Odwołania znakowe SGML

Odwołania znakowe SGML (ang. SGML character references) – w języku znaczników SGML zestaw kodów w postaci &kod;. Służą one do jednoznacznego zapisu znaków pisarskich, gdy niemożliwe jest ich bezpośrednie wpisanie z klawiatury. Odwołania znakowe są używane głównie w HTML, XHTML i XML.

Odwołania znakowe są często błędnie nazywane encjami, w rzeczywistości tylko jeden ich rodzaj (nazwane odwołania znakowe) korzysta z encji.

Rodzaje odwołań znakowych

Odwołania znakowe można podzielić na trzy grupy:

• odwołania znakowe numeryczne dziesiętne, zapisujące unikodowy numer znaku; mają postać &#liczba;;
• odwołania znakowe numeryczne szesnastkowe, również zapisujące unikodowy numer znaku, tylko że w systemie szesnastkowym; mają postać &#xliczba;;
• nazwane odwołania znakowe, będące po prostu odwołaniami do encji znakowych; mają postać &encja;.

Z tego wynika, że odwołanie znakowe np. do „ó” może występować w trzech postaciach:

• ó
• ó
• ó

Odwołania znakowe mogą pełnić dwie role:

1. Jedną z nich jest możliwość używania znaków spoza zestawu kodowego zawartego na wybranej stronie kodowej. Na przykład umożliwiają używanie znaków kanji w dokumencie z kodowaniem ISO 8859-2.
2. Drugą jest możliwość stosowania znaków, które mają specjalne znaczenie w składni SGML/XML. Należą do nich: & (&) oraz < (<), a także > (>), " (") i ' (') – ten ostatni tylko w XML.

Nazwane odwołania znakowe

Większość z encji znakowych HTML jest częścią standardu SGML ISO 8879. Częścią standardu XML jest 5 encji znakowych o nazwach: amp, lt, gt, quot i apos.

Nazwy encji znakowych są tworzone na kilka sposobów:

• nazwy encji liter łacińskich ze znakami diakrytycznymi są tworzone przez nazwę litery, odpowiednio wielką lub małą, i angielską nazwę znaku diakrytycznego. Tak np. é (é) to „e” z akcentem akutowym (ang. acute), a À (À) to „A” z akcentem grave. Wszystkie odwołania do encji znakowych z alfabetu łacińskiego można znaleźć w artykułach Alfabet łaciński w Unikodzie;
• litery greckie są zapisywane ich angielskimi nazwami, pisanymi odpowiednio od wielkiej lub małej litery. Np. β (β) to mała litera beta, a Ω (Ω) to wielka litera omega. Lista odwołań do encji znakowych z alfabetu greckiego jest dostępna w artykule Alfabet grecki;
• nazwane odwołania znakowe inne niż do liter łacińskich i greckich. Ich lista widoczna jest w następnych podsekcjach.

Strzałki

Nazwa / opis	Odwołanie	Wygląd
strzałka w lewo	←	←
strzałka w górę	↑	↑
strzałka w prawo	→	→
strzałka w dół	↓	↓
obustronna strzałka pozioma	↔	↔
znak powrotu karetki	↵	↵
podwójna strzałka w lewo	⇐	⇐
podwójna strzałka w górę	⇑	⇑
podwójna strzałka w prawo	⇒	⇒
podwójna strzałka w dół	⇓	⇓
podwójna obustronna strzałka pozioma	⇔	⇔

Logika matematyczna i teoria zbiorów

Nazwa / opis	Odwołanie	Wygląd
symbol alef / symbol liczb kardynalnych	ℵ	ℵ
dla każdego	∀	∀
istnieje	∃	∃
zbiór pusty	∅	∅
element zbioru	∈	∈
nie jest elementem zbioru	∉	∉
zawiera element	∋	∋
logiczne I	∧	∧
logiczne LUB	∨	∨
część wspólna zbiorów	∩	∩
unia zbiorów	∪	∪
podzbiór	⊂	⊂
nadzbiór	⊃	⊃
nie jest podzbiorem	⊄	⊄
podzbiór lub równy	⊆	⊆
nadzbiór lub równy	⊇	⊇
więc	∴	∴

Inne oznaczenie matematyczne

Nazwa / opis	Odwołanie	Wygląd
symbol funkcji	ƒ	ƒ
w przybliżeniu równe	≅	≅
asymptotycznie równe / prawie równe	≈	≈
nierówne	≠	≠
identyczne	≡	≡
mniejsze lub równe	≤	≤
większe lub równe	≥	≥
plus/minus	±	±
część urojona liczby zespolonej	ℑ	ℑ
część rzeczywista liczby zespolonej	ℜ	ℜ
lewy sufit	⌈	⌈
prawy sufit	⌉	⌉
lewa podłoga	⌊	⌊
prawa podłoga	⌋	⌋
lewy nawias kątowy	⟨	〈
prawy nawias kątowy	⟩	〉
prim, minuty, stopy	′	′
podwójne prim (bis), sekundy, cale	″	″
różniczka cząstkowa	∂	∂
nabla	∇	∇
znak iloczynu	∏	∏
znak sumy	∑	∑
znak minus	−	−
operator gwiazdkowy	∗	∗
pierwiastek kwadratowy	√	√
proporcjonalny do	∝	∝
nieskończoność	∞	∞
kąt	∠	∠
całka	∫	∫
dodawanie w kółku	⊕	⊕
iloczyn wektorowy, mnożenie w kółku	⊗	⊗
prostopadły do	⊥	⊥
znak mnożenia skalarnego	⋅	⋅
znak ułamka	⁄	⁄
promil	‰	‰
znak dzielenia	÷	÷
kwadratowy	²	²
sześcienny	³	³
P Weierstrassa (symbol funkcji eliptycznej Weierstrassa)	℘	℘

Znaki karciane

Nazwa / opis	Odwołanie	Wygląd
pik	♠	♠
trefl	♣	♣
kier	♥	♥
karo	♦	♦

Znaki diakrytyczne

Nazwa / opis	Odwołanie	Wygląd
akut (akcent silny)	´	´
diereza/umlaut	¨	¨
cyrkumfleks (akcent przeciągły)	ˆ	ˆ
cedylla	¸	¸
tylda górna	˜	˜

Inne znaki typograficzne

Nazwa / opis	Odwołanie	Wygląd
znak handlowy (TM)	™	™
znak zarejestrowania (R)	®	®
małe czarne kółko (punktor)	•	•
wielokropek	…	…
nadkreślnik (makron)	¯	¯
znak podobieństwa (operator tyldowy)	∼	∼
paragraf	§	§
znak praw autorskich (c)	©	©
krzyż filologów (sztylet)	†	†
złamana pionowa kreska	¦	¦
romb	◊	◊
wykrzyknik odwrócony	¡	¡
znak zapytania odwrócony	¿	¿
pauza	—	—
półpauza	–	–

Linki zewnętrzne

• Tablica znaków Unicode – numerycznie dziesiętna
• Spis encji HTML. interklasa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-07)].
• Spis encji dla ISO-8859-1. student.agh.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].