Niepokazek krzyżnik
| Mycetina cruciata | |||
| (Schaller, 1783) | |||
.png) Osobnik typowej formy barwnej | |||
 Osobnik aberracji celebra | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Mycetina cruciata | ||
| Synonimy | |||
| |||
Niepokazek krzyżnik[1] (Mycetina cruciata) – gatunek chrząszcza z rodziny wygłodkowatych i podrodziny Lycoperdininae.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1783 roku przez Johanna Gottlieba Schallera pod nazwą Chrysomela cruciata[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o owalnym, lekko wypukłym ciele długości od 3,8 do 4,5 mm. Ubarwiony jest lśniąco, jaskrawo czerwono z czarnym wzorem na pokrywach, złożonym z dwóch plam na każdej pokrywie: podłużnej wzdłuż szwu i poprzecznej w połowie długości. Typowo plamy te łączą się ze sobą w kształt krzyża, ale u ab. celebra plamy poprzeczne są małe i oddzielone od przepaski podłużnej. Długość trzeciego członu czułków nie przekracza dwukrotności długości członu poprzedniego. Przedplecze jest krótkie, znacznie szersze niż długie, z głęboką bruzdą u nasady i wyraźnymi bruzdami po bokach, o silnie wystających kątach przednich, na szeroko wykrojonej przedniej krawędzi zaopatrzone w błonę strydulacyjną. Powierzchnia tarczki jest gładka. Pokrywy są jajowate z dobrze rozwiniętymi guzami barkowymi, nieowłosione, skąpo i delikatnie punktowane. Szerokie przedpiersie ma tylny wyrostek sięgający za panewki przednich bioder. Dymorfizm płciowy silnie zaznacza się w budowie odnóży środkowej i tylnej pary. U samca wierzchołki ich goleni są zagięte dośrodkowo, a w tylnej parze mają ponadto wcięcia na krawędziach wewnętrznych[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla głównie lasy[1]. Jest mykofagiczny[3], przy czym osobniki dorosłe uzupełniają dietę grzybową sokiem wyciekającym z ran na drzewach[1]. Bytuje w wilgotnych miejscach pod zagrzybiałą korą i w butwiejącym drewnie pniaków i pni drzew liściastych i iglastych (szczególnie świerków i sosen) oraz w grzybach nadrzewnych[3][4][5]. Spotykany jest rzadko i sporadycznie[5].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany z Białorusi, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czarnogóry, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Liechtensteinu, Litwy, Luksemburgu, Łotwy, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier i Włoch[2]. Poza Europą znany z Kaukazu[3][5]. Na północ sięga południa Fennoskandii i Karelii, a na zachód do Pirenejów[5]. W Polsce znany głównie z pogórzy, ale prawdopodobnie występuje w całym kraju[3][5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Mycetina cruciata – Niepokazek krzyżnik. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-08-31].
- ↑ a b Mycetina cruciata. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-10-24].
- ↑ a b c d e Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 74–75 Zadrzewkowate - Erotylidae, Wygłodkowate - Endomychidae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1983.
- ↑ Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Małgorzata i Henryk Grabarczykowie (przekł.). Warszawa: Multico, 2000, s. 170.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 2. „Katalog Fauny Polski”. 23 (13), 1986.