Nowaki (1940)

Nowaki

„Nowaki”
Klasa	niszczyciel
Typ	Kagerō
Historia
Stocznia	Marynarki w Maizuru
Położenie stępki	8 listopada 1939
Wodowanie	17 września 1940
Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Wejście do służby	28 kwietnia 1941
Zatopiony	26 października 1944
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa – 2033 ton, pełna – ok. 2600 ton
Długość	118,5 m
Szerokość	10,8 m
Zanurzenie	3,8 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy łącznej 52 000 KM, 3 kotły parowe, 2 śruby
Prędkość	35 węzłów
Zasięg	5000 Mm przy prędkości 18 w.
Uzbrojenie
6 dział 127 mm (3 x II) 4 działka 25 mm plot. (2 x II) 8 wt 610 mm (2 x IV), 16 torped 2 mbg, 16 bg – stan początkowy
Załoga	240
Multimedia w Wikimedia Commons

Nowaki (jap. 野分, のわき, ノワキ)^[a] – niszczyciel japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej typu Kagerō z okresu II wojny światowej. Brał udział w działaniach od początku wojny na Pacyfiku, zatopiony 25/26 października 1944 roku podczas bitwy o Leyte.

Budowa

 Osobny artykuł: Niszczyciele typu Kagerō.

„Nowaki” był piętnastym okrętem z serii japońskich niszczycieli typu Kagerō. Były to duże niszczyciele, przystosowane do działań oceanicznych, o wyporności pełnej około 2600 ton, silnie uzbrojone w sześć dział kalibru 127 mm w dwudziałowych wieżach oraz osiem wyrzutni bardzo skutecznych torped kalibru 610 mm (Długa Lanca), z ośmioma dalszymi torpedami zapasowymi^[1].

„Nowaki” był ostatnim okrętem z pierwszej grupy typu Kagerō, zamówionej w ramach programu finansowego z 1937 roku. Przydzielono mu numer budowy 31^[2]. Stępkę pod budowę okrętu położono 8 listopada 1939 roku w Stoczni Marynarki w Maizuru, kadłub wodowano 17 września 1940 roku, a okręt oddano do służby 28 kwietnia 1941 roku^[3] (warto zauważyć, że budowę rozpoczęto i zakończono później, niż budowanego w tej samej stoczni zamówionego później niszczyciela „Arashi”).

Służba

Po wejściu do służby „Nowaki” został przydzielony do 4. Dywizjonu 4. Eskadry Niszczycieli 2. Floty – wraz z „Arashi”, „Hagikaze” i „Maikaze”. Pierwszym i najdłużej służącym na nim dowódcą był kmdr por. Magatarō Koga (do 10 kwietnia 1943 roku)^[4].

Działania pierwszego etapu wojny, lata 1941–1942

Przed wybuchem II wojny światowej na Pacyfiku, okręt przypłynął 2 grudnia 1941 roku do Mako na Peskadorach. W pierwszym etapie wojny, „Nowaki” ze swoim dywizjonem eskortował okręty sił głównych Zespołu Południowego wiceadmirała Nobutake Kondō, osłaniającego inwazję na Malaje, Filipiny, a następnie Holenderskie Indie Wschodnie. Od 4 grudnia operował wraz z flotą z Mako, eskortując też konwoje inwazyjne na Malaje, następnie od 18 stycznia 1942 roku operował z Palau i od 21 lutego z zatoki Staring na Celebesie^[4].

Od końca lutego „Nowaki” wziął w operacji zespołu wiceadm. Kondō przeciw jednostkom alianckim ewakuującym się z Jawy, na południe od wyspy, wraz z bliźniaczym niszczycielem „Arashi” i krążownikami ciężkimi „Atago”, „Maya” i „Takao”. 1 marca „Nowaki” wraz z „Arashi” zatopił holenderski motorowiec „Toradja” (981 BRT) oraz brytyjski trałowiec pomocniczy „Scott Harley”^[5]. 2 marca wraz z „Arashi” i krążownikiem „Maya” zatopił stary brytyjski niszczyciel HMS „Stronghold” (wystrzeliwując przy tym 345 pocisków 127 mm). 3 marca oba niszczyciele zatopiły amerykańską kanonierkę USS „Asheville”. 4 marca zespół japoński zatopił australijski slup (eskortowiec) HMAS „Yarra”, brytyjski tankowiec „Francol” (4900 BRT) i okręt-bazę HMS „Anking”^[5]. Po zakończeniu operacji, „Nowaki” eskortował flagowy krążownik wiceadm. Kondō „Atago” w rejsie wokół zdobytych terytoriów, a następnie do Yokosuki w Japonii, gdzie niszczyciel pod koniec kwietnia był dokowany^[4].

