Niebuszewo-Bolinko

Niebuszewo-Bolinko
do 1945: Grünhof

jednostka pomocnicza Szczecina
ul. Słowackiego, ul. Naruszewicza, Muzeum Techniki i Komunikacji, ul. Krasińskiego
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miasto	Szczecin
Dzielnica	Śródmieście
W granicach Szczecina	1 września 1859
Powierzchnia	1,79[1] km²
Populacja (2022) • liczba ludności	19 016[1]
• gęstość	10 623[1] os./km²
Strefa numeracyjna	91
Tablice rejestracyjne	ZS
Plan osiedla Niebuszewo-Bolinko
Położenie na mapie Szczecina
53°26′43,44″N 14°32′47,04″E/53,445400 14,546400
Strona internetowa

Niebuszewo-Bolinko – osiedle administracyjne Szczecina, będące jednostką pomocniczą miasta, położone w Śródmieściu. Według danych z 2022 r. na osiedlu mieszkało 19 016 osób^[1].

Osiedle składa się z części miasta Bolinko (niem. Grünhof) oraz południowej części Niebuszewa. Na terenie Bolinka znajduje się spółdzielcze osiedle Piastowskie.

W latach 1955–1976 część obszaru dzisiejszego Niebuszewa-Bolinka zajmowało osiedle Niebuszewo I^[2][3][4].

Położenie

Graniczy z osiedlami: Niebuszewo (od północy), Drzetowo-Grabowo (od wschodu), Śródmieście-Północ (od południa), Łękno (od południowego zachodu) i Arkońskie-Niemierzyn (od północnego zachodu). Granice osiedla stanowią w przybliżeniu: ul. Pawła VI, linia kolejowa nr 406, ul. Emilii Sczanieckiej, ul. Emilii Plater, ul. Stanisława Staszica, rondo Giedroycia, północno-wschodnie ogrodzenie 109. Szpitala Wojskowego, ul. Juliusza Słowackiego.

Historia

W połowie XIX wieku na skutek rozwoju przemysłu w Szczecinie zaczęto zabudowywać leżący wówczas poza granicami miasta rejon dzisiejszych ulic Wyzwolenia, Krasińskiego i Janosika, należący dziś do osiedla Niebuszewo-Bolinko^[5]. Nowemu osiedlu nadano nazwę Grünhof (pol. Zielony Dwór). Brak organu administracyjnego doprowadził do upadku osiedla, które w 1859 roku włączono w granice miasta^[6]. Po tym wydarzeniu osiedle zaczęło się rozwijać – wybudowano fabrykę maszyn do szycia i rowerów Stoewer, fabrykę asfaltu i papy, fabrykę waty, browary, gazownię miejską przy ul. Boguchwały^[7]. W latach 1926–1936 w północnej części osiedla powstał zespół kilkupiętrowych, modernistycznych budynków mieszkalnych dla średniozamożnych rodzin^[7][8]. W 1927 r. powstała jednotorowa uliczna pętla tramwajowa nieopodal wzniesionego w tym samym roku dworca kolejowego^[9]. Znaczna część osiedla została zrujnowana w okresie II wojny światowej^[7].

W 1945 na skutek niejasnej sytuacji administracyjnej Szczecina, niemieckie rodziny zaczęły z powrotem zasiedlać opustoszałe budynki osiedla. Zorganizowano własną administrację i wybrano burmistrza^[8]. Po przekazaniu Szczecina administracji polskiej rozpoczęto wysiedlanie ludności niemieckiej. W jej miejsce od 1946 napływała ludność żydowska^[8], której większość wyjechała ze Szczecina do 1958 roku^[5]. Obszary zniszczone w czasie II wojny światowej zostały po wojnie zabudowane blokami oraz wieżowcami z wielkiej płyty – jednym z takich osiedli jest Osiedle Piastowskie wznoszące się przy ul. Ofiar Oświęcimia oraz przyległych ulicach^[8]. Najwięcej przedwojennej zabudowy ocalało w północno-zachodniej części osiedla. W części południowej i wschodniej zachowało się mniej zabudowy przedwojennej, są to w większości kamienice. W 2001 roku miała miejsce przebudowa skrzyżowania ulic Staszica, Piotra Skargi, Wyzwolenia, Kołłątaja – miejsce styku ulic przebudowano na rondo, które nazwano imieniem Jerzego Giedroycia^[10].

