OKO.press – polski internetowy serwis informacyjny i opiniotwórczy o tematyce polityczno-społecznej o profilu lewicowym, głównie skoncentrowany na dziennikarstwie śledczym i kontroli władzy[1][2][3].
Serwis OKO.press został uruchomiony 15 czerwca 2016 przez Fundację Ośrodek Kontroli Obywatelskiej „OKO”, założoną 10 marca 2016 przez Helenę Łuczywo, Seweryna Blumsztajna, Jacka Rakowieckiego, Jana Ordyńskiego i Piotra Pacewicza[4], przy wsparciu: Agory, wydawcy „Gazety Wyborczej”, spółki Polityka i osób prywatnych[5]. Jest przedsięwzięciem non-profit, utrzymując się wyłącznie z dobrowolnych datków czytelników oraz grantów od niezależnych organizacji pozarządowych[6]. W październiku 2018 serwis zanotował ponad 1 milion unikalnych użytkowników[7]. Półtora roku później, w kwietniu 2020 roku, odnotowano już ponad 5 milionów unikalnych użytkowników, którzy dokonali ponad 13 milionów odsłon[8].
Jako „obywatelskie narzędzie kontroli władzy”[9] serwis OKO.press ma weryfikować wypowiedzi polityków i osób publicznych. Spośród publikacji serwisu wyróżniają się: „Śledztwa Oka” o nadużyciach i przypadkach korupcji, dział „Prawda czy fałsz?” ze sprawdzanymi wypowiedziami osób publicznych, analizy realizacji obietnic rządzącej partii i urzędującego prezydenta, a także teksty analityczne o problemach gospodarczych, demograficznych, historycznych i społecznych[6][10]. W styczniu 2021 roku OKO.press uruchomiło nowy podcast „Powiększenie”[11] prowadzony przez Agatę Kowalską[12]. Jesienią 2021 wystartował dział reportażu OKO.press prowadzony przez Włodzimierza Nowaka[13], a w maju 2022 roku wydanie weekendowe portalu (odpowiadają za nie Edward Krzemień i Miłada Jędrysik)[14].
Redaktorem naczelnym portalu był w latach 2016–2024 Piotr Pacewicz, były zastępca redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”. Od 2024 redaktorami naczelnymi portalu są Magdalena Chrzczonowicz i Michał Danielewski, długoletni zastępcy pierwszego redaktora naczelnego[15]. W skład zespołu redakcyjnego[16] wchodzą również m.in. Edward Krzemień, Adam Leszczyński, Agata Szczęśniak, Anton Ambroziak, Dominika Sitnicka, Maria Pankowska, Daniel Flis, Sebastian Klauziński, Katarzyna Kojzar, Agnieszka Jędrzejczyk, Miłada Jędrysik[17].
Portal przegrał w 2019 r. proces w trybie wyborczym za nieprawdziwe przypisanie Kai Godekhajlowania na zdjęciach[20].
W 2023 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie potwierdził orzeczenie, według którego portal napisał nieprawdę jakoby Michał Woś decydował o zakupie systemu operacyjnego dla CBA[21].
W 2020 roku znalazło się wśród najbardziej opiniotwórczych i czytanych mediów w Polsce. W badaniu Digital News Report 2020 roku[22] na zlecenie Instytutu Reutersa, OKO.press zajęło w Polsce pierwsze miejsce w kategorii „Other Online News Brands”, która skupia marki medialne niebędące tradycyjnymi mediami i nienależące do żadnej firmy medialnej[23].
W lipcu 2020 roku w badaniu Instytutu Monitorowania Mediów OKO.press znalazło się w dziesiątce najbardziej opiniotwórczych portali internetowych w Polsce[24].
W badaniu Digital News Report 2021 OKO.press znalazło się w czołówce najpopularniejszych źródeł informacyjnych online w Polsce, z zasięgiem tygodniowym na poziomie 11%[25].
Nagroda Radia Zet im. A. Woyciechowskiego 2019: Bianka Mikołajewska „Dziennikarką Dekady 2010–2019”[17];
Nagroda „Freedom of Expression” przyznana przez organizację Index on Censorship (2020)[26][27][a];
Nagroda „Korony Równości” w kategorii „media” przyznana w plebiscycie Kampanii Przeciw Homofobii za zaangażowanie w walkę o równe prawa dla społeczności LGBTQI (2020)[28][29][30];
Pióro Nadziei 2021 – Nagroda dla Szymona Opryszka za serię reportaży o drodze do granicy polsko-białoruskiej[31];
Festiwal Wrażliwy w Gdyni 2022 – Nagroda dla Szymona Opryszka i Doroty Borodaj za reportaże OKO.press[32];
Nagroda im. Inge Feltrinelli 2022 – Agata Kubis, fotoreporterka OKO.press, laureatką za cykl zdjęć z polsko-białoruskiej granicy[33];
↑Innymi nominowanymi byli Hong Kong Free Press, SOS Médias Burundi i wenezuelski dziennikarz Marco Ruiz Silvera. 16 kwietnia 2020 r. zwycięzcą ogłoszono OKO.press[26]. Zasiadająca w jury nagrody Rachael Jolley, redaktorka naczelna magazynu „Index on Censorship”, uzasadniła wyróżnienie: „OKO.press działa w Polsce, gdzie media spotykają się z coraz większymi ograniczeniami i coraz trudniej o rzetelną, obiektywną, zweryfikowaną informację. OKO jej dostarcza w czasach, kiedy naprawdę jest potrzebna”.
↑KamilK.JastrzębskiKamilK., Wizerunek konserwatyzmu w polskich portalach społeczno-politycznych, „Naukowy Przegląd Dziennikarski” (2/21), luty 2021, s. 78.