Następnie, 4-5 czerwca 1942 roku „Nowaki” brał udział w osłonie lotniskowców wiceadmirała Nagumo podczas powietrzno-morskiej bitwy pod Midway. Wraz z „Arashi” ratował rozbitków z tonącego lotniskowca „Akagi”, po czym dobił go torpedami. Od 9 czerwca do 12 lipca działał na północnym obszarze operacyjnym, eskortując tam lotniskowiec „Zuihō” i patrolując na południowy wschód od Aleutów^[4].

Rejon Wysp Salomona, lata 1942-1943

Rejon działań 1942-1943 (baza Truk leży poza mapą, ok. 1300 km na północ od Rabaulu)

14 lipca 1942 r. 4. Dywizjon Niszczycieli został włączony w skład 10. Eskadry Niszczycieli 3. Floty. 16 sierpnia „Nowaki” został skierowany z Kure do bazy Truk w celu działań w archipelagu Wysp Salomona, gdzie toczyły się intensywne walki o Guadalcanal. 24 sierpnia eskortował siły straży przedniej wiceadmirała Hiroaki Abe podczas powietrzno-morskiej bitwy koło wschodnich Salomonów. We wrześniu patrolował w rejonie Truk^[4].

3 października „Nowaki” eskortował transportowiec wodnosamolotów „Nisshin” transportujący żołnierzy na Guadalcanal, a 6 października brał udział w ponownym nocnym rejsie na Guadalcanal, transportując wojsko na pokładzie (rejsy takie były przez Amerykanów potocznie nazywane Tokyo Express). W kolejnym rejsie na Guadalcanal 9 października „Nowaki” został lekko uszkodzony bliskimi wybuchami bomb, na skutek ataków lotnictwa z wyspy (11 zabitych). Podczas powietrzno-morskiej bitwy koło wysp Santa Cruz 26 października 1942 roku, eskortował zespół zaopatrzeniowy floty. W listopadzie eskortował lotniskowiec „Shōkaku” z Truk do Kure^[4].

3 grudnia 1942 roku „Nowaki” uczestniczył w misji transportu zaopatrzenia z wyspy Shortland na Guadalcanal (zrzucanego przy brzegu z niszczycieli w beczkach). 7 grudnia uczestniczył w ponownym rejsie zaopatrzeniowym, który jednak został przerwany z powodu ataku kutrów torpedowych. Na skutek następujących ataków lotnictwa, „Nowaki” został uszkodzony bliskimi wybuchami bomb i unieruchomiony (17 zabitych, zalana maszynownia), po czym został odholowany przez niszczyciel „Naganami” na Shortland, a następnie przez „Maikaze” do Truk (pod eskortą „Arashi”). Po prowizorycznych naprawach w Truk, w dniach 16-24 lutego 1943 roku „Nowaki” eskortował konwój przez Saipan do Yokosuka w Japonii, gdzie pozostał na remont^[4].

5 sierpnia 1943 roku „Nowaki” ponownie został skierowany do Truk. W kolejnych miesiącach głównie eskortował lotniskowce lub konwoje pomiędzy Truk, Yokosuką, Szanghajem i Rabaulem. W szczególności 20-30 października eskortował konwój z wojskiem z Szanghaju do Truk i 22 października wraz z niszczycielem „Maikaze” uratował ok. 1000 ludzi ze storpedowanego transportowca „Awata Maru”. 11-16 grudnia eskortował pancerniki „Kongō” i „Haruna” z Truk do Sasebo, gdzie został skierowany do remontu. Prawdopodobnie wówczas wieża dział nr 2 (na rufie) została zdemontowana i zastąpiona przez dwa potrójne stanowiska działek przeciwlotniczych 25 mm^[4]. Na przełomie 1943 i 1944 roku na niszczycielach tego typu zamieniono też dwa dotychczasowe podwójnie sprzężone działka 25 mm na śródokręciu na potrójnie sprzężone oraz dodano jedno podwójne stanowisko przed mostkiem^[1].

