Nadolice Wielkie

Nadolice Wielkie

wieś
Kościół Matki Bożej Różańcowej w Nadolicach Wielkich
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wrocławski
Gmina	Czernica
Liczba ludności (2021)	2545[2]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-003[3]
Tablice rejestracyjne	DWR
SIMC	0873604
Położenie na mapie Polski Nadolice Wielkie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Nadolice Wielkie
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego Nadolice Wielkie
Położenie na mapie gminy Czernica Nadolice Wielkie
51°05′04″N 17°14′15″E/51,084444 17,237500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Pociąg Kolei Dolnośląskich odjeżdżający w kierunku Wrocławia

Parking P+R przy stacji kolejowej Nadolice Wielkie

Nadolice Wielkie (niem. Groß Nädlitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Czernica.

Integralne części wsi Nadolice Wielkie^[4][5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0873610	Wieściszów	przysiółek

W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nadolice Wielkie, po jej zniesieniu w gromadzie Czernica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Pierwsza wzmianka o miejscowości znajduje się w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie, gdzie wieś zanotowana została w zlatynizowanej formie „Nadlic”^[6].

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej staropolskiej formie Nadliczi^[7][8].

W latach 1945–1948 wieś nosiła nazwę Wysławice, później kilkakrotnie zmieniała nazwę.

We wsi funkcjonowała kolej folwarczna.

Aktualnie na terenie miejscowości znajduje się przystanek kolejowy zlokalizowany na linii kolejowej nr 292 Jelcz Miłoszyce – Wrocław Osobowice^[9]. Ze stacji Nadolice Wielkie regularnie kursują pociągi aglomeracyjne Kolei Dolnośląskich pomiędzy stacjami Wrocław Główny a Jelcz-Laskowice.

Transport uzupełniają podmiejskie linie autobusowe nr 845 i 855 do Wrocławia oraz linie autobusowej komunikacji gminnej Z1 i Z3.

Cmentarze

W Nadolicach Wielkich mieści się niemiecki cmentarz wojenny i Park Pokoju, w którym pochowani są żołnierze III Rzeszy, którzy polegli na Dolnym Śląsku i na Opolszczyźnie w latach 1939-1945.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. Matki Bożej Różańcowej, ul. Boczna 7, z lat 1847-1849. Staraniem byłych mieszkańców wsi Byczkowce i Biały Potok (województwo tarnopolskie), osiedlonych po II wojnie światowej w Nadolicach Wielkich, odsłonięto w kościele 12 września 1993 r. drewnianą tablicę, upamiętniającą ofiary zbrodni w Byczkowcach^[11]. 10 września 2006 roku zastąpiono ją dwiema kamiennymi tablicami^[12].
• zespół młyński, z drugiej połowy XIX i XX w. w przysiółku Wieściszów:
  • dom
  • młyn
  • chlewnia z gołębnikiem

Inne zabytki

• Krzyż przydrożny na postumencie z pomnika poległych w I wojnie światowej

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85577
2. wg GUS [1]
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 805 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. GUS. Rejestr TERYT
6. Grünhagen 1866 ↓, s. 280.
7. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
8. H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
9. Nadolice Wielkie [online], Atlas Kolejowy Polski, Czech, Słowacji i Podkarpackiej Rusi [dostęp 2023-09-09]  (pol.).
10. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 227. [dostęp 2012-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
11. „Na Rubieży”, nr 1/1996, s.11
12. "Na rubieży", nr 90, s. 29-30

Bibliografia

• ColmarC. Grünhagen ColmarC., Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866  (niem.).

Linki zewnętrzne

• 

  Pozostałości kolei folwarcznej na ul.Stawowej.

  (de) Cmentarze wojenne