Montenegrina

	Montenegrina
	O. Boettger, 1877
	; Muszle Montenegrina cattaroensis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Podgromada	Heterobranchia
Infragromada	Euthyneura
(bez rangi)	Tectipleura
Nadrząd	Eupulmonata
Rząd	trzonkooczne
Podrząd	Helicina
Nadrodzina	Clausilioidea
Rodzina	świdrzykowate
Podrodzina	Alopiinae
Plemię	Alopiini
Rodzaj	Montenegrina
	Typ nomenklatoryczny
	Clausilia cattaroensis Rossmässler, 1835
Synonimy
	Clausilia (Montenegrina) O. Boettger, 1877; Albanodelima A.J. Wagner, 1924; Clausilia (Montenegrina) O. Boettger, 1877; Delima (Albanodelima) A.J. Wagner, 1924; Delima (Montenegrina) O. Boettger, 1877; Heteroptycha Westerlund, 1884; Montenegrina (Beieriella) Klemm, 1962; Montenegrina (Heteroptycha) Westerlund, 1884; Montenegrina (Montenegrina) O. Boettger, 1877;
	Clausilia (Montenegrina) O. Boettger, 1877; Albanodelima A.J. Wagner, 1924; Clausilia (Montenegrina) O. Boettger, 1877; Delima (Albanodelima) A.J. Wagner, 1924; Delima (Montenegrina) O. Boettger, 1877; Heteroptycha Westerlund, 1884; Montenegrina (Beieriella) Klemm, 1962; Montenegrina (Heteroptycha) Westerlund, 1884; Montenegrina (Montenegrina) O. Boettger, 1877;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Montenegrina – rodzaj ślimaków z rzędu trzonkoocznych i rodziny świdrzykowatych (Clausiliidae). Endemit zachodnich Bałkanów.

Ekologia i występowanie

Ślimaki te zasiedlają tereny skaliste o wapiennym podłożu, w tym klify, wąwozy oraz lasy i łąki alpejskie o kamienistym podłożu. Bytują w szczelinach skalnych, pomiędzy kamieniami i pod głazami. Niektóre gatunki spotkać można także na kamiennych murach^[1]. Zaliczane są do zdrapywaczy^[2]. Ich pokarm stanowią drobne organizmy roślinne^[1].

Rodzaj ten jest endemiczny dla Półwyspu Bałkańskiego, ograniczony w swym występowaniu do południowo-adriatycko-jońskiej prowincji biogeograficznej. Znany jest z Czarnogóry, Macedonii Północnej, Albanii i północno-zachodniej Grecji. W Czarnogórze rozprzestrzeniony jest wzdłuż wybrzeża Morza Adratyckiego, na południe od Zatoki Kotorskiej. Na północ sięga do południowych skrajów Gór Dynarskich. Na południe dociera do północnej części gór Pindos. Z kolei wschodnią granicę zasięgu wyznaczają dorzecze Wardaru i Kosowe Pole^[1].

Na obszarze zasięgu dogodne dla tych ślimaków siedliska są pofragmentowane, co w połączeniu z ich niską siłą dyspersyjną sprzyja powstawaniu izolowanych populacji i ich nieadaptacyjnej radiacji ewolucyjnej, stąd duża różnorodność taksonomiczna tego rodzaju^[1].

Taksonomia

Takson ten wprowadzony został w 1877 roku przez Oskara Boettgera jako podrodzaj Clausilia (Montenegrina). Jako gatunek typowy wyznaczył on Clausilia cattaroensis, zaś nadana przezeń nazwa rodzajowa pochodzi od Czarnogóry, miejsca gdzie ów gatunek występuje^[3]. Do rangi osobnego rodzaju wyniósł go w 1961 roku Rolf Brandt^[4]. W 1972 roku Hartmut Nordsieck wprowadził podział Montenegrina na podrodzaje^[5], który jednak nie został zaakceptowany przez późniejszych autorów^[1]. W 2009 roku Nordsieck dokonał rewizji taksonomicznej rodzaju dzieląc go na osiem grup gatunków^[6]. W 2016 roku kolejnej rewizji rodzaju dokonali Zoltán Fehér i Miklós Szekeres wyróżniając liczne nowe gatunki i podgatunki^[1].

Molekularna analiza filogenetyczna rodziny przeprowadzona w 2013 roku przez Dennisa R. Uita de Weerd‬a i Ediego Gittenbergera wskazuje, że rodzaj Montenegrina należy do plemienia Alopiini, w obrębie którego najbliżej spokrewniony jest z rodzajami Alopia i Herilla^[7]. Wcześniej rodzaj ten bywał wraz z Protoherilla wyłączany do odrębnego plemienia Montenegrinini^[1].

Do rodzaju tego zalicza się 68 opisanych gatunków^[2]:

