Michał Wiszniewski

Michał Wiszniewski
Ilustracja
Portret Michała Wiszniewskiego autorstwa Rafała Hadziewicza.
Herb
Prus I
Rodzina

Wiszniewscy herbu Prus I

Data i miejsce urodzenia

ok. 27 września 1794
Firlejów

Data i miejsce śmierci

22 grudnia 1865
Nicea

Ojciec

Aleksander

Matka

Marianna Borzek

Żona

Elżbieta z Lisieckich

Dzieci

Ludwika (ur. 1820), Maria (ur. 1824),
Adam (ur. 1826), Michalina (1828–1836)

Michał Wiszniewski (ur. 27 września 1794 w Firlejowie k. Rohatyna, zm. 22 grudnia 1865 w Nicei) – polski filozof, psycholog oraz historyk literatury.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Michał Wiszniewski urodził się w polskiej rodzinie szlacheckiej Wiszniewskich herbu Prus I. Był synem Aleksandra i Marianny Borzek.

Ukończył Liceum Krzemienieckie, w którym przez pewien czas był także profesorem. W 1831 został profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Brał udział w rewolucji krakowskiej 1846. Według Adama A.Kosińskiego, był prezesem rządu rewolucyjnego[1].
W 1848 opuścił Polskę i udał się na emigrację do Włoch, gdzie m.in. prowadził interesy finansowo- giełdowe w Turynie i Genui. W 1859 dzięki różnym koneksjom i przyjaźni z ministrem i premierem Camillo Cavourem otrzymał tytuł książęcy – przedstawił wywód genealogiczny jakoby pochodził od książąt pruskich, co jest tylko elementem legendy herbowej rodu Prus a nie ma podstaw heraldycznych. Tytuł książęcy na Królestwo Szwecji zatwierdził król Oskar II, „zaszczycający swemi względami Michała”[2].

W działalności naukowej zajmował się głównie historią literatury i psychologią. Był autorem pionierskiej pracy Charaktery rozumów ludzkich, która uznawana jest za pierwszą polską pracę z dziedziny psychologii.

Pod koniec życia na skutek złych inwestycji giełdowych stracił majątek. Zmarł w niedostatku w Nicei.

Michał Wiszniewski był żonaty z Elżbietą z Lisieckich. Z tego związku czworo dzieci:

  • Ludwika (ur. 1820)
  • Maria (ur. 1824)
  • Adam (ur. 1826) – książę, tytuł książęcy potwierdził król Wiktor Emanuel II w 1861, członek towarzystw naukowych włoskich, francuskich i angielskich.
  • Michalina (1828–1836)

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
  • Bacona metoda tłumaczenia natury (1834)[3]
  • Charaktery rozumów ludzkich (1837, Engl. edition 1953 [1])[4]
  • O rozumie ludzkim (1848)[5]
  • Historia literatury polskiej (tom 1–10, 1840–1857)[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Adam Amilkar Kosiński, Przewodnik heraldyczny, tom 2, Warszawa 1880, str.629
  2. ↑ Adam Amilkar Kosiński, Przewodnik heraldyczny, tom 2, Warszawa 1880, str. 629–630.
  3. ↑ Michał Wiszniewski, Bakona metoda tłumaczenia natury [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].
  4. ↑ Michał Wiszniewski, Charaktery rozumów ludzkich [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].
  5. ↑ Michał Wiszniewski, O rozumie ludzkim, jego siłach, przymiotach i sposobach kształcenia [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].
  6. ↑ Michał Wiszniewski, Historya literatury polskiej [online], polona.pl [dostęp 2020-10-22].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Polaczkówna M.: Michał Wiszniewski. 1830–1848. „Rocznik krakowski” T. 12: 1910.
  • Kadler A.: Działalność filozoficzna Michała Wiszniewskiego. W: „Charisteria. Rozprawy filozoficzne”, 1960.
  • Dybiec J.: Michał Wiszniewski. Życie i twórczość, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1970
  • Bańka J.: Poglądy filozoficzno-społeczne Michała Wiszniewskiego, 1967.
  • Adam Amilkar Kosiński, Przewodnik heraldyczny, tom 2, Warszawa 1880
  • I. Dacka-Górzyńska, S. Górzyński, Polacy pochowani na cmentarzach Nicei i Mentony, Warszawa 2013, s. 21

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]