Nysa (żona Ariaratesa V)

Nysa
królowa Kapadocji
Jako żona

Ariaratesa V Eusebesa Filopatora

regentka Kapadocji
Okres

od 130 p.n.e.
do 126 p.n.e.

W imieniu

Ariarathesa VI Epifanesa Filopatora

Dane biograficzne
Dynastia

Mitrydatydów

Data śmierci

126 p.n.e.

Ojciec

Farnakes I

Matka

Nysa

Mąż

Ariarates V Eusebes Filopator

Nysa (gr. Νύσα, Nysa) - (zm. 126 p.n.e.) – księżniczka pontyjska z dynastii Mitrydatydów, królowa Kapadocji jako żona Ariaratesa V Eusebesa Filopatora, oraz regentka w czasie małoletności swojego syna w latach 130 p.n.e.-126 p.n.e.

Nysa była córką króla Pontu Farnakesa I i seleucydzkiej księżniczki Nysy. Młoda księżniczka otrzymała imię po swojej matce, która najprawdopodobniej przypłaciła życiem jej narodziny. Około 160 p.n.e. Nysa wyszła za mąż za króla Kapadocji Ariaratesa V Eusebesa Filopatora[1]. Dzięki temu małżeństwu Nysa została królową Kapadocji.

Ariarates V i Nysa byli militarnymi i pieniężnymi patronami Aten - między innymi około 153 p.n.e. Nysa podarowała obywatelom miasta piętnaście talentów złota (nieco ponad czterysta kilogramów kruszcu)[2]. Nysa i Ariarates V zostali uczczeni podczas Wielkich Dionizji w Atenach[3], ponadto w Atenach oddawano parze królewskiej cześć boską i wystawiono im wspólną świątynię. W dniach urodzin Ariaratesa V i Nysy ich brązowe posągi podczas procesji wyprowadzano na dziedziniec świątynny i do Kapadocji wysyłano prezenty będące dziełami ateńskich artystów[4].

Ariarates V zmarł w 130 p.n.e., a jego najmłodszy (i jedyny wówczas żyjący) syn Ariates objął tron. W czasie niemal trzydziestoletniego małżeństwa Nysa urodziła pięciu innych synów. Według starożytnych historyków otruła ich ponieważ chciała rządzić samodzielnie w Kapadocji i bojąc się utraty władzy, gdy dochodzili do wieku sprawnego i mogli objąć samodzielnie rządy[5][6]. W chwili śmierci ojca Ariarates VI był wciąż zbyt młody by samodzielnie rządzić i jego matka objęła regencję, którą sprawowała przez cztery lata od 130 p.n.e. do 126 p.n.e.[7]

Z czteroletniej regencji Nysy pozostało do czasów dzisiejszych niewiele monet - jedna z nich przedstawia Nysę i Ariaratesa VI w ujęciu popiersiowym. Rewers zawiera tytulaturę obojga w grece ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΡΙΑΡΑΘΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΓΙΟΥ co znaczy Królowa Nysa i Król Ariarates Epifanes Filopator jej syn - nietypowe w tym jest, że Nysa jest przedstawiona jako panująca monarchini, a jej imię znajduje się przed imieniem jej syna.

Wierni panującej dynastii mieszkańcy Kapadocji na wieść o okrucieństwie Nysy zgładzili ją z powodu jej bezwzględności i okrucieństwa, dzięki czemu Ariarates VI mógł objąć samodzielne rządy. Regencja Nysy zapoczątkowała serię zamachów i buntów członków królewskiej rodziny zakończoną jej śmiercią[3].

Z Ariaratesem V Nysa miała sześciu synów:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Cartledge, Hellenistic constructs: essays in culture, history and historiography p.139
  2. ↑ Day, An economic history of Athens under Roman domination str. 40
  3. ↑ a b McGing, The foreign policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus str. 73
  4. ↑ Day, An economic history of Athens under Roman domination str. 92
  5. ↑ Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, page 284 (v. 1) [online], www.ancientlibrary.com:80 [dostęp 2018-08-01] [zarchiwizowane z adresu 2005-11-01].
  6. ↑ Marek Junianus Justynus: Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa ks. XXXVII, 3
  7. ↑ McGing, The foreign policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus str. 38

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • J. Day, An economic history of Athens under Roman domination, Ayer Publishing, 1942
  • B.C. McGing, The foreign policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus, BRILL, 1986
  • P. Cartledge, P. Garnsey & E.S. Gruen, Hellenistic constructs: essays in culture, history and historiography, University of California Press, 1997

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]