Nawłoć wąskolistna

Nawłoć wąskolistna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

Euthamia

Gatunek

nawłoć wąskolistna

Nazwa systematyczna
Euthamia graminifolia (L.) Nutt.
Trans. Amer. Philos. Soc., n.s., 7: 325 (1840)[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Nawłoć wąskolistna (Euthamia graminifolia (L.) Nutt.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Jest gatunkiem typowym rodzaju Euthamia[5].

Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – w Kanadzie i północnej części Stanów Zjednoczonych schodząc na południe wzdłuż Appalachów do Karoliny Południowej i wzdłuż Gór Skalistych do Nowego Meksyku[3]. Jako roślina introdukowana rośnie w Europie na Wyspach Brytyjskich, na Półwyspie Skandynawskim, w Europie Środkowej od Francji do Ukrainy oraz w rejonie Kaukazu[3]. Jest zadomowiona także w Polsce, gdzie rośnie głównie na południowym zachodzie – w województwach śląskim i opolskim, ale pojedyncze stanowiska ma rozproszone w całym kraju[6].

Gatunek ten uznawany jest za potencjalnie kauczukodajny[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kwiatostan
Łodyga
Pokrój
Roślina zielna z pędami prosto wzniesionymi[8], rozgałęziającymi się w górnej części[4], często z odgałęzieniami bocznymi przewyższającymi główny pęd[8], osiągającymi od 30 do 150 cm wysokości[4], choć zazwyczaj do ok. 70 cm[8]. Łodygi są nagie (zazwyczaj[8]) lub owłosione, nigdy nie owoszczone[4], zielone, delikatnie żeberkowane[8].
Liście
Skrętoległe, łodygowe, siedzące, równowąsko lancetowate o długości od 3,7 do 13 cm i szerokości od 0,3 do 1,2 cm. Blaszka na brzegu zadziorkowato orzęsiona, całobrzega, zaostrzona lub stępiona, drobno gruczołkowana na powierzchni, naga lub owłosiona[4]. Wzdłuż nerwu głównego biegnie równolegle para lub dwie nerwów bocznych[8].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki wyrastające w pęczkach na osiach nierównej długości, tworzących złożony kwiatostan w formie nieregularnego[4] podbaldachu[8] o nieco spłaszczonej powierzchni i średnicy od kilku cm do blisko 30 cm[4]. Osie kwiatostanu pokryte są sztywnymi, zadziorkowatymi włoskami[8]. Okrywy koszyczków mają kształt dzwonkowaty[4], osiągają długość od 4 do 6 mm i średnicę 2–3 mm. Listki okrywy zachodzą na siebie dachówkowato, mają kształt jajowaty, w dole są błoniaste, w górze zielone, zewnętrzne są krótsze, wewnętrzne dłuższe, osiągają do 3,5 mm długości[8]. Zewnętrznie usytuowane w koszyczku kwiaty języczkowe są słupkowe (żeńskie) i płodne, jest ich od 7 do 22 (rzadko więcej) i mają żółte korony[4], w dole z rurką długości ok. 2 mm, w górze z języczkiem długości ok. 2 mm zakończonym dwoma tępymi ząbkami[8]. Wewnątrz koszyczka znajduje się od 3 do 13 kwiatów rurkowatych obupłciowych i także płodnych, o żółtych koronach, zwieńczonych 5 trójkątnymi łatkami[4][8].
Owoce
Niełupki podługowate, obłe[4], do 1 mm długości, przylegająco owłosione[8]. Puch kielichowy trwały, z pierzastymi włoskami wyrastającymi w jednym szeregu[4] o długości 3 mm[8].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina kwitnąca od lipca do października[4][8]. Rośnie wzdłuż brzegów zbiorników i rowów, na przydrożach[8], na nieużytkowanych przestrzeniach w miejscach otwartych[4].

Kariotyp tego gatunku liczy 2n = 18 chromosomów[4][8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-10-31] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-10-31] (ang.).
  3. ↑ a b c Euthamia graminifolia (Linnaeus) Nuttall, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-31].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Euthamia graminifolia (Linnaeus) Nuttall, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-10-31].
  5. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2024-10-31].
  6. ↑ Adam Zając, Maria Zając (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 132, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807.
  7. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 355, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Krzysztof Rostański, Solidago L., Nawłoć, [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 118-120.