Michal Ajvaz

Michal Ajvaz
	; Michal Ajvaz (2015)
Data i miejsce urodzenia	30 października 1949 ; Praga
Narodowość	czeska
Język	czeski
Alma Mater	Uniwersytet Karola
Dziedzina sztuki	literatura
Epoka	współczesność
Gatunek	realizm magiczny
	Ważne dzieła
	Morderstwo w hotelu International, Powrót starego warana, Inne miasto, Podróż na południe
	Nagrody
	Nagroda Jaroslava Seiferta (2005), „Magnesia Litera” (2012), Prix européen Utopiales des pays de la Loire (2015), Państwowa Nagroda Literacka (2020)
	Cytaty w Wikicytatach

Michal Ajvaz (ur. 30 października 1949 w Pradze) − czeski powieściopisarz, nowelista, poeta i eseista.

Życiorys

Wychował się w rodzinie Michala Ajvaza, chemika i tłumacza z rosyjskiego, wywodzącego się ze społeczności Karaimów. W 1967 ukończył liceum ogólnokształcące i zdał maturę. W 1967–1974 studiował filologię czeską i estetykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola. W 1978 uzyskał stopień doktora literaturoznawstwa na podstawie pracy pt. Richard Weiner a Karel Čapek. Po studiach pracował fizycznie w wielu zawodach. W 1996–1999 był redaktorem tygodnika „Literární noviny”. Od 2003 jest zatrudniony na Uniwersytecie Karola.

Debiutował w 1989, jeszcze przed aksamitną rewolucją, tomikiem poezji Morderstwo w hotelu Intercontinental (Vražda v hotelu Intercontinental). W następnych latach opublikował zbiór opowiadań Powrót starego warana (Návrat starého varana) i powieść Inne miasto (Druhé město). Ponadto jest autorem m.in. powieści Zlatý věk i Prázdné ulice, największego jak dotąd swojego dzieła, będącego swoistym manifestem estetyczno-literackim. Za nią otrzymał w 2005 Nagrodę im. Jaroslava Seifarta. Do większej części twórczości Ajvaza należy eseistyka, spośród której najważniejszym zbiorem są Sny gramatik, záře písmen. Setkání s Jorgem Luisem Borgesem (do Borgesa bywa porównywany). Na język czeski przetłumaczył Na marmurowych skałach Ernsta Jüngera. W 2008 jego powieść Podróż na południe została nominowana do nagrody „Litera z prozu”. W 2012 otrzymał najważniejszą czeską nagrodę literacką „Magnesia Litera”, książką roku zostało jego opowiadanie Lucemburská zahrada. W 2015 przyznano mu międzynarodowe wyróżnienie, Prix européen Utopiales des pays de la Loire (za Inne miasto). W 2020 otrzymał Państwową Nagrodę Literacką za całokształt twórczości.

Publikacje

Powieści

Druhé město (1993) – wyd. pol.: Inne miasto [w:] Morderstwo w hotelu International; Powrót starego warana; Inne miasto. Przekł. z czes. i oprac. Leszek Engelking. Sejny: „Pogranicze”, 2005.
Tyrkysový orel (1997)
Zlatý věk (2001)
Prázdné ulice (2004)
Cesta na jih (2008) – wyd. pol.: Podróż na południe. Przekł. z czes. Leszek Engelking. Wrocław: „Książkowe Klimaty”, 2016.

Opowiadania

Návrat starého varana (1991) – wyd. pol.: Powrót starego warana [w:] Morderstwo w hotelu International; Powrót starego warana; Inne miasto. Przekł. z czes. i oprac. Leszek Engelking. Sejny: „Pogranicze”, 2005.
Lucemburská zahrada (2011)
Města (2019)

Poezja

Vražda v hotelu Intercontinental (1989) – wyd. pol.: Morderstwo w hotelu International [w:] Morderstwo w hotelu International; Powrót starego warana; Inne miasto. Przekł. z czes. i oprac. Leszek Engelking. Sejny: „Pogranicze”, 2005.

Eseje

Znak a bytí. Úvahy nad Derridovou grammatologií (1994)
Tiché labyrinty (1997)
Tajemství knihy (1997)
Světelný prales. Úvahy o vidění (2003)
Sny gramatik, záře písmen. Setkání s Jorgem Luisem Borgesem (2003)
Znak, sebevědomí a čas. Dvě studie o Derridově filosofii (2005)
Příběh znaků a prázdna (2006)
Padesát pět měst. Katalog sídel, o kterých vyprávěl Marco Polo Kublaj Chánovi, sepsaný k poctě Calvinovi (2006)
Cesta k pramenům smyslu: Genetická fenomenologie Edmunda Husserla (2012)
Kosmos jako sebeutváření (2017)

Korespondencja

Snování (2008) z Ivanem M. Havlem
Sindibádův dům (2010) z Ivanem M. Havlem
Pokoje u moře (2017) z Ivanem M. Havlem

Bibliografia

Engelking, Leszek: Cichy przybój mowy: Morze we wczesnej twórczości Michala Ajvaza. [W:] Moře v české a polské literatuře/Morze w literaturze czeskiej i polskiej: Sborník z mezinárodní vědecké konference/Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej: Opava 13.-14. listopada 2007/Opawa, 13-14 listopada 2007. Red. Martinek, Libor. Opava: Slezská univerzita, 2009.
Engelking, Leszek: Posłowie. [W:] Ajvaz, Michal: Morderstwo w hotelu Intercontinental; Powrót starego warana; Inne miasto. przeł. z czes. Engelking, Leszek. Sejny: „Pogranicze”, 2005.