Morane-Saulnier

Morane-Saulnier MS.406

Aéroplanes Morane-Saulnier – francuska wytwórnia lotnicza założona przez Raymonda Saulniera, oraz braci Léona i Raymonda Morane'ów w październiku 1911 roku. Pierwszą konstrukcją firmy był Morane-Saulnier A, górnopłat opracowany przez poprzednią wytwórnię prowadzoną przez Morane'ów, Morane-Borel. Na tej maszynie 26 maja 1911 Jules Védrines wygrał rajd Paryż-Madryt.

Pierwszym komercyjnym sukcesem wytwórni był udany myśliwiec Morane-Saulnier L używany podczas I wojny światowej. W firmie Morane-Saulnier prowadzono prace nad mechanizmem synchronizatorem wymyślonym przez Rolanda Garrosa, francuskiego asa myśliwskiego umożliwiającym strzelanie z pokładowych karabinów maszynowych przez śmigło bez jego uszkodzenia. Pierwsze mechanizmy tego typu były zawodne i w konsekwencji i tak doprowadzały do odstrzelenia śmigła, ale w 1915 Roland Garros zainstalował na łopatach śmigła stalowe kliny odbijające pociski, które zostały wystrzelone w nieodpowiednim momencie. Usprawnienie to znacząco podniosło efektywność francuskich myśliwców, skutkując znacznym wzrostem zestrzeleń samolotów przeciwnika.

Wytwórnia Morane-Saulnier dostarczyła wiele egzemplarzy modelu L i jego unowocześnionych wersji, ale w 1915 pojawiły się znacznie doskonalsze dwupłatowce, które je całkowicie wyparły z frontu. Pomimo to Morane-Saulnier L był produkowany także po zakończeniu wojny jako LMS Parasol, po przeniesieniu płata powyżej kadłuba (konfiguracja parasol) dla polepszenia widoczności do dołu, skąd wzięła się nazwa maszyny.

Po wojnie firma produkowała głównie samoloty cywilne, głównie treningowe, ale wraz z wybuchem II wojny światowej znów przestawiła się na produkcję wojskową. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku wytwórnia wyprodukowała wiele myśliwców w konfiguracji parasol takich jak MS.230 czy MS.315, ale ze względu na ich niskie osiągi spowodowały ich szybkie wycofanie i przeznaczenie do zadań szkoleniowych. Najbardziej udaną konstrukcją tamtych czasów był MS.406, który był głównym i najliczniej używanym myśliwcem Armée de l'Air w momencie wybuchu II wojny światowej. Chociaż MS.406 był dobrym myśliwcem w momencie jego wprowadzenia w 1935, nie dorównywał niemieckim Messerschmittom Bf 109, z którymi przyszło mu się zmierzyć w 1940 roku.

Produkcja powojenna skupiła się głównie na samolotach cywilnych i treningowych, z których najbardziej znaną konstrukcją był czteromiejscowy samolot turystyczny serii Rallye, posiadający własności STOL i umożliwiający wykonywanie akrobacji.

7 stycznia 1962 wytwórnia została wykupiona przez firmę Potez, z którą utworzyła SEEMS (Societe d'Exploitation des Etablissements Morane-Saulnier). W 1966 produkcja samolotów cywilnych została wydzielona tworząc spółkę SOCATA (Societe de Construction d'Avions de Tourisme et d'Affaires) (później EADS Socata, obecnie DAHER-SOCATA).

Konstrukcje wytwórni Morane-Saulnier

[edytuj | edytuj kod]
Morane-Saulnier N
Morane-Saulnier MS.185
Morane-Saulnier MS.341
Morane-Saulnier MS.883 Rallye

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Wykaz konstrukcji lotniczych firmy Morane-Saulnier