Zabudowa

Część zachodnia osiedla jest słabo zabudowana. Na jej obszarze zlokalizowane są: Ogród Dendrologiczny im. Stefana Kownasa, park im. Jacka Karpińskiego, ROD Niemierzyn, Muzeum Techniki i Komunikacji, Technopark Pomerania.

Część centralna osiedla zabudowana jest kamienicami i blokami. W obrębie ulic: Krasińskiego, Niemcewicza, Długosza, Świętej Barbary, Kołłątaja, Naruszewicza, Ejsmonda, Reja, Heleny, Rodziewiczówny, Orzeszkowej, Asnyka, Karpińskiego, Kadłubka, Boguchwały wznoszą się modernistyczne bloki mieszkalne z lat 20. i 30. XX wieku.

Część wschodnią osiedla tworzy powojenne osiedle Piastowskie. Osiedle zlokalizowane jest w rejonie ulic: Ofiar Oświęcimia, Kazimierza Królewicza, Rynkowej, Świętego Marcina, Dembowskiego, Cegielskiego oraz Cyryla i Metodego^[11].

Na terenie osiedla znajdują się m.in. następujące obiekty zabytkowe^[12]:

• Muzeum Techniki i Komunikacji (dawniej zajezdnia tramwajowa Niemierzyn);
• budynek pofabryczny przy ul. Długosza 23;
• budynki fabryki Stoewera, ul. Krasińskiego 10-11;
• kościół Najświętszego Zbawiciela, ul. Słowackiego 1a;
• dworzec Szczecin Niebuszewo wraz z budynkami mieszkalnymi kolejarzy, wiatą peronową i placem przydworcowym, ul. Orzeszkowej 28, 28a, 28b;
• willa przy ul. Słowackiego 3 wraz z ogrodem;
• kamienica przy ul. Niemierzyńskiej 18a, dawna szwalnia mundurów dla motorniczych;
• szkoła przy ul. Niemierzyńskiej 17a.

• 
  Dworzec Szczecin Niebuszewo
• 
  Fabryka II, dawny budynek fabryki Stoewera
• 
  Budynek pofabryczny przy ul. Długosza 23
• 
  Willa Willy’ego Nelle przy ul. Słowackiego 3

Edukacja

Stan z maja 2021 r.:

• Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa ZUT-u w Szczecinie, ul. Juliusza Słowackiego 7^[13];
• Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego, ul. Papieża Pawła VI 2^[14];
• Arcybiskupie Wyższe Seminarium Duchowne, ul. Papieża Pawła VI 2^[15];
• Technikum Technologii Cyfrowych, ul. Niemierzyńska 17^[16];
• Technikum Elektryczno-Elektroniczne, ul. Księcia Racibora 60-61^[17];
• Przedszkole Publiczne nr 64, ul. Księcia Barnima III Wielkiego 46^[18];
• Szkoła Podstawowa nr 10 im. Leonida Teligi, ul. Kazimierza Królewicza 63^[19];
• Szkoła Podstawowa nr 41 z Oddziałami Integracyjnymi im. Maksymiliana Golisza, ul. Świętych Cyryla i Metodego 43^[20];
• Szkoła Podstawowa nr 69 im. mjr. Henryka Sucharskiego, ul. Jana Zamoyskiego 2^[21];
• Przedszkole Publiczne nr 67, ul. Hipolita Cegielskiego 9^[22];
• Żłobek nr 5, ul. Kazimierza Królewicza 61^[23].

