Niebezpieczne wizje

Niebezpieczne wizje (tyt. oryg. ang. Dangerous Visions) – antologia krótkich form science fiction, zredagowana przez Harlana Ellisona i wydana w 1967 przez wydawnictwo „Doubleday”. Polską edycję w 2002 wydało wydawnictwo „Solaris”. Wznowienie tej pozycji w wersji limitowanej w twardej oprawie w 2010 r. również przez „Solaris”.

Niebezpieczne wizje to chyba najsłynniejsza antologia w historii fantastyki. Ellison poprosił autorów o napisanie tekstów, które nie mogłyby się ukazać w normalnym obiegu. Zebrał w ten sposób teksty niepokorne, szokujące, ale przełomowe – teksty, które zdefiniowały Nową Falę w fantastyce światowej. Sam Ellison nazwał ją „największą antologią literatury spekulatywnej, jaką opublikowano. (...) Jej celem było wywołanie wstrząsu. Powstała z potrzeby przedstawienia nowych horyzontów, nowych form, nowych stylów, nowych wyzwań literatury naszych czasów.”

Spośród 33 tekstów, napisanych przez 32 autorów, 3 zdobyły najpoważniejsze nagrody w literaturze s-f: 2 Hugo i 2 Nebule (1 tekst, Porzucam kośćmi Fritza Leibera, zdobył obydwie nagrody). Sam redaktor zdobył za antologię specjalną nagrodę Hugo w 1968.

W 1972 wydano kontynuację antologii, pod tytułem Again, Dangerous Visions. Trzeci zbiór o tym tytule The Last Dangerous Visions nigdy się nie ukazał, choć był zapowiadany, a teksty zebrane. Jest to do dziś najsłynniejsza książka fantastyczna, która się nie ukazała.

Antologia stała się inspiracją dla polskiej serii antologii Wizje alternatywne^[1].

Zawartość

Niebezpieczne wizje (1967)

• Lester del Rey – Wieczorne nabożeństwo (Evensong)
• Robert Silverberg – Muchy (Flies)
• Frederik Pohl – Dzień po dniu, kiedy przybyli Marsjanie (The Day After the Day the Martians Came)
• Philip José Farmer – Jeźdźcy purpurowej doli (Riders of the Purple Wage) – Nagroda Hugo za najlepszą nowelę
• Miriam Allen deFord(inne języki) – System Malleya (The Malley System)
• Robert Bloch – Zabawka dla Juliette (A Toy for Juliette)
• Harlan Ellison – Łowca w mieście na skraju świata (The Prowler in the City at the Edge of the World)
• Brian W. Aldiss – Noc, podczas której do cna wyczerpał się czas (The Night That All Time Broke Out)
• Howard Rodman – Człowiek, który poleciał na Księżyc... aż dwukrotnie (The Man Who Went to the Moon – Twice)
• Philip K. Dick – Wiara naszych ojców (Faith of our Fathers)
• Larry Niven – Człowiek układanka (The Jigsaw Man)
• Fritz Leiber – Porzucam kośćmi (Gonna Roll the Bones) – Nebula i Nagroda Hugo za najlepszą nowelę
• Joe L. Hensley(inne języki) – Pan Randy, mój syn (Lord Randy, My Son)
• Poul Anderson – Eutopia
• David R. Bunch(inne języki) – Incydent w Moderanie (Incident in Moderan)
• David R. Bunch – Uciekanie (The Escaping)
• James Cross – Domek dla lalek (The Doll-House)
• Carol Emshwiller(inne języki) – Seks i/lub pan Morrison (Sex and/or Mr. Morrison)
• Damon Knight – Czy chcesz, by sławił cię proch? (Shall the Dust Praise Thee?)
• Theodore Sturgeon – Czy gdyby wszyscy mężczyźni byli braćmi, pozwoliłbyś któremuś ożenić się z twoją siostrą? (If All Men Were Brothers, Would You Let One Marry Your Sister?)
• Larry Eisenberg(inne języki) – Co się przydarzyło Augustowi Clarot (What Happened to Auguste Clarot?)
• Henry Slesar(inne języki) – Namiastka (Ersatz)
• Sonya Dorman(inne języki) – Idźcie, idźcie, wołał ptak (Go, Go, Go, Said the Bird)
• John Sladek(inne języki) – Szczęśliwi (The Happy Breed)
• Jonathan Brand(inne języki) – Spotkanie z wieśniakiem (Encounter with a Hick)
• Kris Neville(inne języki) – Wytyczne rządowe (From the Government Printing Office)
• R.A. Lafferty – Kraj wielkich koni (Land of the Great Horses)
• J.G. Ballard – Rekognicja (The Recognition)
• John Brunner – Judasz (Judas)
• Keith Laumer(inne języki) – Próba niszcząca (Test to Destruction)
• Norman Spinrad – Aniołowie raka (Carcinoma Angels)
• Roger Zelazny – Auto-da-Fé
• Samuel R. Delany – Tak, i Gomora (Aye, and Gomorrah) – Nebula dla najlepszej krótkiej formy

Again, Dangerous Visions (1972)

• Harlan Ellison – Wstęp: An Assault of New Dreamers
• John Heidenry – Wstęp 2: The Counterpoint of View
• Ross Rocklynne – Ching Witch!
• Ursula K. Le Guin – Słowo „las” znaczy „świat” (The Word for World Is Forest, Nagroda Hugo za najlepsze opowiadanie)
• Andrew J. Offutt – For Value Received
• Gene Wolfe – Mathoms From the Time Closet
• Ray Nelson – Time Travel For Pedestrians
• Ray Bradbury – Christ, Old Student in a New School
• Chad Oliver – King of the Hill
• Edward Bryant – The 10:00 Report is Brought to You By...
• Kate Wilhelm – The Funeral
• James B. Hemesath – Harry the Hare
• Joanna Russ – Nadchodzą nowe czasy (When It Changed, Nebula za krótką formę)
• Kurt Vonnegut – The Big Space Fuck
• T. L. Sherred – Bounty
• K. M. O'Donnell – Still-Life
• H. H. Hollis – Stoned Counsel
• Bernard Wolfe – Monitored Dreams and Strategic Cremations
• David Gerrold – With A Finger in My I
• Piers Anthony – In the Barn
• Lee Hoffman – Soundless Evening
• Gahan Wilson – [A spot]
• Joan Bernott – The Test-Tube Creature, Afterward
• Gregory Benford – And the Sea Like Mirrors
• Evelyn Lief – Bed Sheets Are White
• James Sallis – Tissue
• Josephine Saxton – Elouise And The Doctors of the Planet Pergamon
• Ken McCullough – Chuck Berry, Won't You Please Come Home
• David Kerr – Epiphany For Aliens
• Burt K. Filer – Eye of the Beholder
• Richard Hill – Moth Race
• Leonard Tushnet – In Re Glover
• Ben Bova – Zero Gee
• Dean R. Koontz – A Mouse in the Walls of the Global Village
• James Blish i Judith Ann Lawrence – Getting Along
• A. Parra (y Figueredo) – Totenbüch
• Thomas M. Disch – Things Lost
• Richard A. Lupoff – Space War Blues
• M John Harrison – Lamia Mutable
• Robin Scott – Last Train to Kankakee
• Andrew Weiner – Empire of the Sun
• Terry Carr – Ozymandias
• James Tiptree Jr. – The Milk of Paradise

Przypisy

1. Wojciech Sedeńko: Wizje alternatywne. Białystok: Arax; „Versus”, 1990, s. 5. ISBN 83-85211-05-5.