Działania końcowego etapu wojny, 1944 r.

W dniach 4-9 stycznia 1944 roku „Nowaki” powrócił na południowy obszar działań, eskortując krążownik „Atago” z Yokosuki do Truk. W dniach 24-25 stycznia brał udział w rejsie transportowym żołnierzy z Rabaulu na Lorengau (wyspa Manus). W pierwszej połowie lutego eskortował konwoje między Truk a Rabaulem^[4]. Podczas ewakuacji bazy Truk przed amerykańskim atakiem 17 lutego 1944 roku, eskortował z niszczycielem „Maikaze” krążownik szkolny „Katori” i krążownik pomocniczy (transportowiec) „Akagi Maru” w kierunku Yokosuki, lecz okręty grupy zostały zatopione przez amerykańskie lotnictwo i okręty nawodne na północ od Truk, a jedynie „Nowaki” zdołał ujść z maksymalną prędkością, mimo że został obramowany salwami pancerników USS „Iowa” i USS „New Jersey” z odległości ok. 30 km. W toku starcia atakował Amerykanów torpedami, lecz bezskutecznie^[6].

W dniach 12 marca – 1 kwietnia „Nowaki” eskortował konwój z wojskiem Matsu No. 2 z Yokosuki na Saipan i z powrotem. W trakcie tego, 13 marca ratował rozbitków ze storpedowanego krążownika „Tatsuta”, po czym po jego zatopieniu został okrętem flagowym kontradmirała Tamotsu Takamy (dowódcy 11. Dywizjonu Niszczycieli i konwoju). W maju i czerwcu „Nowaki” zajmował się eskortowaniem okrętów, m.in. pancerników „Yamato” i „Musashi”^[4].

W dniach 19-20 czerwca „Nowaki” wziął udział w powietrzno-morskiej bitwie na Morzu Filipińskim, eskortując zespół lotniskowców Sił B kontradmirała Takaji Joshimy. Od lipca do października głównie pełnił zadania eskortowe. 30 lipca wziął udział w transporcie żołnierzy z Yokosuki na Chichi-jima^[4].

W dniach 23-26 października 1944 roku „Nowaki” wziął udział w bitwie o Leyte, eskortując 1. Dywersyjny Zespół Uderzeniowy adm. Kurity. 25 października w starciu koło Samar brał udział w ataku torpedowym na amerykańskie lotniskowce eskortowe i w zatopieniu niszczyciela USS „Johnston”. Pod koniec dnia wyciągnął z wody około 100 rozbitków z tonącego krążownika „Chikuma”^[7], który dobił torpedami. Po północy 26 października, zmierzając z powrotem do cieśniny San Bernardino, „Nowaki” został jednak przechwycony przez amerykański zespół TG 38.5 i uszkodzony kierowanym radarowo ogniem trzech amerykańskich krążowników lekkich kontradmirała F. Whitinga. Unieruchomiony i ogarnięty pożarem okręt został dobity torpedami niszczyciela USS „Owen” (DD-536) i ogniem niszczycieli „Owen” i „Miller” i zatonął około 1.35^[8]. Okręt zatonął z całą załogą, w tym rozbitkami z „Chikumy”, 65 mil morskich na południowy wschód od Legazpi, w rejonie pozycji 13°00′N 124°54′E/13,000000 124,900000. 10 stycznia 1945 roku został oficjalnie skreślony z listy floty^[4].

