Moniaki

Moniaki

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	kraśnicki
Gmina	Urzędów
Liczba ludności (2015)	349[2]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	23-250[3]
Tablice rejestracyjne	LKR
SIMC	0392589
Położenie na mapie gminy Urzędów Moniaki
Położenie na mapie Polski Moniaki
Położenie na mapie województwa lubelskiego Moniaki
Położenie na mapie powiatu kraśnickiego Moniaki
51°01′35″N 22°04′57″E/51,026389 22,082500[1]

Moniaki – wieś w Polsce położona w południowo-zachodniej części województwa lubelskiego, w powiecie kraśnickim, w gminie Urzędów^[4][5].

Wieś Moniaki leży na Wyżynie Lubelskiej, w środkowej części Wzniesień Urzędowskich, na zachód od drogi wiodącej z Urzędowa do Opola Lubelskiego. Od Urzędowa oddalone są o 6 km, od Kraśnika o 12 km, a od Lublina dzieli ją odległość około 45 km.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Moniaki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Urzędów^[2].

Historia

Dworek z Moniaków w skansenie w Janowcu

Powstanie wsi wiąże się z wymienionymi w 1455 i 1462 roku miejscowościami Wola Bobowska i Wierzbica. Była to wieś zamieszkana przez drobną szlachtę zagrodową i powstała z wydzielenia obszaru z dóbr Boby. Okres ich terytorialnego wzrostu trwał do lat siedemdziesiątych XIX wieku. Nazwa miejscowości zmieniała się kilkakrotnie. Obecna nazwa ma ścisły związek z rodem Moniaczkowskich herbu Szreniawa. Ostatnimi właścicielami majątku Moniaki był ród Zembrzuskich.

Za Królestwa Polskiego istniała gmina Moniaki.

W ramach akcje przeciwko tzw. moskwom, czyli wsiom silnie popierającym władzę komunistyczną oddział Hieronima Dekutowskiego „Zapory” dokonał 23 września 1946 r. pacyfikacji wsi, w wyniku której spłonęło 29 zagród, a 40 komunistów ukarano chłostą.

Po zakończeniu II wojny światowej majątek Moniaki przejął Skarb Państwa. Część ziemi rozparcelowano pomiędzy służbę dworską i rolników wsi Moniaki. Obszar lasów dworskich włączono do lasów państwowych. Dworek z XVIII wieku – siedzibę ostatniego dziedzica Moniaków, przewieziono do Janowca, gdzie stanowi część skansenu, będącego oddziałem Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82983
2. Jednostki pomocnicze gminy Urzędów. Urząd Gminy Urzędów. [dostęp 2016-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-06)].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 794 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29]. brak numeru strony

Bibliografia

• Strona internetowa Szkoły Podstawowej w Moniakach

Linki zewnętrzne

• Moniaki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 660 .
• Moniaki, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .