Nauener Tor

Nauener Tor
Zabytek: nr rej. 09155233[1]
Ilustracja
Brama od strony południowej w 2006 roku
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Brandenburgia

Miejscowość

Poczdam

Adres

Nauener Tor, 14467 Potsdam, Deutschland[2]

Typ budynku

brama miejska

Styl architektoniczny

neogotyk

Architekt

Johann Gottfried Büring

Inwestor

Fryderyk II Wielki

Rozpoczęcie budowy

1755

Ukończenie budowy

1755

Ważniejsze przebudowy

1867

Pierwszy właściciel

Fryderyk II Wielki

Obecny właściciel

władze Poczdamu

Położenie na mapie Poczdamu
Mapa konturowa Poczdamu, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Nauener Tor”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Nauener Tor”
Położenie na mapie Brandenburgii
Mapa konturowa Brandenburgii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nauener Tor”
Ziemia52°24′12,4″N 13°03′28,2″E/52,403444 13,057833
Multimedia w Wikimedia Commons

Nauener Tor (pol. „Brama Naueńska”[3][4]) – neogotycka brama miejska, znajdująca się w Poczdamie, w bezpośrednim sąsiedztwie Dzielnicy Holenderskiej, w przebiegu ulicy Friedrich-Ebert-Straße[2][5][6]. Wraz z Bramą Myśliwską i Bramą Brandenburską jest jedną z trzech zachowanych bram miejskich w Poczdamie[2]. Ponadto stanowi, obok pierwszych neogotyckich budynków w Anglii najstarszy przykład neogotyckiej architektury w Europie[2][5].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza Brama Naueńska została zbudowana w obrębie murów miejskich w kierunku północnym w przebiegu ulicy Nauener Straße (obecnie Friedrich-Ebert-Straße) przy północnym krańcu dzisiejszego placu Platz der Einheit w 1722 roku, w ramach prowadzonej przez pruskiego króla Fryderyka Wilhelma I pierwszej rozbudowy Poczdamu[6][7]. Wraz z drugą rozbudową miasta, w 1735 roku zbudowano nową bramę, położoną około 400 m dalej na północ od poprzedniej budowli[6]. Brama ta reprezentowała styl barokowy, a jej cechą charakterystyczną była inskrypcja Es lebe der König und alle braven Soldaten (pol. „Niech żyje król i wszyscy dzielni żołnierze”)[2][7].

W 1755 roku na polecenie króla Fryderyka II Wielkiego zbudowano obecną Bramę Naueńską[2][8][9]. Budowlę zaprojektował architekt Johann Gottfried Büring na podstawie szkicu samego zleceniodawcy[2][5][9]. Fryderyk II Wielki świadomie wybrał styl architektoniczny, nawiązujący do średniowiecznej architektury gotyckiej, aby nadać bramie wrażenie pochodzenia z dawniejszych wieków[2][5]. Budowla miała postać dwóch, flankujących barokową bramę otynkowanych, okrągłych wież zwieńczonych blankami i szpiczastymi stożkami, wykonanymi z naturalnego kamienia[2]. Przy wieżach znajdowały się boczne, przeznaczone dla celników i strażników dobudówki z ostrołukowymi otworami arkadowymi i maszkaronami, które wzmacniały średniowieczne wrażenie[9][2]. Celem nowej bramy było zwiększenie wartości osi widokowej z centrum miasta na ulicę Nauener Straße[2]. Za sprawą murów miejskich brama była połączona z Bramą Myśliwską i Bramą Brandenburską[10].

W związku z prowadzonym w XIX wieku wyburzaniem poczdamskich murów miejskich, w 1867 roku barokowa brama została rozebrana, zaś pomiędzy wieżami nowej Bramy Naueńskiej zbudowano połączenie w stylu neogotyckim[5][2]. W latach 1996–1997 przeprowadzono gruntowną renowację bramy, w ramach której odnowiono jej historyczną powłokę malarską[2][5]. Obecnie w obu dobudówkach przy wieżach bramy mieszczą się restauracje[2].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  • Rysunek bramy z XVIII wieku
    Rysunek bramy z XVIII wieku
  • Brama od strony południowej w latach 1928-1944
    Brama od strony południowej w latach 1928-1944
  • Brama od strony północnej w 2019 roku
    Brama od strony północnej w 2019 roku
  • Maszkaron na jednej z dobudówek bramy
    Maszkaron na jednej z dobudówek bramy

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Brandenburski Urząd Krajowy do spraw Ochrony Zabytków i Krajowe Muzeum Archeologiczne: Stadttor. ns.gis-bldam-brandenburg.de, 2020-10-09. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Nauener Tor. [w:] Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  3. ↑ Alicja Micuła: Poczdam: kulturowy krajobraz UNESCO nad wodą wyróżniony. [w:] Globtroter [on-line]. kurier365.pl, 2015-12-18. [dostęp 2021-01-26]. (pol.).
  4. ↑ Poczdam - Stolica Kraju Związkowego Brandenburgia. podroze-blizej-i-dalej.blogspot.com, 2016-10-30. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  5. ↑ a b c d e f Nauener Tor. reiseland-brandenburg.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  6. ↑ a b c Nauener Tor. potsdam-geschichte.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  7. ↑ a b Zwischen Brandenburger und Nauener Tor. [w:] Führungen [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  8. ↑ Nauener Tor. info-potsdam.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  9. ↑ a b c Stadtmauer und Tore; Informationen und Bilder. [w:] Nauener Tor [on-line]. potsdam-sanssouci.com. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
  10. ↑ Nauener Tor in Potsdam. brandenburger-strasse.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]