u rodzaju Meta[2].

Płytka płciowa samicy jest płaska, o otworach kopulacyjnych skierowanych ku tyłowi. W pobliżu przewodów kopulacyjnych zlokalizowana jest masa gruczołów dodatkowych. Przewody zapładniające biorą swój początek niedaleko przednich części zbiorników nasienneych[2].

Biologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pająki te budują pionowe lub prawie pionowe sieci kolistego kształtu z otwartymi pępkami[1][3]. Samce oczekują na krawędziach sieci samic, aż wpadnie w nie zdobycz. Do kopulacji przystępują, gdy szczękoczułki partnerki zajęte są żerowaniem. Kokony samic są mniej więcej kuliste i przyczepiane w pobliżu sieci do roślinności, w tym do kory drzew[3].

Rodzaj ten zasiedla krainę palearktyczną, nearktyczną i etiopską. W Europie[4], w tym w Polsce występują 3 gatunki (zobacz kwadratnikowate Polski)[5]. Spośród nich dwa: czaik jesienny i czaik wiosenny określane są jako prawdopodobnie najpospolitsze i najliczniej występujące pająki przędące koliste sieci łowne w północnej części Europy[3].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten wprowadzony został w 1941 roku przez Ralpha V. Chamberlina i Wiltona Iviego[6]. W pracach Jörga Wunderlicha[4], a także w publikacji Johna A. Murphy’ego i Michaela J. Robertsa z 2015 roku traktowany był jako synonim rodzaju Meta[7]. W 2018 Robert Kallal i Gustavo Hormiga opublikowali wyniki analizy filogenetycznej czaikowatych, zgodnie z którymi takie stanowisko nie jest uzasadnione. Według nich rodzaj Metellina zajmuje pozycję siostrzaną względem rodzaju Zhinu, a powstały tak klad pozycję siostrzaną względem rodzaju Dolichognatha, podczas gdy rodzaj Meta zajmuje pozycję bazalną w podrodzinie[2].

Dotychczas opisano 15 gatunków[4]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g S. Almquist. Swedish Araneae, part 1 - families Atypidae to Hahniidae. „Insect Systematics & Evolution, Supplement”. 63, s. 111-116, 2005. 
  2. ↑ a b c d e f g h R.J. Kallal, G. Hormiga. An expanded molecular phylogeny of metaine spiders (Araneae, Tetragnathidae) with description of new taxa from Taiwan and the Philippines. „Invertebrate Systematics”. 32 (2), s. 400-422, 2018. DOI: 10.1071/IS17058. 
  3. ↑ a b c d M.J. Roberts: Spiders of Britain & Northern Europe. London: HarperCollins, 1995, s. 306-310, seria: Collins Field Guide.
  4. ↑ a b c Metellina. [w:] World Spider Catalogue [on-line]. World Spider Catalog Association, 2018. [dostęp 2018-10-07].
  5. ↑ Check-list of spiders (Araneae) of Poland. [dostęp 2013-08-23].
  6. ↑ R.V. Chamberlin, W. Ivie. Spiders collected by L. W. Saylor and others, mostly in California. „Bulletin of the University of Utah”. 31 (8), s. 1-49, 1941. 
  7. ↑ J.A. Murphy, M.J. Roberts: Spider families of the world and their spinnerets. York: British Arachnological Society, 2015.