Naliściak

Naliściak
Phyllobius
Germar, 1824
Ilustracja
Naliściak nakrzewiak
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Nadrodzina

ryjkowce

Rodzina

ryjkowcowate

Podrodzina

Entiminae

Plemię

Phyllobiini

Rodzaj

Phyllobius

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Naliściak pączkojad aberracji barwnej floricola
Kopulująca parka naliściaków srebrniaków
Naliściak gruszkowy
Naliściak pokrzywowiec
Naliściak mały
Naliściak truskawczak
Phyllobius vespertinus
Phyllobius viridicollis
Naliściak drzewoszek

Naliściak[1] (Phyllobius) – rodzaj chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny Entiminae. Są polifagicznymi fitofagami. Postacie dorosłe żerują głównie na liściach, a larwy na korzeniach.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze o ciele długości od 2,6 do 12 mm, porośniętym rozmaitych kształtów i kolorów łuskami lub przylegającym owłosieniem, a często jeszcze z wmieszanymi w powyższą okrywę odstającymi włoskami. Ryjek ich jest dość krótki, zwykle tak długi jak szeroki i niewiele węższy od głowy, o dołkach na czułki umieszczonych zwykle na górnej powierzchni, a jeśli na bokach to wtedy bardzo krótkich. Przedplecze często wykazuje dymorfizm płciowy, będąc większym i silniej wyokrąglonym po bokach u samców. Stosunkowo mocno wypukłe zlokalizowane są po bokach głowy. Pokrywy zwykle są wydłużone i szersze od przedplecza. Zawsze wyraźnie wykształcone barki pokryw odróżniają naliściaki od podobnych obryzgów (Polydrusus). Tylna para skrzydeł jest zawsze wykształcona. Odnóża mają stopy o zrośniętych pazurkach, a uda często wyposażone w ząbki (kolce). U samców odnóża dwóch początkowych par mają trochę szersze golenie, a te przedniej pary także grubsze[1].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Owady te występują w rozmaitych siedliskach. Zarówno postacie dorosłe jak i larwy są polifagicznymi fitofagami. Postacie dorosłe są aktywne za dnia i bytują głównie na roślinach żywicielskich. Żerują przede wszystkim na liściach (foliofagi), rzadziej także na pąkach, młodych pędach i miękkich owocach. Jaja zrzucane są na glebę, w której rozwój przechodzą larwy, żerując na korzeniach. Ostatnie stadium larwalne zimuje, po czym przepoczwarcza się na wiosnę w komorze uformowanej w glebie[1][2].

Takson głównie palearktyczny[1], ale np. naliściak pączkojad zawleczony został do nearktycznej Ameryki Północnej, gdzie stał się gatunkiem inwazyjnym[3]. W Polsce stwierdzono 20 gatunków naliściaków[4], często trudnych do odróżnienia[1] (zob. Entiminae Polski).

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten wprowadzony został w 1824 roku przez Carla Johana Schönherra w publikacji autorstwa Ernsta Friedricha Germara[5]. Obejmuje około 180 opisanych gatunków[1]. Jego klasyfikacja na podrodzaje zmieniała się na przestrzeni lat[1][5]. Poniższy podział na podrodzaje podano za BioLib.cz[5]:

Znaczenie gospodarcze

[edytuj | edytuj kod]

Przy masowych pojawach niektóre gatunki notowane są jako szkodniki w uprawach drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych[1][2]. Zawleczony do Ameryki Północnej naliściak pączkojad stał się tam szkodnikiem upraw klonu cukrowego[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98b. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodziny Otiorhynchidae, Brachyderinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1966, s. 50-53.
  2. ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 19. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 1. Warszawa: 1993.
  3. ↑ a b David Coyle, Michelle S Jordan, Kenneth F. Raffa. Host Plant Phenology Affects Performance of an Invasive Weevil, Phyllobius oblongus (Coleoptera: Curculionidae), in a Northern Hardwood Forest. „Environmental Entomology”. 39 (5), s. 1539-1544, 2010. DOI: 10.1603/EN09381. 
  4. ↑ M. Wanat: rodzaj: Phyllobius E.F. Germar, 1824. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2019-12-28].
  5. ↑ a b c genus Phyllobius Schönherr in Germar, 1824. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2019-12-28].