Nagosz wapienny

Nagosz wapienny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	płoniwowce
Rodzina	płoniwowate
Rodzaj	nagosz
Gatunek	nagosz wapienny
	Nazwa systematyczna
	Gymnostomum calcareum Nees & Hornsch.; Bryol. Germ. 1: 153. pl. 10 f. 15 1823.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nagosz wapienny (Gymnostomum calcareum Nees & Hornsch.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w Ameryce Północnej (Stany Zjednoczone, Meksyk), Europie, Azji, Afryce, na wyspach atlantyckich (Azory, Wyspy Kanaryjskie), wyspach Oceanu Indyjskiego, Nowej Zelandii, Australii^[4] i Ameryce Południowej^[5].

Morfologia

Gametofit: Rosną w skupisku lub gęstej darni, barwy jasno do ciemnozielonej. Łodyżki wyprostowane, zazwyczaj pojedyncze, osiągają do 10 mm wysokości. Listki podłużne lub lancetowate, proste do lekko odgiętych przy wierzchołku, długości od 0,4–0,6 mm do 0,7–0,8 mm. Wierzchołek listka zaokrąglony do szeroko zaostrzonego. Żebro sztywne, kończy się poniżej szczytu listka^[4]^[5].
Sporofit: Seta smukła, długości 3–4 mm. Puszki zarodni eliptyczne lub jajowate do cylindrycznych. Zębów perystomu brak^[4]^[5].

Biologia i ekologia

Puszki z zarodnikami dojrzewają na wiosnę^[4]. Rośnie na wilgotnych powierzchniach klifów, mokrych skałach w pobliżu wodospadów^[4], na skałach wapiennych w regionach górskich lub na cienkiej warstwie gleby na podłożu skalnym^[5]. Występuje na niskich do średnich wysokościach (150–700 m n.p.m.)^[4].

Systematyka i nazewnictwo

Synonimy^[3]: Gymnostomum gracillimum Nees & Hornsch., Gymnostomum parisii R. Br. bis, Gymnostomum pygmaeum R. Br. bis, Gymnostomum salmonii R. Br. bis, Gyroweisia lineafolia Kindb., Mollia calcarea (Nees & Hornsch.) Lindb., Trichostomum linearifolium R. Br. bis.

Odmiany^[3]:

Gymnostomum calcareum var. brevisetum (Nees & Hornsch.) Rabenh.
Gymnostomum calcareum var. longifolium Dixon
Gymnostomum calcareum var. viridulum (Brid.) Bruch & Schimp.

Zagrożenia

Gatunek został wpisany na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „DD” (o nieokreślonym zagrożeniu, wymagające dokładniejszych danych, stan na 2011 r.). W Czechach (w 2005 r.) i na Słowacji (w 2001 r.) nadano mu kategorię „VU” (narażony na wyginięcie)^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Gymnostomum calcareum. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Gymnostomum calcareum. [w:] Flora of North America Vol. 27 [on-line]. [dostęp 2017-03-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Gymnostomum calcareum. [w:] Moss Flora of China V. 2 [on-line]. [dostęp 2017-03-04]. (ang.).
↑ Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-04].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-03] (ang.).

[tpl-3] Gymnostomum calcareum. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-04]. (ang.).

[efloras-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Gymnostomum calcareum. [w:] Flora of North America Vol. 27 [on-line]. [dostęp 2017-03-04]. (ang.).

[efloras-china-5] Gymnostomum calcareum. [w:] Moss Flora of China V. 2 [on-line]. [dostęp 2017-03-04]. (ang.).

[redslask-6] Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]