Morgante – epos renesansowego włoskiego poety Luigiego Pulciego[1]. Poemat ten zapoczątkował we Włoszech tradycję pisania obszernych epickich dzieł wierszowanych. Został opublikowany w pełnej wersji w 1483 roku. Niekiedy stosuje się wobec niego nazwę Morgante maggiore, która odróżnia ostateczną redakcję dzieła od jego wcześniejszego wydania.
Morgante jest utworem epickim o znacznych rozmiarach. Utwór ten jest jednym z najdłuższych poematów w całej literaturze europejskiej. Składa się z dwudziestu ośmiu pieśni[2]. Zbudowany został z trzech tysięcy siedmiuset sześćdziesięciu trzech strof ośmiowersowych i liczy w sumie trzydzieści tysięcy sto cztery wersy[2]. Dla porównania, Pan Tadeusz Adama Mickiewicza ma niespełna 10 000 wersów.
Strofy poematu realizują model oktawy (po włosku ottava rima). Zwrotka taka jest zbudowana z wersów jedenastozgłoskowych (endecasillabo) i rymuje się abababcc[3]. Jako pierwszy oktawy w poematach epickich użył w czternastym wieku Giovanni Boccaccio[3], jednak dopiero poeci wieku piętnastego Pulci i Boiardo, uczynili z tej strofy podstawową zwrotkę eposów bohaterskich, jak również poematów heroikomicznych[4].
Utwór bazuje na Pieśni o Rolandzie i późniejszych opracowaniach[6] losów Rolanda i bitwie w wąwozie Roncevaux[7]. Głównymi bohaterami poematu są Orlando i Rinaldo, paladyni Karola Wielkiego oraz tytułowy Morgante, olbrzym[2]. Negatywnym bohaterem, źródłem wszelkich nieszczęść, jest Ganelon Moguntczyk, który spiskuje przeciwko szlachetnym rycerzom z Saracenami[2].
Znaczenie poematu Pulciego wynika z jego prekursorskiej roli wobec innych eposów włoskiego renesansu, Orlanda zakochanego (Orlando Innamorato) Mattea Marii Boiarda, Orlanda szalonego (Orlando furioso) Ludovica Ariosta i Jerozolimy wyzwolonej Torquata Tassa.
Pieśń pierwszą eposu Pulciego przełożył na język angielski George Gordon Byron[8]. Na język polski przetłumaczone zostały (przez Edwarda Porębowicza) tylko nieliczne oktawy poematu. Zostały one zamieszczone w przedwojennej antologii Panteon wielkich twórców poezji i prozy: antologja literatury powszechnej[9].