Mleczaj żółtawy

Mleczaj żółtawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj żółtawy

Nazwa systematyczna
Lactarius aspideus (Fr.) Fr.
Epicr. syst. mycol.: 336 (Uppsala, 1838)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie i Azji
Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj żółtawy (Lactarius aspideus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Gatunek Lactarius aspideus został po raz pierwszy zdiagnozowany taksonomicznie przez Eliasa Friesa (jako Agaricus aspideus) w drugim tomie „Observationes mycologicae” z 1818 r. Do rodzaju Lactarius został przeniesiony przez tego samego autora w „Epicrisis systematis mycologici” z 1838 r.[2]

Niektóre synonimy naukowe[3]:

  • Agaricus aspideus Fr. 1818
  • Lactarius uvidus var. aspideus (Fr.) Quél. 1886
  • Lactifluus aspideus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998 r.[4]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Wytwarza naziemne owocniki złożone z kapelusza i trzonu, których miąższ zbudowany jest z kulistawych komórek (sferocytów) powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełom. Kapelusz średnicy 5–10 cm, żółty, mięsisty, płaski z wgłębieniem, u młodych owocników z filcowatym brzegiem. Hymenofor blaszkowy, blaszki białawe, przebarwiające się purpurowo-fioletowo po uszkodzeniu. Trzon cylindryczny, o długości ok. 5 cm, grubości powyżej 1,2 cm, przy podstawie rozszerzony, pusty w środku, o filcowatej i nieco lepkiej powierzchni. Miąższ białawy, po przełamaniu przebarwiający się fioletowo, wydzielający białe, również fioletowiejące po wyschnięciu mleczko.

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce gatunek rzadki. Do 2003 r. podano w piśmiennictwie mykologicznym tylko 4 jego stanowiska: w Komasówce, Krakowie, Ojcowskim Parku Narodowym i Pienińskim Parku Narodowym[4], ale w późniejszych latach podano wiele nowych stanowisk[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wymarcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Danii, Holandii, Szwecji[4].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach liściastych, na ziemi, pod wierzbami, olszami i brzozami. Owocniki wytwarza od lipca do października[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. ↑ Elias Magnus Fries, Epicrisis systematis mycologici, 1818, s. 336.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  4. ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 370, ISBN 83-89648-09-1.
  5. ↑ Występowanie Lactarius aspideus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-04-21] (ang.).
  6. ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-09-10].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5.