Mleczaj najostrzejszy

Mleczaj najostrzejszy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj najostrzejszy

Nazwa systematyczna
Lactarius acerrimus Britzelm.
Bot. Zbl. 54 (4): 98 (1893)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie i Azji
Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj najostrzejszy (Lactarius acerrimus Britzelm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go Max Britzelmayr w 1893 r. i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonim naukowy: Lactifluus acerrimus (Britzelm.) Kuntze 1898 r.[2]

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., Alina Skirgiełło w 1988 r. opisywała ten gatunek pod nazwą mleczaj piekący[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnicy 6–12 (do 15) cm, barwy bliaławoochrowej lub ochrowozółtawej, czasami z ciemniej, ochrowopomarańczowo, koncentrycznie strefowany, z wgłębionym środkiem. Skórka na powierzchni, u młodych owocników filcowata, staje się mazista przy dużej wilgotności powietrza[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki początkowo barwy kremowej, później ochrowożółtawe, przy trzonie rozwidlone i połączone anastomozami. Podstawki dwuzarodnikowe[4].

Trzon

Dość krótki, u młodych owocników białawy, po dojrzeniu ochrowy[4].

Miąższ

Zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Wydziela białe, nieprzebarwiające się mleczko o ostrym smaku[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki bardzo duże, 11–13 × 8,5–11 μm, o powierzchni pokrytej brodawkami połączonymi listewkami, tworzącymi siateczkowaty wzór, amyloidalne. Podstawki 50–60 × 10–12 μm. Cheilocystydy i pleurocystydy wrzecionowate, 45–60 × 5–7 μm[3].

Gatunki podobne

Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się mleczaja pręgowanego (Lactarius zonarius)[3].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Europie i, Zachodniej Rosji i nad Morzem Kaspijskim[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Niemczech, Litwie, Norwegii, Holandii, Szwecji, Finlandii[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach liściastych, pod dębami, bukami i grabami, szczególnie na wapiennych glebach. W Europie wytwarza owocniki od czerwca do września[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b c Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 87–88, ISBN 83-85444-65-3.
  4. ↑ a b c d e E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  5. ↑ Występowanie Lactarius acerrimus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-10] (ang.).
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  7. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.