Mleczaj sutkowaty

Mleczaj sutkowaty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj sutkowaty

Nazwa systematyczna
Lactarius mammosus Fr.
Epicr. syst. mycol.: 347 (Uppsala, 1838)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie i Azji
Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj sutkowaty (Lactarius mammosus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

{Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1838 r. i nadana przez niego nazwa jest ważna i aktualna[1]. Synonimy[2]:

  • Lactarius confusus S. Lundell 1939
  • Lactarius fuscus Rolland 1899
  • Lactarius mammosus var. mammosus Fr. 1838
  • Lactifluus mammosus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako mleczaj bury[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnicy 3–8 cm, barwy ciemnobrązowej, z lekko szarawym lub czerwonawym odcieniem, niekiedy delikatnie, koncentrycznie strefowany, czasami z małym garbkiem w centrum. Pokryty suchą, matową lub filcowatą skórką[4].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki początkowo barwy żółtawej, po dojrzeniu ochrowe[4].

Trzon

Wysokość 4–10 cm, grubość 0,5–1,5 cm, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia białawoszara, oszroniona[5].

Miąższ

Zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących jego specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Ma słabą woń przypominającą miąższ orzecha kokos właściwego (Cocos nucifera). Wydziela ostre, białawe, nie przebarwiające się mleczko[4].

Wysyp zarodników

Jasny[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 7–8,5 × 6–7 μm, od krótko elipsoidalnych do niemal kulistych, bez pory rostkowej, o brodawkowato-usiatkowanej powierzchni. Cystydy wrzecionowate, 60–80 × 5–10(–15) μm[5].

Gatunki podobne

Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się następujące gatunki:

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i azjatyckich obszarach Rosji[6]. W Polsce jest rzadki, W 2003 r. Władysław Wojewoda przytoczył 6 stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach iglastych, przeważnie w obecności świerków i sosen. Wytwarza owocniki (w Europie) od sierpnia do października[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 378, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e Ewald Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  5. ↑ a b c d Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 73–74, ISBN 83-85444-65-3.
  6. ↑ Występowanie Lactarius mammosus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-15] (ang.).
  7. ↑ Aktualne stanowiska Lactarius mammosusw Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-09-10] (pol.).