Nowalijka

Nowalijki

Nowalijka – młode warzywo ukazujące się po raz pierwszy w sprzedaży w nowym sezonie wiosną[a][2]. Do nowalijek zalicza się m.in.[3]:

Kanapki udekorowane nowalijkami

Polskie nowalijki szklarniowe są dostępne w handlu od marca do maja, zaś polskie nowalijki rosnące na polu trafiają do klientów dopiero na przełomie maja i czerwca[1].

Wyhodowane w szklarniach nowalijki nie mają tak intensywnego smaku i zapachu jak warzywa gruntowe, i w porównaniu do nich zawierają mniejszą ilość witamin ze względu na m.in. mniejszą dostępność światła słonecznego wczesną wiosną[3]. Produkowane w warunkach szklarniowych i nieekologicznych nowalijki są nawożone nawozami mineralnymi, szczególnie nawozami azotowymi, które mogą kumulować się w warzywach. Ponadto w zagęszczonych uprawach szklarniowych konieczne jest stosowanie sztucznych środków ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami[4]. Najwięcej azotanów gromadzą: rzodkiewka, sałata, szpinak, szczypior i kapusta; najmniej ogórki i pomidory[4]. Nowalijki szklarniowe są kontrolowane pod kątem dozwolonej zawartości pozostałości nawozów czy pestycydów[3].

Nowalijki z upraw ekologicznych nie zawierają pozostałości sztucznych nawozów ani syntetycznych środków ochrony roślin, gdyż te środki nie są stosowane w ich uprawie; zostały zastąpione naturalnymi nawozami zwierzęcymi i kompostem[4].

Niektóre nowalijki można wyhodować samemu w doniczce na parapecie w domu[3].

W okresie od grudnia do lutego większość warzyw dostępnych w polskich sklepach jest importowana z krajów o cieplejszym klimacie, w których właśnie trwają zbiory. Aby warzywa przetrwały w dobrej formie czas transportu i magazynowania, to zbierane są w fazie jeszcze niedojrzałej, np. pomidory z Maroka czy Izraela, i dopiero po przybyciu do kraju docelowego są poddawane szybkiemu, sztucznemu procesowi dojrzewania[1].

W kuchni nowalijki stanowią głównie dodatek do posiłku[3]. Można z nich także przyrządzać sałatki z dodatkiem kiełków[5], pokrojone na drobne kawałki dodawać do twarogu[6] czy dekorować nimi kanapki[7].

Przed konsumpcją surowych nowalijek czy ich wykorzystaniem w kuchni należy je dokładnie umyć, a sałatę można najpierw namoczyć w wodzie przez pół godziny. Te zabiegi pozwalają na zmniejszenie zawartości azotanów. Umyte nowalijki najlepiej przechowywać w lodówce, owinięte w wilgotną ściereczkę. Nie należy pakować ich do szczelnie zamkniętych woreczków foliowych bez dostępu powietrza, albowiem w takich warunkach warzywa ulegają zaparzeniu oraz może dochodzić do przemiany azotanów w niebezpieczne dla zdrowia azotyny[4].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Na rynku spożywczym świeże warzywa zaliczane do nowalijek można kupić przez cały rok za sprawą wymiany handlowej z innymi krajami oraz dzięki rozwojowi rodzimego ogrodnictwa szklarniowego[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Katarzyna Wolanin: Nowalijka, czyli co?. [w:] Aktualności dla mediów [on-line]. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 2017. [dostęp 2017-07-07].
  2. ↑ Nowalijka - definicja w słowniku PWN. Słownik Języka Polskiego PWN. [dostęp 2017-07-07].
  3. ↑ a b c d e Kiedy nowalijki mogą szkodzić? Wywiad z mgr inż. Justyną Piechocką. Onet.pl. [dostęp 2017-07-07].
  4. ↑ a b c d Dr inż. Ewelina Hallmann i dr hab. Ewa Rembiałkowska, prof. SGGW: Nowalijki – za i przeciw. SGGW Zakład Żywności Ekologicznej. [dostęp 2017-07-07].
  5. ↑ Salade de légumes primeurs et graines germées. Le Monde Cuisiner Chef Simon. [dostęp 2017-07-07]. (fr.).
  6. ↑ Małgorzata Leśniarek: Nowalijki w kuchni. dayandnight.pl. [dostęp 2017-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-31)].
  7. ↑ E. Semków: Nowalijki na wiosnę - zdrowe kanapki z pierwszych warzyw w ogrodzie. Gminny Zespół Szkół w Ozimku. [dostęp 2017-07-07].