Dowódcy:^[4]

1.	kmdr por. Magatarō Koga	– ? 1940 r. – 10 kwietnia 1943 r.
2.	kmdr ppor. Masaomi Araki	– 10 kwietnia 1943 r. – 3 lipca 1943 r.
3.	kmdr por. Takeo Kanda	– 3 lipca 1943 r. – 25 grudnia 1943 r.
4.	kmdr por./kmdr. Setsuji Moriya	– 25 grudnia 1943 r. – 25 października 1944 r. (†)
	(pośmiertnie awansowany na kontradmirała)[9]

Dane techniczne

Opis konstrukcji i szczegółowe dane – w artykule niszczyciele typu Kagerō. Poniżej dane ogólne dla niszczycieli tego typu.

• wyporność^[1]
  • standardowa: 2033 t
  • pełna: ok. 2600 t
• wymiary^[1]:
  • długość całkowita: 118,5 m
  • długość na linii wodnej: 116,2 m
  • szerokość: 10,8 m
  • zanurzenie: 3,8 m
• napęd: 2 turbiny parowe o mocy łącznej 52 000 KM, 3 kotły parowe (ciśnienie pary 30 at), 2 śruby
• prędkość maksymalna: 35 w.
• zasięg: 5000 mil morskich przy prędkości 18 w.
• zapas paliwa: 500 t
• załoga: 240

Uzbrojenie i wyposażenie:

• po wejściu do służby:
  • 6 dział 127 mm w wieżach dwudziałowych (3 x II).
    • Długość lufy – 50 kalibrów, kąt podniesienia 55°
  • 4 działka przeciwlotnicze 25 mm Typ 96 (2 x II)
  • 8 wyrzutni torpedowych 610 mm (2 x IV, 16 torped Typ 93)
  • 2 miotacze bomb głębinowych (16 bomb głębinowych)

• od końca 1943 r.:
  • 4 działa kalibru 127 mm (2 x II)
  • 14 działek przeciwlotniczych 25 mm Typ 96 (4 x III, 1 x II – prawdopodobnie)^[1]
  • 8 wyrzutni torpedowych 610 mm (2 x IV)
  • 4 miotacze bomb głębinowych (36 bomb głębinowych)^[1]

Uwagi

1. Nazwę na okręcie zapisywano od prawej do lewej: na burtach sylabariuszem katakana: キワノ, a na rufie sylabariuszem hiragana: きわの. Na lewej burcie mógł być stosowany także zapis od lewej strony. Obecnie w tekstach pisanych nazwa zapisywana jest od lewej do prawej: のわき, ノワキ. Nazwa zapisana znakami kanji: 野分. (Piotr Wiśniewski, Niszczyciele japońskie 1920-45, 1996, s. 40).

Przypisy

1. :W. Daszjan, Korabli…
2. Adam Śmigielski: Prawdziwy rodowód japońskiego niszczyciela Akigumo w: Morze, Statki i Okręty nr 3/2007, s. 40.
3. Hiroshi Nishida: Kagero class 1st class destroyers w serwisie Imperial Japanese Navy. [dostęp 2011-04-21].
4. Allyn D. Nevitt: IJN Nowaki: Tabular Record of Movement. [dostęp 2011-04-21].
5. Lacroix i Wells 1997 ↓, s. 299.
6. Flisowski 1989 ↓, s. 243.
7. Lacroix i Wells 1997 ↓, s. 533.
8. Flisowski 1989 ↓, s. 542.
9. Hiroshi Nishida: Graduates of Naval Academy class 51st w serwisie Imperial Japanese Navy. [dostęp 2011-04-21].

Bibliografia

• (ang.) Allyn D. Nevitt: IJN Nowaki: Tabular Record of Movement w serwisie Imperial Japanese Navy Page (dostęp: 21-03-2010)
• W. Daszjan (В. Дашьян): Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Japonii. Czast' 2 (Корабли Второй мировой войны. ВМС Японии. Часть 2). Seria: Morskaja Kollekcija 7/2004. (ros.).Sprawdź autora:1. Brak numerów stron w książce
• Zbigniew Flisowski: Burza nad Pacyfikiem. Tom 2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989. ISBN 83-210-0412-1. (pol.).
• Eric Lacroix, Linton Wells: Japanese Cruisers of the Pacific War. Wyd. reprint 1999. London: Chatham Publ, 1997. ISBN 1-86176-058-2. OCLC 222107331. (ang.).