Mikołajek kreteński

Mikołajek kreteński
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	mikołajek
Gatunek	mikołajek kreteński
	Nazwa systematyczna
	Eryngium creticum Lam.; Encycl. 4: 754 1798.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mikołajek kreteński (Eryngium creticum Lam.) – gatunek roślin z rodziny selerowanych (Apiaceae). Rośnie dziko w basenie Morza Śródziemnego: w Albanii, Bułgarii, Grecji, Macedonii Północnej, Czarnogórze, Słowenii, Cyprze, Egipcie, Iraku, Izraelu, Jordanii, Libanie, Syrii i Turcji^[4].

Morfologia i biologia

Bylina o bardzo rozgałęzionych pędach. Cała ma niebiesko-fioletowy kolor. Rośnie w zbiorowiskach roślinnych typu frygana, na opuszczonych polach uprawnych i ogrodach, na poboczach dróg, na pustyniach. Osiąga wysokość 25–100 cm. Liście wydłużone, z kolcami po bokach. Kwiaty niebiesko-białe, zebrane w kuliste, rozproszone na roślinie główki. Kwitnie od maja do sierpnia. Owoce o kształcie od eliptycznego do odwrotnie jajowatego^[5]

Zastosowanie

Młode okazy, wiosną, gdy są jeszcze miękkie i soczyste nadają się do spożycia, później stają się zdrewniałe i bardzo gorzkie^[6].
W medycynie ludowej jest rośliną leczniczą. Wywar z suszonych łodyg używany jest doustnie podczas kaszlu i chorób nerek^[5].
W Jordanii jest stosowany jako antidotum przy ukąszeniach skorpionów, oraz do leczenia hiperglikemii^[5].
Jest spożywany przez Żydów podczas święta Paschy. Mają oni obowiązek spożywać mięso z gorzkimi ziołami dla przypomnienia, że „Egipcjanie uczynili gorzkim życie ich przodków w Egipcie”, a od czasu, gdy faraon wydał rozkaz zabijania noworodków płci męskiej stało się tak bardzo nie do zniesienia, jak niemożliwe do spożycia wydają się gorzkie zioła^[6]. Wykaz tych gorzkich ziół znajduje się w Misznie, i jest wśród nich mikołajek kreteński, który w Izraelu występuje pospolicie^[5]. W tym sensie, jako „gorzkie zioła” gatunek ten wymieniany jest także w Biblii^[6].
W Izraelu i sąsiednich państwach jest uprawiany w doniczkach i sprzedawany jako przyprawa^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-12-03].
↑ ^a ^b ^c ^d Flovers in Israel. [dostęp 2014-12-04].
↑ ^a ^b ^c ^d Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2014-11-20].

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-12-03].

[israel-5] Flovers in Israel. [dostęp 2014-12-04].

[rb-6] Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]