Kultura

• Muzeum Techniki i Komunikacji, ul. Niemierzyńska 18a^[24];
• Miejska Biblioteka Publiczna – filia nr 4, ul. Księcia Barnima II Wielkiego 25^[25];
• Miejska Biblioteka Publiczna – filia nr 12, ul. Świętego Marcina 1^[25].

Transport publiczny

Przez obszar Niebuszewa-Bolinka przebiegają cztery linie tramwajowe: 2, 3, 10 oraz 12. Tramwaje linii 2 oraz 12 kończą swój bieg na jednotorowej ulicznej pętli tramwajowej „Dworzec Niebuszewo”. Oprócz tego przez teren osiedla przebiegają linie autobusowe, z których część rozpoczyna swój bieg na pętli Kołłątaja, zlokalizowanej przy rondzie Giedroycia.

W ramach projektu Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej dworzec Szczecin Niebuszewo ma się stać stacją początkową dla linii do Gryfina, Stargardu i Goleniowa oraz stacją końcową dla linii do Polic^[26][27].

Ludność

Liczba ludności osiedla Niebuszewo-Bolinko od 2008 r.
Źródło: Portal systemu informacji przestrzennej miasta Szczecin^[1]

Wykaz ulic i placów

Istniejące ulice i place

Wykaz istniejących ulic i placów położonych na obszarze szczecińskiego osiedla Łękno. Nazwy niemieckie zaczerpnięto z planu miasta Szczecina z 1937 r.^[28]

Nazwa	Dawne nazwy
Adama Asnyka	Erichstraße
Boguchwały	Jasenitzer Straße
Bronisławy	Weidenstraße
	Elsenstraße
Hipolita Cegielskiego	Albertstraße
Cyfrowa	powstała po 1945
Edwarda Dembowskiego	Fabrikstraße
	Jędrzeja Moraczewskiego
Księdza Jana Długosza	Adolfstraße
Juliana Ejsmonda	Lübecker Straße
Gdyńska	Gotenhafener Straße
rondo im. Jerzego Giedroycia	powstało po 1945
Heleny	Bremer Straße
Błogosławionego Wincentego Kadłubka	Pölitzer Straße
	Zabelsdorfer Straße
Franciszka Karpińskiego	Kieler Straße
Kazimierza Królewicza	Ulrichstraße
	Bławatna
Księdza Hugona Kołłątaja	Friedebornstraße
Krasińskiego	Warsower Straße
Księcia Barnima III Wielkiego	Johannisberg
Księcia Racibora	Königgratzer Straße
Teofila Lenartowicza	Kallmeyerstraße
Księdza Biskupa Adama Naruszewicza	Stoewerstraße
Nieduża	powstała po 1945
Juliana Ursyna Niemcewicza	Elysiumstraße
Niemierzyńska	Nemitzer Straße
	Wilsona
	Rewolucji Październikowej
skwer im. Jacka Nieżychowskiego	Schmuckplatz
Ofiar Oświęcimia	Pölitzer Straße
	Heinrichstraße
	Piusa XI
Elizy Orzeszkowej	Schwartzkopfstraße
Papieża Pawła VI	Weg nach der Mühlenstraße
	Akademicka
Emilii Plater	Lange Straße
Mikołaja Reja	Hamburger Straße
Marii Rodziewiczówny	Königsberger Straße
Rynkowa	Marktstraße
Księdza Piotra Skargi	Roonstraße
Księdza Stanisława Staszica	Grenzstraße
rondo Sybiraków	powstało po 1945
Juliusza Słowackiego	Mühlenstraße
aleja Wyzwolenia	Pölitzerstraße
	Jaromira
Zaciszna	Alte Roonstraße
Jana Zamoyskiego	Messenthiner Straße
Świętego Marcina	Martinstraße
Świętego Łukasza	Schulgang
	Lukasstraße
Świętej Barbary	Dorotheenstraße
Świętych Cyryla i Metodego	Feldstraße
Jana Żupańskiego	Schnellstraße

Nieistniejące ulice i place

Obszar nieistniejącej ul. Świętego Jana Kantego

Północny fragment dawnej ul. Łęczyckiej

Nieistniejące obecnie ulice położone były w południowo-wschodniej części osiedla.