Montenegrina apfelbecki (Sturany, 1907)
Montenegrina atanasiensis De Mattia, Fehér, Mason & Haring, 2020
Montenegrina attemsi (A.J. Wagner, 1914)
Montenegrina cattaroensis (Rossmässler, 1835)
Montenegrina chiasma H. Nordsieck, 1972
Montenegrina csikii Erőss & Szekeres, 2006
Montenegrina dennisi E. Gittenberger, 2002
Montenegrina desaretica Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina dofleini (A.J. Wagner, 1928)
Montenegrina drimica H. Nordsieck, 1972
Montenegrina drimmeri Fehér & Szekeres, 2006
Montenegrina edmundi Szekeres, 2006
Montenegrina ersekensis H. Nordsieck, 1996
Montenegrina flava Erőss & Szekeres, 2006
Montenegrina fuchsi R.A. Brandt, 1961
Montenegrina fusca Fehér & Szekeres, 2006
Montenegrina globocica De Mattia, Fehér, Mason & Haring, 2020
Montenegrina golikutensis Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina gracilis Erőss & Szekeres, 2006
Montenegrina grammica H. Nordsieck, 1988
Montenegrina gregoi Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina gropana Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina haringae Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina helvola (Küster, 1853)
Montenegrina hiltrudae H. Nordsieck, 1972
Montenegrina iba H. Nordsieck, 1972
Montenegrina improvisa Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina jakupicensis Fauer, 1993
Montenegrina janinensis (Mousson, 1859)
Montenegrina kastoriae H. Nordsieck, 1972
Montenegrina klemmi R.A. Brandt, 1962
Montenegrina lambdaformis P.L. Reischütz & Sattmann, 1990
Montenegrina laxa (Küster, 1860)
Montenegrina lillae Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina minuscula Erőss & Szekeres, 2006
Montenegrina miraka H. Nordsieck, 1996
Montenegrina nana Fehér & Szekeres, 2006
Montenegrina nobilis Erőss & Szekeres, 2006
Montenegrina ochridensis (A.J. Wagner, 1925)
Montenegrina okolensis Szekeres, 2006
Montenegrina pallida Fauer, 1993
Montenegrina perstriata (A.J. Wagner, 1919)
Montenegrina pifkoi Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina pindica H. Nordsieck, 1988
Montenegrina pinteri H. Nordsieck, 1974
Montenegrina prespaensis H. Nordsieck, 1988
Montenegrina prokletiana Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina protruda E. Gittenberger, 2002
Montenegrina puskasi Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina radikae H. Nordsieck, 1972
Montenegrina remota Fehér & Szekeres, 2006
Montenegrina rugilabris (Mousson, 1859)
Montenegrina sattmanni H. Nordsieck, 1988
Montenegrina selcensis Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina skipetarica (Soós, 1924)
Montenegrina soosi Erőss & Szekeres, 2006
Montenegrina sporadica H. Nordsieck, 1974
Montenegrina stankovici (Urbański, 1960)
Montenegrina sturanyana Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina subcristata (Küster, 1847)
Montenegrina tenebrosa H. Nordsieck, 2009
Montenegrina timeae Erőss & Szekeres, 2006
Montenegrina tomorosi R.A. Brandt, 1961
Montenegrina tropojana Fehér & Szekeres, 2016
Montenegrina umbilicata (O. Boettger, 1879)
Montenegrina voidomatis H. Nordsieck, 1974
Montenegrina wagneri Szekeres, 2006
Montenegrina zilchi H. Nordsieck, 1974

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zoltán Fehér, Miklós Szekeres. Taxonomic revision of the rock-dwelling door snail genus Montenegrina Boettger, 1877 (Mollusca, Gastropoda, Clausiliidae). „ZooKeys”. 599, s. 1–137, 2016. DOI: 10.3897/zookeys.599.8168.
↑ ^a ^b MolluscaBase eds., Montenegrina O. Boettger, 1877, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-04] (ang.).
↑ O. Boettger. Clausilienstudien. „Palaeontographica (Neue Folge)”. Supplement 3 (1–2), s. 1–222, 1877.
↑ R.A. Brandt. Diagnosen neuer Clausiliiden. „Archiv für Molluskenkunde”. 90 (1/3), s. 1–20, 1961.
↑ H. Nordsieck. Zur Anatomie und Systematik der Clausilien, XI. Neue Formen und taxonomische Revision einiger Gruppen der Alopiinae. „Archiv für Molluskenkunde”. 102 (1/3), s. 1–51, 1972.
↑ H. Nordsieck. Revisory notes on the genus Montenegrina O. Boettger 1877 and description of new taxa (Gastropoda: Stylommatophora: Clausiliidae). „Archiv für Molluskenkunde”. 138 (1), s. 71–87, 2009. DOI: 10.1127/arch.moll/0003-9284/138/071-087.
↑ D.R. Uit de Weerd, E. Gittenberger. Phylogeny of the land snail family Clausiliidae (Gastropoda: Pulmonata). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 67, s. 201–216, 2013. DOI: 10.1127/10.1016/j.ympev.2013.01.011.

[fs-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zoltán Fehér, Miklós Szekeres. Taxonomic revision of the rock-dwelling door snail genus Montenegrina Boettger, 1877 (Mollusca, Gastropoda, Clausiliidae). „ZooKeys”. 599, s. 1–137, 2016. DOI: 10.3897/zookeys.599.8168.

[mb-2] MolluscaBase eds., Montenegrina O. Boettger, 1877, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-04] (ang.).

[Boettger-3] O. Boettger. Clausilienstudien. „Palaeontographica (Neue Folge)”. Supplement 3 (1–2), s. 1–222, 1877.

[Brandt-4] R.A. Brandt. Diagnosen neuer Clausiliiden. „Archiv für Molluskenkunde”. 90 (1/3), s. 1–20, 1961.

[Nordsieck1-5] H. Nordsieck. Zur Anatomie und Systematik der Clausilien, XI. Neue Formen und taxonomische Revision einiger Gruppen der Alopiinae. „Archiv für Molluskenkunde”. 102 (1/3), s. 1–51, 1972.

[Nordsieck2-6] H. Nordsieck. Revisory notes on the genus Montenegrina O. Boettger 1877 and description of new taxa (Gastropoda: Stylommatophora: Clausiliidae). „Archiv für Molluskenkunde”. 138 (1), s. 71–87, 2009. DOI: 10.1127/arch.moll/0003-9284/138/071-087.

[uw-7] D.R. Uit de Weerd, E. Gittenberger. Phylogeny of the land snail family Clausiliidae (Gastropoda: Pulmonata). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 67, s. 201–216, 2013. DOI: 10.1127/10.1016/j.ympev.2013.01.011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]