Neostoicyzm

Nie mylić z: Stoicyzm współczesny.

Neostoicyzm – powstały w renesansie nurt filozoficzny będący połączeniem stoicyzmu i chrześcijaństwa. Niekiedy jako neostoicyzm określa się także późny stoicyzm, czyli stoicyzm epoki cesarstwa rzymskiego, reprezentowany przez Senekę, Marka Aureliusza i Epikteta^[1].

Początki

Twórcą neostoicyzmu był flamandzki humanista Justus Lipsius. W 1584 przedstawił on jego zasady w dialogu De constantia (O stałości). Później rozwinął je w traktatach Manductio ad stoicam philosophiam (Wprowadzenie do filozofii stoickiej), Physiologia stoicorum (Fizyka stoików) i Ethica (Etyka). Traktaty Lipsiusa były najpełniejszym wykładem stoicyzmu od czasów starożytnych^[2].

Idee

Justus Lipsius

Neostoicyzm był filozofią praktyczną. Głosił, że podstawowa zasada dobrego życia brzmi: człowiek nie powinien ulegać namiętnościom, ale podporządkowywać się Bogu. Istnieją cztery namiętności: pożądanie, radość, strach i smutek. Jeśli chodzi o Boga, to mimo że człowiek ma wolną wolę, wszystko, co się dzieje, nawet jeśli z winy człowieka jest złe, znajduje się pod Jego kontrolą i w ostatecznym rozrachunku zmierza do dobra.

Człowiek, który postępuje według podanej zasady, jest wolny, bo nie ulega instynktom. Jest też spokojny, bo obojętne mu są wszystkie materialne przyjemności i cierpienia. W końcu jest naprawdę duchowo szczęśliwy, bo żyje w przyjaźni z Bogiem.

Neostoicyzm zyskał ogromną popularność w czasach baroku. Poprzez duchowieństwo (zarówno katolickie, jak i protestanckie) przeniknął do szerokich rzesz ludzi.

Przypisy

1. Giovanni Reale: Historia filozofii starożytnej. T. 4. Lublin: Wydawnictwo KUL, 1999. ISBN 978-83-7363-672-9. Brak numerów stron w książce
2. Lorenzo Casini: Renaissance Philosophy. W: Internet Encyclopedia of Philosophy. 2012. [dostęp 2013-09-05].

Linki zewnętrzne

• JanJ. Papy JanJ., Justus Lipsius, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-06-27]  (ang.).
• JohnJ. Sellars JohnJ., Justus Lipsius, Internet Encyclopedia of Philosophy, ISSN 2161-0002 [dostęp 2018-06-27]  (ang.).
• Księga I De constantia (ang.)
• Księga II De constantia (ang.)