• Gołębia (Taubenstraße) – współcześnie alejka na skwerze Jacka Nieżychowskiego i chodnik od ulicy Świętej Barbary do Hali Piastowskiej^[29].
• Świętego Jana Kantego (Auguststraße) – współcześnie na jej miejscu stoi wieżowiec nr 16 przy ul. Ofiar Oświęcimia.
• Krynicka (Rosenstraße) – współcześnie chodnik między blokami przy ul. Ofiar Oświęcimia 16 i 18.
• Mała (Kurzestraße) – boczna do ulicy Świętego Łukasza^[28]; współcześnie na jej miejscu znajduje się niezagospodarowany plac.
• Radłowa (Oststraße) – współcześnie chodnik przed wejściem do Szkoły Podstawowej nr 11 przy ul. Emilii Plater.
• Skośna (Linksstraße) – współcześnie teren boiska przy Internacie Zespołu Szkół Elektryczno-Elektronicznych przy ul. Księcia Racibora 60-61.
• Ślepa (Robertstraße) – łączyła ul. Cyryla i Metodego z ul. Krynicką^[28]. Współcześnie na jej miejscu blok przy ul. Cyryla i Metodego 11-17.
• Łęczycka (Scholwinerstraße) – łączyła ul. Boguchwały z ul. Kadłubka^[28]. Współcześnie część północna zdegradowana do roli dojazdu na podwórze bloku przy ul. Boguchwały 25-26, a południowa to dojazd na parking przychodni lekarskiej przy ul. Kadłubka.
• Nordstraße – łączyła ul. Księżnej Salomei z nieistniejącym odcinkiem ulicy 1 Maja^[28]. Współcześnie północna część ulicy to droga gruntowa między ul. Emilii Plater a ul. Kazimierza Królewicza, a południowa, od ul. Emilii Plater do ul. Księżnej Salomei, to część ul. Majora Władysława Raginisa.

Samorząd mieszkańców

Rada Osiedla Niebuszewo-Bolinko liczy 21 członków^[30]. W wyborach do rad osiedli 20 maja 2007 roku udział wzięło 389 głosujących, co stanowiło frekwencję na poziomie 1,97%^[31]. W wyborach do rady osiedla 13 kwietnia 2003 udział wzięło 417 głosujących, co stanowiło frekwencję 2,07%^[32].

Samorząd osiedla Niebuszewo-Bolinko został ustanowiony w 1990 roku^[33].

Zdjęcia

• 
  Budowa osiedla mieszkaniowego na Niebuszewie-Bolinku, 1993 r.
• 
  Rondo im. Jerzego Giedroycia
• 
  Bolinko – Osiedle Piastowskie
• 
  Różnorodna zabudowa osiedla przy ul. Cyryla i Metodego
• 
  Modernistyczne bloki przy ul. Mikołaja Reja
• 
  Mewa srebrzysta na ulicy Boguchwały

