Niedźwiedź (województwo lubelskie)

Niedźwiedź

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	rycki
Gmina	Nowodwór
Liczba ludności (2021)	250[2][3]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	08-503[4]
Tablice rejestracyjne	LRY
SIMC	0388004[5]
Położenie na mapie gminy Nowodwór Niedźwiedź
Położenie na mapie Polski Niedźwiedź
Położenie na mapie województwa lubelskiego Niedźwiedź
Położenie na mapie powiatu ryckiego Niedźwiedź
51°40′19″N 22°08′50″E/51,671944 22,147222[1]

Niedźwiedź – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Nowodwór^[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie lubelskim.

Wieś jest sołectwem w gminie Nowodwór^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 279 mieszkańców^[8].

Wieś od założenia szlachecka powstała w XV wieku. Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w ziemi stężyckiej^[9]. Należała do Piotra i Andrzeja z Lenda Mniejszego 1508, następnie Stanisława Zerzyńskiego, Pawła Kurdwanowskiego, Zbigniewa, Klemensa i Dobrogosta Sobieskich w 1569. Później do Zdąskich 1648, Stanisława Sobieskiego 1657, Jana Kantego Nieprzeckiego, Jana Nepomucena syna Kantego Nieprzeckiego i Ignacego Rojewskiego. W latach 1822–1841 do Eufrozyny z Nieprzeckich, Natalii z Babickiego 1844-1848 i Franciszka Jabłońskiego 1848-1867, którego majątek jako powstańca został skonfiskowany i przeszedł na własność Skarbu Królestwa Polskiego 1867-1930. Po 1930 r. gospodarowali nim Henryk i Kazimierz Jabłońscy, co by znaczyło, że późno, ale rodzina Franciszka majątek odzyskała. (tyle zebrał i opublikował K. Kurzyp). W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. V z 1884 r. i t. VII z 1886 r. o wsi Niedźwiedź można przeczytać: Wieś w pow. Łukowskim Gm. Łysobyki parafia Wola Gułowska. Ma 17 domów 131 mk. 234 mórg ziemi. W 1827 r. par. Drążgów 23 dm. 139 mk. Wieś ta należała do dóbr Lendo, w których były też wsie Kalinowy dół. Natalin i Zielony Kąt. Rozległość ówczesnego folwarku zwanego Lendo Wielkie wynosiła 1467 mórg, a w 1867 r. np. w Niedźwiedziu było 35 osad z 93 morgami.

Wieś zwarta, położona na wys. Od 163,5 m n.p.m. na wschodzie do 170,1 m n.p.m. na północnym zachodzie. W 1936 r. liczyła 61 zagród. W 1964 r. Niedźwiedź należał do GRN w Nowodworze i liczył 359 mk. (m. 169, k. 190). W r. 1970 już 326 mk. z których 294 utrzymywało się z rolnictwa, a wszyscy zamieszkiwali w 96 gospodarstwach rolniczych.

W Niedźwiedziu znajduje się jeden z najciekawszych na terenie gminy Nowodwór współczesnych obiektów małej architektury sakralnej. Jest to murowana kapliczka wzniesiona ok. 1947 r. Ma formę prostopadłościanu na placu kwadratu - którego naroża wykończone są profilowanym gzymsem, poniżej którego jest sterczyna w formie kwiatonu. Całość wieńczy prosty krzyż kowalskiej roboty. W górnej części partii postumentu, z czterech stron otwarte wnęki zamknięte łukiem odcinkowym, w którym umieszczono figurkę NMP.

W odległości ok. 2 km na południe od Niedźwiedzia we wsi Lendo Wielkie znajdują się dwa obiekty Miejsca Pamięci Narodowej poświęcone pacyfikacji wsi w dniu 5.02.1943 r. Pomniki te upamiętniają również poległych mieszkańców Niedźwiedzia w dniu 6.02.1943 r. Zginęło wówczas 3 osoby. Na tablicy inskrypcyjnej pomnika w Lendzie Wielkim umieszczono ich nazwiska.

24.01.1996 r w północno-wschodniej części wsi, niedaleko zabudowań, miała miejsce katastrofa lotnicza samolotu I-22 Iryda (oznaczenia burtowe 0203). W wyniku zdarzenia zginęli piloci mjr pilot Tomasz Chudzik oraz kpt. pil. Jan Mieszkowski^[10]. W miejscu ich upadku znajdują się małe kapliczki upamiętniające tę katastrofę^[11].

W Niedźwiedziu znajduje się szkoła podstawowa, przedszkole, świetlica oraz sklep spożywczo–przemysłowy.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Woli Gułowskiej.

Zobacz też

• Niedźwiedź

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86686
2. Wieś Niedźwiedź w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-20] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-20] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 821 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Strona gminy, sołectwa
8. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
9. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
10. Katastrofy w polskim lotnictwie wojskowym. wiadomosci.wp.pl, 2001-09-27. [dostęp 2020-08-09].
11. "Dynamika tego zdarzenia musiała być ogromna..." - rocznica drugiej katastrofy I-22 Iryda [online], dlapilota.pl [dostęp 2019-03-06]  (pol.).