Przypisy

1. Osiedla – liczba mieszkańców – 2020. Portal Systemu Informacji Przestrzennej Miasta Szczecin. [dostęp 2019-04-29].
2. Uchwała nr 670 Prezydium Rządu z dnia 7 października 1954 r. w sprawie podziału na dzielnice miasta Szczecina (M.P. z 1954 r. nr 111, poz. 1551).
3. Uchwała nr 211 Rady Ministrów z dnia 14 października 1976 r. w sprawie utraty mocy obowiązującej niektórych aktów prawnych ogłoszonych w Monitorze Polskim (M.P. z 1976 r. nr 40, poz. 179).
4. Szczecin w liczbach 1962, Szczecin: Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinie, 1962, s. 20 .
5. Tego Szczecina już nie ma. Nietypowe dzieje Niebuszewa i Bolinka. « sedina.pl [online], sedina.pl [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
6. Bolinko – Encyklopedia Pomorza Zachodniego – pomeranica.pl [online], encyklopedia.szczecin.pl [dostęp 2021-05-12] .
7. TadeuszT. Białecki TadeuszT. (red.), Encyklopedia Szczecina, Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 624–625, ISBN 83-87341-45-2, OCLC 247697302 [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
8. Niebuszewo – dzielnica niechciana « sedina.pl [online], sedina.pl [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
9. Encyklopedia: Pętla tramwajowo-autobusowa Dworzec Niebuszewo [online], Serwis KOMIS [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
10. AndrzejA. Kraśnicki AndrzejA., jr., Jedno skrzyżowanie, mnóstwo wspomnień. Kto pamięta irysy od pana Łapki? Miejskie (r)ewolucje na Niebuszewie [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2021-05-12] .
11. Osiedle Piastowskie – Encyklopedia Pomorza Zachodniego – pomeranica.pl [online], encyklopedia.szczecin.pl [dostęp 2021-05-12] .
12. Rejestr zabytków – BIP Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie [online], wkz.bip.alfatv.pl [dostęp 2021-05-12] .
13. Kontakt [online], Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
14. Kontakt [online], teo.usz.edu.pl [dostęp 2021-05-12] .
15. Kontakt [online], seminarium.zp.pl [dostęp 2021-05-12] .
16. Kontakt :: Technikum Technologii Cyfrowych [online], technikumcyfrowe.pl [dostęp 2021-05-12] .
17. Zespół Szkół Elektryczno – Elektronicznych: Kontakt, tme.szczecin.pl . Brak numerów stron w książce
18. Kontakt [online], Przedszkole Rusałka [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
19. Szkoła Podstawowa nr 10 w Szczecinie [online], Szkoła Podstawowa nr 10 w Szczecinie [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
20. Kontakt | Szkoła Podstawowa nr 41 z Oddziałami Integracyjnymi [online], sp41zoiszczecin.edupage.org [dostęp 2021-05-12] .
21. Kontakt – Szkoła Podstawowa nr 69 im. mjr H. Sucharskiego [online], www.sp69.szczecin.pl [dostęp 2021-05-12] .
22. KONTAKT – Stokrotka [online] [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
23. Nabór – Szczegóły jednostki organizacyjnej [online], nabor.pcss.pl [dostęp 2021-05-12] .
24. Muzeum Techniki i Komunikacji – Zajezdnia Sztuki w Szczecinie [online], muzeumtechniki.eu [dostęp 2021-05-12] .strona główna serwisu
25. Nasze Filie – MBP Szczecin [online] [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
26. Szczecin Niebuszewo [online], skm.szczecin.pl [dostęp 2021-05-12] .
27. SKM Szczecin z zatwierdzonymi nazwami przystanków i stacji [schemat] [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2021-05-12]  (pol.).
28. Plany miast – Europa środkowa. Mapster. [dostęp 2019-08-21].
29. Ulica Gołębia (Niebuszewo) – Encyklopedia Pomorza Zachodniego – pomeranica.pl [online], pomeranica.pl [dostęp 2021-05-12] .
30. Członkowie Rad Osiedli – Kadencja 2007-2011 [online], Urząd Miasta Szczecin [dostęp 2010-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-04]  (pol.).
31. Wybory Rad Osiedlowych 20 maja 2007 [online], Urząd Miasta Szczecin [dostęp 2010-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-19]  (pol.).
32. Wybory do Rad Osiedli 13 kwietnia 2003 r. w statystyce [online], Urząd Miasta Szczecin [dostęp 2010-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2005-03-08]  (pol.).
33. Uchwała Nr VIII/53/90 Rady Miejskiej w Szczecinie z dnia 28 listopada 1990 r. w sprawie utworzenia w mieście Szczecinie dzielnic i osiedli (Załącznik nr 1).

Linki zewnętrzne

• Mapa osiedla Niebuszewo-Bolinko